Mega handige en fijne samenvatting van aardrijkskunde over alle domeinen. Goed en duidelijk uitgelegd met behulp van plaatjes, grafieken en video's. Bevat alle stof die je moet kennen voor het Centrale Eindexamen. De stof wordt per domein besproken.
,DOMEIN B: WERELD
Patronen: verschillen in welvaart
Hoe hoger de welvaart, hoe hoger het welzijn.
Hoe meet je welvaart?
- Bruto Binnenlands Product per inwoner. Bereken je door de waarde van alle goederen
en diensten (die door binnen- én buitenlandse personen en bedrijven) in één jaar
worden geproduceerd, op te tellen. Dit bedrag deel je door het aantal inwoners, dan
heb je het bbp/hoofd. Soms wordt ook het bbp/hoofd als maatstaf gebruikt. Dan gaat
het om de waarde van alle goederen en diensten die door nationale ondernemingen in
binnen- én buitenland worden geproduceerd.
- De samenstelling van de beroepsbevolking.
- De VN-ontwikkelingsindex of welzinsindex. → Welzijnsindex zegt meer over hoe het
echt gaat met de mensen in een land dan het bbp/hoofd.
Hierbij let men naast het inkomen ook op de levensverwachting bij geboorte en
analfabetisme. De index loopt van 1 (maximale score) tot 0.
Hoe dichter bij de 1, hoe beter. Het welzijn van mensen wordt ook sterk bepaald door
zaken als toegang tot schoon drinkwater, onderwijs, gezondheidszorg, de
voedselsituatie en de beschikbaarheid van telefoon en computer.
Sinds 1970 stijg het welzijn wereldwijd, ook wanneer de welvaartsgroei stagneert.
Problemen bij het meten van de welvaart (nadelen)
1. Voor één dollar kun je in het ene land veel meer kopen dan in het andere land. Hiervoor
heeft men de koopkracht bedacht. Hierbij wordt alles omgerekend naar één standaard:
de dollar.
2. De inkomsten uit de informele sector, de ruilhandel en de zelfvoorziening tellen niet
mee in de statistieken van de officiële economie.
3. Het bbp/hoofd is een gemiddeld inkomen en de afwijkingen ten opzichte van het
gemiddelde kunnen erg groot zijn. Ongewenste en grote verschillen in inkomen en
ontwikkelingskansen tussen groepen mensen noem je sociale ongelijkheid. De grootste
inkomensverschillen komen juist voor in de landen die we tot de semiperiferie. Een
groot deel van de groeiende welvaart verdwijnt daar in de zakken van een klein deel van
de bevolking.
4. Het bbp/hoofd laat geen regionale verschillen zien. Onrechtvaardige verschillen in
welvaart en ontwikkeling tussen gebieden noem je regionale ongelijkheid. BRP → Bruto
Regionaal Product (het inkomen
per hoofd binnen een regio).
2
, De verdeling van de welvaart
- Centrum → De rijke, vooral westerse
landen.
- Semiperiferie → De landen die de laatste
twintig jaar een flinke groei hebben
doorgemaakt,
- Periferie → Armste landen.
- Samen vormen zij een wereldsysteem.
Bevolkingsspreiding en cultuurgebieden
Bevolkingsdichtheid en spreiding
- De gemiddelde bevolkingsdichtheid
op aarde is ruim 50 inwoners per
km2. Maar als je kijkt naar de kaart
met bevolkingsspreiding, zie je dat
de 7 miljard wereldburgers zeer
onregelmatig verdeeld zijn.
- Het ligt eraan hoe ver je uitzoomt
→lokaal, regionaal, nationaal.
- De kaart (bron 8) laat zien dat de
grootste concentraties aan de
randen van de continenten, in de
kustvlaktes, langs de rivieren en in
de vruchtbare gebieden liggen.
De spreiding verklaard
- De natuurlijke mogelijkheden. Dichtbevolkt valt vaak samen met een geschikt (liefst
gematigd) klimaat, vruchtbare bodems en de beschikbaarheid van water. Daarnaast
moet een gebied niet te bergachtig zijn en dus geschikt om een dichte, aanvankelijk
agrarische samenleving te dragen.
- De ligging. Gebieden die gunstig liggen ten opzichte van de economische kerngebieden
in de wereld of daar goed mee verbonden zijn, zijn dichter bevolkt dan perifeer gelegen,
ontoegankelijke steden.
- Het koloniale verleden. In vrijwel alle vroeger gekoloniseerde gebieden concentreert de
bevolking zich in de kustgebieden.
- Fysisch. Kustvlaktes zijn makkelijk in te richten.
- Sociaal. Steden aan de kust zijn goed bereikbaar.
Een mozaïek van culturen
- Taal en godsdienst zijn de twee belangrijkste cultuurelementen die je gebruikt bij het
indelen van de wereld in cultuurgebieden. Culturen verandering, voortdurend wordt
een cultuurgebied van buitenaf beïnvloed.
- De verspreiding vanuit een kerngebied van cultuurelementen zoals, taal, religie, sport
en mode noem je diffusie. Vaak wordt hierbij een nieuw cultuurelement aangepast aan
de bestaande cultuur. Dan spreek je van cultuurvermenging of van acculturatie.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller luciahodanic. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.39. You're not tied to anything after your purchase.
