Class notes
Alle hoorcolleges gedrag en gezondheid- Gezondheid en Leven VU
- Course
- Institution
Hierin alle hoorcolleges van gedrag en gezondheid uitgewerkt.
[Show more]
Seller
Follow
lisadelange
Content preview
Hc 1: analyse van gezondheidsproblemenGezondheidsbevordering is een combinatie van gezondheidsvoorlichting en omgevingsverandering.
Prevalentie
Doelen waar gezond gedrag belangrijk is:
- Primaire preventie = voorkomen van (ontstaan) van ziekten
- Secundaire preventie (ook wel screenen/bevolkingsonderzoek)= vroegtijdige opsporing van
ziekten.
o Screening is het onderzoeken van een in principe gezonde populatie om
asymptomatische gevallen van en ziekte of aandoening op het spoor te komen, in de
veronderstelling dat deze aandoening in een vroeg stadium misschien beter te
behandelen is. Hierdoor wordt de kans op genezing vergroot of de kans op het
ontstaan van ziekte verkleind en vroegtijdige sterfte voorkomen.
o Voorwaarden screening
Er moet een algemeen aanvaarde behandelingsmethode voor de ziekte zijn
Er moeten voldoende voorzieningen voorhanden zijn voor diagnose en
behandeling
De aandoening in kwestie moet een asymptomatisch voorstadium hebben
Er moet een betrouwbare opsporingsmethode bestaan
De kosten voor opsporing, diagnostiek en behandeling moeten in een
acceptabele verhouding staat tot de kosten van de gezondheidszorg als
geheel
- Tertiaire preventie = ernst / gevolgen / herhaling van de ziekte voorkomen / beperken na de
diagnose.
Onderscheid tussen voorkomen en behandelen van de ziekte is vaak moeilijk. Daarom nu een nieuwe
indeling. Onderscheid naar doelgroepen: populatiebenadering vs hoogrisicobenadering.
De 4 groepen zijn:
- Universele preventie
o Doel: de kans op het ontstaan van ziekte of risicofactoren te verminderen en
gezondheid te bevorderen
o Gericht op: collectief
o Andere vormen: primaire preventie + populatie benadering
- Selectieve preventie
o Doel: specifieke (hoog)risicogroepen te identificeren en gerichte
preventieprogramma’s uit te voeren zodat de gezondheid wordt bevorderd
o Gericht op: collectief
o Andere vormen: hoogrisicobenadering + ~secundaire preventie (screening op
risicofactoren)
- Geïndiceerde preventie
o Doel: het ontstaan van ziekte of verdere gezondheidsschade te voorkomen door een
interventie of een behandeling bij een individu met een gedefinieerd verhoogd risico
op die ziekte
o Gericht op: het individu
o Andere vormen: hoogrisicobenadering + secundaire preventie
- Zorg gerelateerde preventie
o Doel: het behandelen en ondersteunen van het individu met bestaande
gezondheidsproblemen, om de ziektelast te reduceren, complicaties tegen te gaan
en zelfredzaamheid te ondersteunen
o Gericht op: het individu
o Andere vormen: tertiaire preventie
,Planmatige gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering
Een model die dit bekijkt is het model voor planmatige gezondheidsvoorlichting en
gedragsverandering.
- Analyse van gezondheidsprobleem = probleem bekijken aan de hand van factoren zoals
sterfte, prevalentie, incidentie, ernst ziekte
- Analyse van gedrag = analyse van mogelijke gedragsoorzaken van probleem
- Analyse van determinanten van gedrag = onderliggende factoren van gedrag
- Interventieontwikkeling = die richten op determinanten
- Interventie- implementatie en -disseminatie = invoering en uitbreiding
Dit alles moet geëvalueerd worden (kan op korte en lange termijn).
Gezondheidsverschillen
- Regionale verschillen
- Sociaal economische verschillen
o Sociaal economische positie = positie van mensen op maatschappelijke ladder
afhankelijk van opleidingsniveau, beroepsklasse, inkomensniveau, bezittingen van
mensen en hun huishouden.
- Culturele (etnische) verschillen
- Gender verschillen
Ethiek
Ethiek = systematisch denken over normen en waarden met betrekking tot menselijk handelen.
Neveneffecten gezondheidsvoorlichting:
- Schuld en angst
- Vergroten gezondheidsverschillen
- Stigmatisering
Bij ethiek is de balans tussen autonomie en patternalisme belangrijk.
Autonomie = individuele vrijheid om te leven zoals je wil
Patternalisme = beperken individuele vrijheid om te leven zoals je wil
Bij een interventie wil je dat de autonomie behouden blijft en dat mensen nog steeds zelfs
bedenken dat ze anders willen gaan leven. Maar als het niet werkt wil je de vrijheid toch
meer inperken.
Analyse van gezondheidsproblemen
Gezondheid (volgens WHO) = een toestand van volledig fysiek, geestleijk en sociaal welbevinden en
niet louter he ontbreken van ziekte of gebrek.
Gezondheid (volgens Hubert et al.) = de vaardigheid om zich aan te passen en om te gaan met
sociale, fysieke en emotionele uitdagingen en veranderingen.
3 dimensies van ziek:
- Illnes = subjectief = als jij je ziek voelt
- Disease = objectief = een diagnostische aandoening of ziekte die je hebt
, - Sickness = sociaal = je voelt je niet ziek, maar anderen vinden dat wel (je staat bijv. ziek
gemeld bij je werk)
Indicatoren van volksgezondheid:
Indicatoren van volksgezondheid: omvang en spreiding van gezondheid en ziekte in de bevolking.
Indicatoren van volksgezondheid zijn:
- Ziekte en aandoeningen
o Prevalentie = aantal mensen dat op een gegeven moment lijdt aan een aandoening,
uitgedrukt in fractie, percentage of aantal gevallen per 1000-100000
Puntprevalentie = op een moment
Jaarprevalentie = in een tijdsperiode
o Incidentie = aantal mensen dat gedurende een bepaalde periode een specifieke
aandoening krijgt, uitgedrukt in fractie, percentage of aantal gevallen per 1000-
100000.
o Beide info gemeten via zorgregistraties, enquêtes, GGD-registraties. Meestal is dit
een onderschatting omdat veel aandoeningen niet bij de huisarts komen.
- Sterfte en doodsoorzaken
o Levensverwachting = het gemiddelde aantal levensjaren dat men mag verwachten te
leven na de geboorte
o Sterftecijfer = aantal sterfgevallen aan een specifieke doodsoorzaak binnen een
gegeven periode, uitgedrukt per 1000-100000.
Primaire doodsoorzaak: eerste oorzaak in de reeks gebeurtenissen die tot de
dood hebben geleid
o Verloren levensjaren (burden of disease) = aantal levensjaren dat met sterfgevallen
verloren gaat
- Functioneren en kwaliteit van leven
o Ervaren gezondheid = enkelvoudige vraag: hoe beoordeelt u uw eigen gezondheid?
is subjectief
o Kwaliteit van leven = beperkingen in het functioneren door ziekten, leiden tot verlies
van kwaliteit van leven. Meerdere domeinen: lichamelijke, psychisch, sociaal. Vaak
combinatie van subjectieve als objectieve maat
o Functioneren = lichamelijke beperkingen, handicaps, ziekteverzuim,
arbeidsongeschiktheid.
- Samengestelde volksgezondheidsmaten
o Gezonde levensverwachting = het aantal jaren dat men mag verwachten in goede
gezondheid te leven = levensverwachting + kwaliteit van leven
o QALY (quality adjusted life years) = een met kwaliteit gewogen levensjaar. Elk jaar in
lagere kwaliteit van leven telt minder mee = geleefde jaren + kwaliteit van leven =
maat voor aantal jaren dat iemand nog te leven heeft, met een correctie voor de
kwaliteit hiervan.
Bij QALY 0.33 dan 3 jaar leven met ziekte of aandoening is gelijk aan 1 jaar
leven in volledige gezondheid
QALY is 1 dan leven in volledige gezondheid
Hoe groter hoe beter
o DALY (disability adjusted life years) (burden of disease) = het aantal levensjaren dat
iemand verliest door ziekte = verloren levensjaren + verloren ziektejaren
Hoe kleiner hoe beter
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lisadelange. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.96. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now