Samenvatting Maatschappijleer VWO 6 Criminaliteit en Rechtstaat
3 views 0 purchase
Course
Maatschappijleer
Level
VWO / Gymnasium
Samenvatting van de stof hij hoofdstukken 1 t/m 7 + 9 (de paragrafen die belangrijk zijn voor het PTA)met alle begrippen en leerstof waar de intonatie op ligt.
Crimineel gedrag is de verzamelnaam voor alle gedrag waarbij rechtsregels
worden overtreden + sprake is van bij de wet strafbaar gesteld gedrag
Paragraaf 1.1 Strafbaar gedrag p. 6-7
- regels bestaan in elke samenleving → aan de basis van elke regel staat een
waarde: een principe dat mensen belangrijk vinden om na te leven
→ in Nederland: vrijheid, gelijkwaardigheid en rechtvaardigheid
- van waarden worden normen afgeleid (verschillende soorten normen zoals:
religieuze-, morele-, en fatsoensnormen)
- sommige normen vertegenwoordigen zulke belangrijke waarden in de
samenleving dat ze als rechtsnormen in wetten zijn vastgelegd (vb. verbod om
te doden → je ontneemt iemand in dit geval de vrijheid)
Normoverschrijdend of strafbaar?
Criminaliteit wordt strafrechtelijk gedefinieerd als: elk door de overheid bij wet
strafbaar gesteld gedrag (juridische benaming: delict)
- Deze zijn terug te vinden in het Wetboek van Strafrecht, maar ook in andere
wetboeken.
- dus: alle misdrijven, die in de wet omschreven staan!
Misdrijven en overtredingen
Misdrijven: ernstig strafbare feiten → vb. diefstal, mishandeling, moord, fraude, etc.
Overtredingen: minder ernstige strafbare feiten → vb. rijden door rood, onbevoegd
betreden van iemands terrein
overtredingen worden afgehandeld door de kantonrechter
- maximaal 1 jaar hechtenis
lichte misdrijven door de politierechter
- maximaal tijdelijke gevangenisstraf van 30 jaar óf levenslang
zware misdrijven door de meervoudige kamer (een rechtbank met drie
rechters)/arrondissementsrechtbank
- maximaal tijdelijke gevangenisstraf van 30 jaar óf levenslang
misdrijven die tot een veroordeling hebben geleid worden geregistreerd in het
uittreksel justitiële documentatie, het strafblad
- hierin staan de misdrijven die iemand heeft gepleegd. Bij sommige functies of
banen moet men een Verklaring omtrent het Gedrag (VOG) → oftewel van goed
gedrag, overleggen. Met een strafblad is dit niet mogelijk!!!
strafbaar en strafwaardig
strafwaardig: gedrag dat volgens iemand of een grotere groep mensen strafbaar zou
moeten zijn
Strafbaar: gedrag dat is vastgelegd in het Wetboek van Strafrecht
→ criminaliteit is dus een relatief en cultureel bepaald begrip
, Paragraaf 2.3 Het meten van criminaliteit
Om de aard en omvang van criminaliteit vast te stellen, bestaan verschillende
onderzoeksmethoden, die we indelen in kwantitatieve en kwalitatieve methoden
A. Kwantitatief onderzoek: het verzamelen van grote aantallen gegevens met als
uitkomst statistieken
B. Kwalitatief onderzoek: het houden van diepte-interviews met slachtoffers en
daders om zo meer inzicht in (de werking van) criminaliteit te krijgen (doel) →
(hierbij hoort een open vraagstelling waardoor de geïnterviewde zo min mogelijk wordt beïnvloed)
Politie- en rechtbankstatistieken
Politiestatistieken → weergave van geregistreerde criminaliteit: misdrijven die door
mensen bij de politie zijn aangegeven of die door de politie zelf zijn ontdekt
proces-verbaal: schriftelijk verslag over het tijdstip, de plaats en de toedracht van een
misdrijf/overtreding/ongeluk
Politiestatistieken geven een beperkt deel van het werkelijk aantal gepleegde delicten:
- mensen doen geen aangifte (vb. fietsendiefstal aangeven is teveel moeite of bij
mishandeling uit schaamte/angst)
- onzichtbare delicten, belastingontduiking, zakkenrollerij
Dus, politiestatistieken zijn vooral bruikbaar voor beeldvorming van delicten met een
hoge aangiftebereidheid (zoals autodiefstal)
Rechtbankstatistieken: registreren alle misdrijven waarbij een rechter uitspraak doet
(vb. bijhouden hoe vaak iemand wordt vrijgesproken, hoe vaak een taakstraf wordt opgelegd, etc.)
- statistieken zijn onvolledig → ca. 100.000 strafrechtzaken per jaar, dit is nog geen
tiende van de totale geregistreerde criminaliteit → veel misdrijven komen niet
voor de rechter door onvoldoende bewijs/geen verdachten
Kanttekeningen bij de cijfers
Onderzoeksgegevens zijn betrouwbaar: als ze zijn gebaseerd op waarnemingen die,
onder dezelfde omstandigheden herhaald, steeds dezelfde uitkomst geven (dus geen
sprake van toeval)
Voorbeelden van onbetrouwbare politie- en rechtbankstatistieken
- Selectieve opsporing: hoe meer de politie surveilleert hoe meer een bepaald
delict ontdekt en geregistreerd worden (vb. extra controle op dronken rijders leidt tot een
toename in de registratie, terwijl het relatieve cijfer zal afnemen door de extra controle)
- Nieuwe wetten: resulteert in een groei van het aantal delicten (vb. nieuwe wetten
omtrent cybercrime) ook kan een nieuwe wet een overtreding in een misdrijf
veranderen
- Subjectieve beoordeling: wat de ene officier mishandeling noemt, noemt de
ander poging tot doodslag → deel van de toename in geweldsdelicten is dus te
verklaren door de manier van registratie
- Etnisch profileren: verhoogde registratie delicten door een bepaalde
bevolkingsgroep (denk aan selectieve opsporing maar dan van uiterlijk)
- Verschillende belangen: politiecommissaris heeft belang bij hoge aantallen
delicten uit angst voor bezuinigingen bij het tegenovergestelde; een minister
van justitie is gebaat bij lage aantallen bij een belofte over strenge aanpak van
criminaliteit
- De interpretatie van cijfers: de cijfers moeten gekoppeld worden aan de groei
en leeftijdsopbouw van de bevolking (anders worden de cijfers uit context gehaald)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller DominiqueT. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.45. You're not tied to anything after your purchase.
