samenvatting Tijdvak 9: de tijd van wereldoorlogen
27 views 0 purchase
Course
Geschiedenis
Level
VWO / Gymnasium
Samenvatting over tijdvak 9: de tijd van de wereldoorlogen. Gebaseerd op het boek Geschiedeniswerkplaats. Toelichting en uitleg bij kenmerkende aspecten. Eerste wereldoorlog, tweede wereldoorlog, holocaust en nog veel meer.
H9 De tijd van de wereldoorlogen
9.1 De Eerste Wereldoorlog
Oorzaken (1870-1914)
1. Groeiend nationalisme:
Fransen wilden revanche op Duitsers (door verlies Frans-Duitse oorlog 1870/71)
Opkomst van Duitsland nationalisme imperialisme
Men begon eigen land en volk beter te vinden dan anderen
2. Modern imperialisme:
Duitse Weltpolitik Duitsland wilde meer kolonies + meer invloed in Europa
o Duitsland was bang voor omsingeling door Frankrijk + Rusland
3. Bondgenootschappen:
Centralen vs geallieerden
o Geallieerden: Frankrijk, Rusland, Engeland
o Centralen: Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Italië (1915 Italië bij geallieerden)
Door bondgenootschappen groeiend nationalisme
o Eigen bondgenootschap beter dan de andere
o ‘Samen staan we sterk’
o Landen voelden zich veiliger gingen zich onvoorzichtig gedragen
4. Wapenwedloop tussen Duitsland en Engeland:
Vanaf 1898: duitsland vergrootte vloot (vooral oorlogsschepen
Groot-Brittannië voelde zich hierdoor bedreigd door Duitsland.
o Door grote industriële ontwikkeling Duitsland bouwde grote oorlogsvloot.
o G-B bang dat Duitsland hun macht op zee en koloniale rijk zou aantasten.
Gingen zelf ook grotere vloot maken
Vanaf 1900 begon Duitsland een machtige oorlogsvloot te bouwen, naast een sterk
landleger.
Door uitgebreider arsenaal hadden landen meer zelfvertrouwen
5. Groeiend militarisme:
Leger werd verheerlijkt
Ernst van een oorlog onderschat, vooral in duitsland
Volgens alle plannen zou de oorlog kort duren.
6. Spanningen Balkan: Oostenrijk Hongarije + Rusland wilden allebei dit gebied
1914 directe aanleiding:
Moord op Oostenrijk Hongaarse Franz Ferdinand. Door Servische socialist
o Ultimatum: Oostenrijkse rechercheurs moesten in Servië de vrije hand krijgen
Kregen dit niet
o Oostenrijk-Hongarije verklaart Servië de oorlog
o Rusland helpt Servië als bondgenoot
o Duitsland helpt Oostenrijk-Hongarije als bondgenoot
Veer oorlogsverklaringen bondgenootschappen mobiliseren legers kettingreactie
,Verloop oorlog:
Von Schlieffen plan aanval van Duitsers op Frankrijk
Duitsland had te weinig troepen voor Rusland en Frankrijk samen
o Gedachte: Rusland doet lang over mobiliseren dus eerst Frankrijk
o Plan: eerst westfront (Frankrijk) na 6 weken meteen met troepen naar
oostfront (Rusland)
Frankrijk zijn zou binnen 7 weken verslagen worden
Onder Nederland door NL neutraal
Door neutraal België heen verrassen door aanval vanuit België
Von Schlieffenplan faalde:
1. Russische leger had maar paar weken nodig voor mobilisatie. Hierdoor
moesten er troepen naar oostfront westfront verzwakt
2. Von schlieffen ging uit van medewerking België uiteindelijk vochten de
Belgen hard terug duurde langer
3. Duitsland valt aan uit neutrale België onacceptabel G-B besluit oorlog
te verklaren, hadden dit anders misschien niet gedaan
4. Plan duurde langer door:
o Snellere mobilisatie FR + G-B dan verwacht
o Onbekend treinen- en wegennetwerk België + Frankrijk
5. Door loopgravenoorlog niet in staat om snel tegenpartij te verslaan
Slag bij Marne:
1914: Snelle opmars Duitsland komt tot stilstand bij Parijs
Nederlaag Duitsers bij slag bij Marne (rivier bij Parijs)
Duitse troepen graven zich in
o Ontstaan loopgravenoorlog
Snelle overwinning Duitsers onmogelijk gemaakt einde von Schlieffenplan
In totaal 2.556.000 vechtende soldaten 513.000 slachtoffers (massavernietiging)
Frankrijk
Fransen vallen aan in Elzas-Lotharingen werden teruggeslagen
Duitsers rukken op in België en Noord-Frankrijk werden ook teruggeslagen
Fransen en Duitsers graven zich in. West-Vlaanderen in 2 gedeeld door
loopgraven. Van bewegingsoorlog naar loopgravenoorlog
o Dit front bleef bijna 4 jaar muurvast zitten
Zo kwamen er veel meer fronten met loopgraven
, 1916: Geen vooruitgang oorlog.
Slag bij verdun
o Duitsland valt keer op keer op dezelfde plek aan
o Frankrijk versterkt Verdun veel doden.
Slag bij Somme
o Groot-Brittannië vs Duitsland
o In vijf maanden meer dan miljoen doden en gewonden
Weinig terreinwinst
1917:
2 Russische revoluties: Rusland sluit vrede met Duitsland
o Februarirevolutie: Rusland had last van hongersnood, ontevreden bevolking.
Tsaar afgezet Rusland wordt republiek
o Oktoberrevolutie: communisten onder leiding van Lenin
Lenin sloot vrede met Duitsland
Amerikaanse schepen worden aangevallen door Duitse onderzeeërs.
o Amerika gaat zich met oorlog bemoeien
o President: Wilson wilde naoorlogse wereld zonder oorlogen
1918:
Duitsers beginnen offensief rukken tientallen kilometers op
o Tegenaanval geallieerden
o Duitsers worden teruggedrongen zagen dat ze gingen verliezen
Duitse keizer vlucht naar Nederland
Nieuw aangestelde burgerregering in Duitsland moest vrede sluiten
11-11-1918: wapenstilstand
Dolkstootlegende: Duitse soldaten gaven schuld aan burgers en joden die niet
meevochten
1919: verdrag van Versailles
Duitsland wordt als verliezer, schuldige 1e wereldoorlog aangewezen
o Voelden zich vernederd.
VS keren zich af van Europa isolationisme (1919 – 1941)
Veel sancties tegen Duitsland
o Territoriale bepalingen
Elzas-Lotharingen terug naar Frankrijk
Veel grondgebied naar polen
Kolonies weg
o Duitsland mocht niet deelnemen aan Volkenbond
o Beperkt leger
o Enorme herstelbetalingen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Tobiassnel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.27. You're not tied to anything after your purchase.
