Class notes
Hoorcollege aantekeningen Psychopathologie (421001-B-5)
- Course
- Institution
Uitgebreide aantekeningen hoorcolleges Psychopathologie. Alle besproken onderwerpen (voor het tentamen) komen aan bod.
[Show more]
Seller
Follow
gijsvanrosmalen1
Content preview
PsychopathologieHoorcollege 1
Psychopathologie is de wetenschappelijke studie van het psychologisch disfunctioneren, met als doel
om abnormale patronen van functioneren te beschrijven, voorspellen, verklaren en veranderen.
Om te spreken van psychologisch disfunctioneren zijn er een aantal criteria opgesteld:
- Deviance
- Distress; er moet sprake zijn van leed
- Dysfunction; niet meer ‘normaal’ kunnen functioneren
- Danger; als een persoon een gevaar vormt voor zichzelf of een ander is er bijna altijd
sprake van psychologisch disfunctioneren
Psychopathologie door de jaren heen
- Prehistorie
Er bestond een geloof in bezetenheid, of straf door bovennatuurlijke krachten, demonen of
boze geesten.
Behandeling: trepanatie en exorcisme.
- Grieken en Romeinen
Filosofen en natuurkundigen boden verschillende verklaringen voor bepaalde zaken.
Hippocrates stelde dat ziekten van lichaam en geest natuurlijke oorzaken hebben, wat
samenhangt met de hoeveelheden van slijm, zwarte gal, bloed en gele gal.
Behandeling: onderliggende lichamelijke pathologie corrigeren.
- Middeleeuwen
Doordat de kerk heel belangrijk werd, werden wetenschappelijke benaderingen verworpen.
Opnieuw was er dus geloof in bovennatuurlijke oorzaken en ook nam de psychopathologie
enorm toe.
Behandeling: trepanatie, exorcisme en uitdrijvingen.
- Renaissance
De demonologische visie nam in deze tijd af. Johann Weyer stelde dat de geest net zo
ontvankelijk voor ziekten is als het lichaam.
Behandeling: er werden onder andere verzorgingstehuizen opgericht die ookwel bekend
kwamen te staan als gekkenhuizen. De intentie hiervan was goed, maar door overbevolking
werden het meer een soort gevangenissen.
- Vanaf 1800
Er vonden hervormingen plaats en mensen met afwijkend gedrag zijn ziek en hebben recht
op een menselijke bejegening.
Behandeling: morele therapie en moderne krankzinnigengestichten.
- Laat 19e eeuw
Er was een ommekeer in de morele therapie beweging. Afwijkend gedrag werd in deze tijd
als ongeneeslijk gezien.
Behandeling: opnieuw was er sprake van lange termijn hospitalisatie en er ontstonden
psychiatrische ziekenhuizen.
- Vroeg 20e eeuw
o Somatogene perspectief
Abnormaal functioneren heeft een fysieke oorzaak, zoals bijvoorbeeld vermoeidheid.
Behandeling: psychiatrische ziekenhuizen op mooie terreinen waren in opkomst.
o Psychogene perspectief
Abnormaal functioneren heeft een psychische oorzaak.
Behandeling: Mesmer kwam met hypnose voor de behandeling van hysterische
stoornissen. Freud kwam met de psychoanalytische behandeling, wat het begin van
de ambulante behandeling was.
1
, - Laat 20e eeuw
Er was een nieuwe maatschappelijke opvatting dat ongeneeslijke patiënten toch in de
maatschappij mee moesten draaien.
Behandeling: de ontdekking van nieuwe, effectieve psychotrope medicijnen zoals
antipsychotica en antidepressiva kwam op. Ook werden er sociaal gerichte psychiatrische
principes opgesteld zoals de ambulante zorg.
- Heden
Tegenwoordig wordt er gekeken vanuit verschillende theoretische perspectieven.
Behandeling: de ambulante zorg wordt als uitgangspunt genomen. Ook is er een
toenemende invloed van bijvoorbeeld de overheid, waarbij de nadruk op preventie van
stoornissen en het bevorderen van de mentale gezondheid ligt.
! Evidence-based practice: dit is wetenschappelijk onderzoek gericht op factoren waar de
behandeling zich op dient te richten. Ook is dit wetenschappelijk onderzoek naar de
effectiviteit van behandelingen, waarbij er sprake is van Randomized Controlled Trial (RCT).
Verklaringsmodellen in de psychopathologie
Biologisch model
Hierbij ligt de focus op hersenfuncties, maar ook lichamelijke processen, genetica, evolutie en virale
infecties. Het uitgangspunt van het biologische model ligt bij de hersenchemie.
Behandeling: medicatie, elektroconvulsieve therapie (ECT) en psychochirurgie.
Sterke punten: respect in het veld, behandeling is vaak effectief en het levert continu nieuwe kennis
op.
Zwakke punten: op zichzelf staand is dit model te simplistisch en vaak zijn er bijwerkingen bij de
behandeling.
Psychodynamische model
De focus ligt op onbewuste motieven en conflicten die terug zijn te voeren naar de kindertijd, wat
gebaseerd is op Freuds psychoanalytische theorie.
Behandeling: het ontdekken van trauma’s en innerlijke conflicten, waarbij de therapeut als ‘gids’
gezien kan worden. Bekende technieken hierbij zijn vrije associatie en catharsis.
Er zijn een aantal stadia van psychoseksuele ontwikkeling te onderscheiden:
- Orale stadium (0-18 maanden)
- Anale stadium (18 maanden – 3 jaar)
- Fallische stadium (3-5 jaar)
- Latente stadium (5-12 jaar)
- Genitale stadium (12 jaar-volwassenheid)
Sterke punten: psychopathologie en normaal functioneren bestaan uit dezelfde processen, het heeft
een belangrijke impact op de psychologie en dit is het eerste model dat het belang van
psychologische theorieën en behandelingen erkende.
Zwakke punten: voor veel ideeën is geen wetenschappelijk bewijs, het is moeilijk wetenschappelijk te
onderzoeken en onbewuste processen zijn niet waar te nemen.
Behavioristische model
Hierbij wordt gedrag gezien als grotendeels bepaald door ervaringen in het leven, waarbij ook
leerprincipes (verschillende vormen van conditionering) van toepassing zijn.
Behandeling: gedragstherapie of gedragsmodificatie, waarbij de therapeut als ‘leraar’ fungeert.
Sterke punten: het is krachtig in het veld, gedragstherapeutische technieken zijn vaak effectief en het
kan onderzocht worden door middel van labstudies.
Zwakke punten: het geeft onvoldoende verklaring, gedragstherapie is beperkt en er is geen bewijs
dat symptomen ontstaan zijn door conditionering.
2
, Cognitieve model
De focus ligt op de kern van gedragingen, gedachten en emoties. Psychopathologie is het resultaat
van cognitieve problemen zoals maladaptieve assumpties en attitudes en illogische denkprocessen.
Behandeling: cognitieve therapie, waarbij de therapeut de cliënten helpt om meer functionele
manieren van denken te ontwikkelen. Technieken hierbij zijn bijvoorbeeld attitudes en gedachten
uitdagen en nieuwe interpretaties uitproberen (vooral bij depressie).
ABC-benadering: er is een activerende gebeurtenis (A), wat leidt tot opvattingen (B), wat leidt tot
consequenties (C). Deze ABC-benadering wordt vaak omschreven als het G-schema met 5 G’s:
gebeurtenis, gedachten, gevoelens, gedrag en gevolg.
Sterke punten: het is van invloed geweest op onze kennis over psychopathologie, het is klinisch
bruikbaar en effectief en het kan wetenschappelijk onderzocht worden.
Zwakke punten: de precieze rol van cognitie bij psychopathologie is nog niet bekend en de therapie is
niet bruikbaar voor sommige stoornissen zoals schizofrenie.
Humanistische-existentiële model
De focus hierbij ligt op het humanistische perspectief, waarbij naar zelfactualisatie gestreefd wordt.
Ook ligt de focus op het existentialistische perspectief, waarbij naar zelfdeterminatie gestreefd
wordt.
Behandeling: cliëntgerichte therapie (Rogers), waarbij de therapeut een ondersteunende functie
heeft en de cliënt-therapeut relatie belangrijk is. Technieken hierbij zijn onvoorwaardelijke positieve
steun, empathie en echtheid.
Sterke punten: er is aandacht voor wat ontbreekt in de andere modellen, het benadrukt het individu,
het is optimistisch en het benadrukt ook de gezondheid.
Zwakke punten: het is abstract en moeilijk te onderzoeken en het is eigenlijk geen wetenschappelijke
benadering.
Sociaal-culturele modellen
Deze modellen richten zich op de sociale en culturele krachten die een individu beïnvloeden.
Er staan twee perspectieven centraal:
- Gezinssysteemtheorie
- Multiculturele perspectief
Behandeling: groepstherapie, gezinssysteemtherapieën, preventie- en interventieprogramma’s in de
maatschappij en multiculturele behandelingen.
Multiculturele perspectief: er zijn cultuurspecifieke factoren die een rol spelen bij het ontstaan van
psychische problemen zoals verschil in normen en waarden, een andere familiestructuur of
migrantenstress. Ook is de uiting en toeschrijving van stoornissen vaak anders in andere culturen.
Sterke punten: er is aandacht voor diversiteit, het draagt bij aan de kennis en behandeling van
psychische stoornissen en het is vooral behulpzaam wanneer andere behandelingen niet werken.
Zwakke punten: het onderzoek is moeilijk te interpreteren (correlatie causaliteit) en er is geen
sprake van individuele benadering.
Integratie van de verschillende modellen
Psychopathologie heeft meerdere oorzaken, waardoor het van belang is dat er meerdere modellen
toegepast worden.
- Biopsychosociale perspectief: hierbij is er interactie tussen biologische, psychologische en
sociaal-culturele factoren.
- Eclectische therapeuten: deze therapeuten maken gebruik van een combinatie van
technieken uit verschillende modellen.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller gijsvanrosmalen1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.91. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
81311 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now