Samenvatting Ethiek in sociaal werk, ISBN: 9789043033916 Filosofie
19 views 1 purchase
Course
Filosofie
Institution
Hogeschool Arnhem En Nijmegen (HAN)
Book
Ethiek in sociaalagogische beroepen
Tentamenstof van filosofie, leerjaar 2. Social work, mensen en grenzen. Bevat de stof die in de lessen is behandeld en de stof die opgegeven is als tentamenstof.
Inleiding ethiek
Leerdoel:
De student heeft kennis van verschillende ethische domeinen en filosofische
theorieën die hem kunnen helpen bij het benaderen van complexe vraagstukken
rondom (on)vrijwilligheid.
Voor sociaal werkers is het belangrijk dat ze deskundig zijn: dat ze hun werk goed doen.
Sociaal werkers die beschikken over de juiste kennis, kunde en professionele vaardigheden
zijn effectief in het bereiken van hun doelen. Ze hebben technische-instrumentele
professionaliteit. Je kunt alleen een goede sociaal werker worden als je ook beschikt over
normatieve professionaliteit: als je nadenkt over de waarden in je werk en als die waarden
de leidraad van je handelen vormen. Daarbij staat respect voor de ander centraal.
Morele vragen gaan over goed en kwaad, de manier waarop mensen zouden moeten leven.
Morele opvattingen zijn een antwoord op de vraag hoe men zich als mens goed en
verantwoordelijk kan gedragen. De Belgische filosoof Verplaetse doet onderzoek naar de
verschillende achtergronden van morele keuzes. Hij onderscheidt vier intuïtieve moralen:
De hechtingsmoraal regelt hoe we omgaan met de mensen met wie we verbonden
zijn. In deze moraal gaat het om hechting en empathie. De hechtingsmoraal is
beperkt. Mensen zijn eerder geneigd om hun vrienden en familie te helpen, dan om
iets te doen voor een vreemde.
De geweldmoraal is een moreel systeem dat regelt hoe we met bedreigende situaties
omgaan.
De reinigingsmoraal regelt dat mensen reinheid koppelen aan het goede en
besmetting aan het kwade.
De samenwerkingsmoraal speelt een rol in de manier waarop mensen met elkaar
samenwerken en omgaan met mensen die de samenwerking bedreigen.
Morele kwesties spelen op verschillende niveaus:
Microniveau: morele vragen gaan over de manier waarop je van mens tot mens met
elkaar zou moeten omgaan.
Mesoniveau: organisaties maken morele keuzes, die onder meer hun neerslag vinden
in de visie van de instelling. Opvattingen over de missie van een instelling en de
manier waarop ze daaraan wil werken.
Macroniveau: over de manier waarop de samenleving moet worden ingericht,
politieke keuzes.
Moraal = geheel van waarden en normen, die in een bepaalde groep of gemeenschap
gangbaar zijn. Idee over wat het goede is.
Waarden = op zichzelf staande nastrevenswaardige zaken.
Normen = regels of richtlijnen die aangeven wat we in een bepaalde situatie wel of
niet behoren te doen. Boven- en ondergrenzen. Met normen proberen we
belangrijke waarden te realiseren.
- Morele normen
- Fatsoensnormen
- Juridische normen
, Deugd = een goede eigenschap die de handelswijze van de mens bepaald.
Ethiek = gewoonte
- Nadenken over het goede
- Reflectie op verantwoord handelen
- Systematisering van/reflectie op de moraal
Als mensen niet meer instinctief en op een redelijke manier het verschil tussen goed en
kwaad kunnen beargumenteren, bevind je je in ethiek. Er zijn verschillende manieren om
systematisch na te denken over morele vragen, descriptieve ethiek, prescriptieve of
normatieve ethiek en meta-ethiek.
Descriptieve ethiek
Beschrijvende ethiek beschrijft de moraal in een gemeenschap. Het gaat over feiten: hoe
gedragen mensen zich in morele kwesties en welke argumenten gebruiken ze hierbij.
Prescriptieve of normatieve ethiek
Voorschrijvende ethiek gaat over hoe mensen zich zouden moeten gedragen. Het gaat niet
meer over feiten, maar over waarden.
Het is ook mogelijk om voor bepaalde beroepsgroepen specifieke morele regels voor te
schrijven: beroepsethiek. Beroepsethiek kan descriptief zijn en prescriptief. De beroepscode
is een voorbeeld van prescriptieve ethiek. Hierin staat hoe de werknemers zich zouden
moeten gedragen.
Meta-ethiek
Bij meta-ethiek gaat het over morele vraagstukken van een hoger abstractieniveau. De
vragen waar meta-ethiek zich o.a. mee bezig houdt zijn:
1. Zijn waarden universeel of cultuurgebonden?
2. Zijn mensen vrij en dus verantwoordelijk voor hun dagen? Hoe vrij moet een staat
zijn burgers laten?
3. Zijn mensen gelijk?
4. Hoe ziet een rechtvaardige samenleving eruit?
Schaamte en schuld
Mensen houden zich aan normen en waarden om twee redenen: normen en waarden
houden de gemeenschap bij elkaar. Het gevoel dat hierbij hoort is schaamte. Mensen willen
liever niet veroordeeld worden door de gemeenschap en daarom vermijden ze gedrag dat
buiten de norm valt. De tweede reden om je aan normen en waarden te houden is: mensen
willen zichzelf recht in de spiegel aan kunnen kijken. Het gaat hier om wat hij van zichzelf
vindt. Als iemand in strijd met zijn geweten handelt, voelt hij schuld. Schuld is het gevoel van
een individu, terwijl schaamte altijd optreedt in een sociale situatie. Bij een collectivistische
cultuur speelt schaamte een grote rol. ‘Familie-eer’ is erg belangrijk. Binnen
individualistische culturen spelen het persoonlijke geweten en schuld een grotere rol.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jasmijnvanveen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.77. You're not tied to anything after your purchase.
