H1 geest, gedrag en psychologische wetenschap
1.1. Wat is psychologie en wat is het niet
Psychologie is een breed veld met vele specialismen, maar in wezen is psychologie de
wetenschap van de geestelijke processen.
Letterlijk: psychologie = studie van de geest maar ook gedragingen :
‘de wetenschappelijke psychologie is de studie van de doelgerichte interactie tussen persoon
en situatie’
Psychiatrie: medisch specialisme dat zich richt op de diagnose en behandeling van mentale
stoornissen
Psychologie: beslaat heel het terrein van menselijk gedrag, van hersenfuncties tot sociale
interacties.
Pseudopsychologie : Niet onderbouwde psychologische aannamen die zich als
wetenschappelijke waarheid voordoen. (astrologen, helderzienden)
1.2. Hoe vergaren psychologen nieuwe kennis
Wetenschappelijke methode waarmee ze hun ideeën empirisch toetsen aan de hand van
objectieve observaties.
Empirisch = gebaseerd op bevindingen.
Vijf soorten psychologisch onderzoek
1) Experimenten
Experimentele groep: proefpersonen voor speciale behandeling
Controlegroep: personen als vergelijkingsmateriaal
Onafhankelijke variabele: variabele die de onderzoeker hanteert
, Afhankelijke variabele: effect van de onafhankelijke variabele op de
proefpersonen
2) Correlatieonderzoek
Meest gebruikt in psychologie
Bewijst geen oorzaak, enkel samenhang
o Positief: ze variëren in dezelfde richting
o Negatief: variëren in verschillende richtingen
confounding variable = een variabele buiten het bestaande model, die (positief
of negatief) correleert met zowel de afhankelijke als de onafhankelijke
variabele
3) Survey (enquête)
Verbanden zoeken via psychologische variabelen
Cross-sectioneel gegevens verzamelen
Zelfrapportagevragenlijsten
4) Natuurlijke observatie
vorm van correlatieonderzoek waarbij gedrag van organismen in hun eigen
omgeving wordt geobserveerd
5) Gevalstudie
onderzoek van een enkel object
geeft specifieke inzichten die moeilijk te veralgemenen zijn
Bij het ‘klaar maken’(operationaliseren) van begrippen voor onderzoek zijn twee zaken van
groot belang:
De validiteit: de mate waarin de test meet wat hij beoogt te meten.
De betrouwbaarheid : de mate waarin een meting onafhankelijk is van toeval
De betrouwbaarheid van een test is hoog, indien deze test na herhaald afname van
de test bij een bepaald persoon dezelfde waarde/testuitkomst geeft
Vertekeningen in psychologisch onderzoek beperken
Expectency bias:
vertekeningen in psychologisch onderzoek door de vooringenomenheid van de onderzoeker:
Waarnemer verwacht dat bepaalde gebeurtenissen zullen leiden tot bepaalde resultaten
Emotionele bias: ontstaat door ingebakken opvattingen waar de onderzoeker zich
niet van bewust is vb : misdadigers moeten hard gestraft worden
Confirmation bias: onderzoek van de gegevens van studenten die te horen hadden
gekregen met ‘slimme’ ratten te werken
,1.3. Wat zijn de 5 belangrijkste perspectieven van de psychologie
1) Psychodynamisch perspectief
Onderbewuste zorgt voor dynamiek
Persoonlijkheidsmodel: ego, identiteit en superego
Groot belang aan vroeger ervaringen
Psychoanalyse als therapiemodel
2) Cognitieve perspectief
Mentale processen zoals gedachte, leren, geheugen en perceptie
Geest als computerachtige machine
Hoe emotie en motivatie gedachten en perceptie beïnvloeden
3) Behavioristische perspectief
Leren
Beheersing van het gedrag door de omgeving
Stimuli en reponsen maar geen mentale processen
4) Humanistisch perspectief
Geestelijke gezondheid en menselijk potentieel
Complexiteit en subjectiviteit
zelfactualisatie
5) Biologisch perspectief
Zenuwstelsel
Hormoonstelsel
Genetica
Fysieke kenmerken
H2: biopsychologie, neurowet en de menselijke aard
Hersenen zijn opgedeeld in 2 hersenhelften (cerebrale hemisferen) die met elkaar
communiceren door een verbinding van vezels (corpus callosum).
2.1. Wat is het verband tussen genen en gedrag?
De evolutie heeft psychologische processen fundamenteel vormgegeven, omdat evolutie
ten gunste van genetische variaties werkt die adaptief gedrag teweegbrengen.
Hoe komt het dat menselijke hersenen geprogrammeerd zijn voor taal, sociale
interacties, zelfbehoud… evolutie: organismen veranderen doordat ze zich aanpassen
aan een veranderende omgeving.
2.1.1. Genen en erfelijkheid
, Genotype: genetische opmaak van organisme waardoor het van alle andere verschilt
(blauwdruk)
Fenotype: waarneembare fysieke kenmerken van een organisme basis in biologie
maar wordt ook beïnvloed door de omgeving.
Genetische verklaringen voor psychologische processen:
o Psychologische processen kunnen we nooit uitsluitend toeschrijven aan
erfelijkheid
o Erfelijkheid beïnvloedt psychologische processen: bv. syndroom van Down
2.2. Hoe is de interne communicatie van het lichaam geregeld?
De 2 interne signaalsystemen van ons lichaam, het zenuwstelsel en het endocriene stelsel,
gebruiken beide chemische boodschappers om met doelen in het hele lichaam te
communiceren.
Twee communicatiesystemen gestuurd door de hersenen:
Zenuwstelsel
o Geleidt impulsen
o Snel
o Transporteert prikkels
Endocriene stelsel (hormoon)
o Vervolgsignalen via bloedbaan
o Reacties van zenuwstelsel ondersteunen en in stand houden
o Chemische signaalstoffen hormonen
biologische basis voor onze gedachten, emoties en gedragingen!
2.2.1. Het neuron: bouwsteen van het zenuwstelsel
Neuron of zenuwcel:
verwerkingseenheid van de hersenen
gespecialiseerd informatie te ontvangen, te verwerken en aan andere cellen door te
geven.
Allemaal dezelfde structuur en manier van geleiden
Andere vorm en omvang
Bundeling neuronen = zenuw
Soorten neuronen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller amberfrans1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.94. You're not tied to anything after your purchase.