Class notes
Cultuurfilosofie (keuzevak) : volledig
- Course
- Institution
Prof : Frank Albers (cultuurfilosofie als keuzevak)
[Show more]
Seller
Follow
ma2
Reviews received
Content preview
+ ZIE HANDOUTErfrnissen uan de Verlichting – Rene Boomkens
BEGRIP ‘CULTUUR’ = gebruik op vanzelfsprekende manier + dekt een scala aan uiteenlopende betk
- omvat alle zaken, praktijken, gebruiken en instituties die een centrale rol spelen in de wijze waarop
individuen en groepen mensen betekenis geven aan hun wereld en aan zichzelf.
het draait om identiteit: allerlei sociale banden / traditie / onderlinge afhankelijkheid
sommige betk spreken elkaar tegen:
vb.: ‘dorpscultuur’ : sociale controle; goede aspecten benadrukken <-> slechte aspecten
- drukt tegelijkertijd een samenhang van collectief gedeelde betk uit + het verschil dat die
samenhang onderscheid v andere.
BEGRIP ‘CULTUURFILOSOFIE’
brede betk: reflectie + kritische analyse v problematiek vd moderne tijd
expliciet + normatieve inzet : cultuurfilosofie kiest een positie in culturele en maatschappelijke debatten
GESCHIEDENIS
late 18e E: eerste fil. teksten v Duitse romatische filosofen
eind 19e E: start bloei cult.fil. (vooral in Duitsland)
INTERDISCIPLINARITEIT
= niet duidelijk afgebakend: sluit bij aan andere wet. disciplines vb sociologie
- cultuurfilosofie overkoepelt andere filosofische takken; levert een filosofisch psp op andere
disciplines; een specifieke perspectiefbenadering (geen vervanging)
+ houdt zich bezig met niet-wet praktijken; de waarheid / betk v alledaagse cultuur
cultuurfil. wordt beoefend in spanningsveld tss alledaagsheid <-> verandering
= ondz werking/betk v alledaagse cultuur + veranderingen waaraan alledaagse cultuur onderhevig is
historisch georienteerd
WERKEN
diagnostisch karakter: een kritisch ondz v vh tijdperk waarin de auteurs zelf leven
<-> iets blootleggen v algemene regels (niet afwijzen/goedkeuren)
INLEIDING IN CULTUURFILOFIE VD MODERNITEIT
alle def verwz naar specifieke historische conditie/tijdperk
MODERNITEIT
=tijdperk gekenmerkt door kapitalisme (economisch) + autonomie (politiek) + succes v wet.
2 stijlen van denken: VERLICHTING <-> ROMANTIEK
,+ ZIE HANDOUT
MODERNITEIT= ‘nieuw’ / ‘hedendaags’ onze eigen tijdperk
we duiden een cruciaal aspect v ons collectieve identiteit aan
‘modern’ = contrastbegrip
= dubbelzinnig: modernen breken met hun voorgangers: iets wat keer op keer opnieuw gebeurt
late 17e + 18e E VERLICHTING: verbind het begrip met ‘vooruitgang’ = nieuw radicaal gedachte
= periode uit de westerse cultuurgeschiedenis waarin zich grote veranderingen voordoen in de wereld
vd wetenschappen + politieke denken
- verwijst naar het gehele tijdperk vd moderne cultuur
periodisering vd cultuur
historische ontwikkelingen kunnen we zichtbaaar maken door culturele praktijken te periodiseren
Oudheid: verwz naar bron/oorsprong vd westerse cultuur
Middeleeuwen = tussentijd/overgangsperiode
Renaissance: suggereert terugkeer naar bron/wedergeboorte v klassieke oudheid
verlichting: suggereert vorm v ontwaken: een geheel nieuwe kijk op de wereld (<->middeleeuwen)
achteraf gemaakte periodiseringen om structuur/ordening aan te brengen = legitimerende ordening
reïficatie = slaat op het toekennen van menselijke eigenschappen aan dingen en op het versluieren
van de betrekkingen tussen de mensen achter de beweging van de dingen
gebeurtenissen stollen tot een ding (vb perceptie oorlog als breuk)
SAPERE AUDE = durf te weten!
verlichting ≠ historische periode
verlichting = reeks ontwikkelingen in intellectuele / politieke / wet kringen die later een grote impact
hebben gehad op de gehele cultuur MAAR in 18 e E was er weinig vd ontw zichtbaar.
= kiem revolutionaire gebeurtenissen op versch terreinen waren allen het gevolg van pogingen v
wet/filosofien om zich los te maken uit knellende ideologische greep vd katholieke kerk op het
alledaagse leven = 1 toetssteen v alle kennis = goddelijke openbaring
14e + 15e E: toegenomen corruptie v kerkelijke machthebbers, steeds meer onafhankelijke economie,
onafhenkelijkere filosofische praktijken,
boekdrukkunst maakt Bijbel toegankelijk voor het gewone volk ; dit maakt het mogelijk corruptie in
de kerk aan te klagen (terugkeer naar oorspronkelijk christendom = reformatie)
menselijke waarneming + redelijke vermogens vd mens gaan een belangrijke rol spelen
= HUMANISME (= belangrijke voorloper vh verlichtingsdenken)
een levensbeschouwing die de mens centraal stelt. Humanisten geloven niet in een god, maar in het
zorgvuldig en gewetensvol omgaan met anderen, de wereld en jezelf.
sommige trachten te bewijzen dat het verenigbaar is met kerk en geloof (Erasmus / Rudolf Agricola)
, + ZIE HANDOUT
Michel de Montaigne
= FR politicus + filosoof; legde de basis voor een heel nieuw filosofisch genre: open + experimentele
schrijfstijl: schreef essays over uiteenlopende alledaagse ondw + neemt zichzelf als uitgangspunt bij
de essays (=vernieuwend) essay = soort zelfonderzoek + behandelt cruciale vragen zoals wie is ‘ons’
en de ‘ander’ voordat er sprake was v moderne cultuurfilosofie
humanisten stellen onderwerpen aan de orde die niet in de feodale cultuur passen en gebruiken
daarbij onorthodoxe methoden
+ CURSUS
VERLICHTING = problematisch begrip
PERIODISERING: niemand weet wnr het precies gekomen is: voorbij <-> gaat voort
INHOUDELIJK: onenigheid over betk vh begrip
BEREIK: = 18e E, ja maar voor wie? heel Frankrijk of een groep dissidenten?
alles wat wij kennen over de gesch is een vereenvoudiging, achteraf gereconstrueerd
stroming = iets inhoudelijk
‘’licht’’ keert terug in alle talen terug voor wanneer we het hebben over de verlichting
beeld van het ‘’licht’’ is duizenden jaren oud: wordt gebruikt als metafoor:
- kosmologie / het goddelijke / christendom (licht is metafoor voor god)
in 18e E in Europa: invloed vh christendom was verminderd want middeleeuwen = dark ages
(metafoor weer ivm licht) door…
- oproer v wetenschap
- de aanhoudende pestepidemieën
- hele interpretatie vh religieus geloof
christelijk verhaal komt in gedrang
de intellectuele bovenlaag vd maatschappij heeft metafoor vh licht gekaard: metafoor vh licht
verwerft nieuwe betk: staat voor de menselijke ratio/rede
John Lock: ‘’this candle of the lord’’ : behoudt het begrip ‘’licht’’
in 18e E verhuist betk v licht vh goddelijke naar het licht vd rede
- ook in de taal: een licht werpen op / er ging hem een licht op : beeld vh licht komt terug in
dezelfde nieuwe betk redelijk denken
Franse Revolutie na de tekst v Kant:
werd door filosofen omschreven als een nieuwe ochtend: beeld vh licht keert terug
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ma2. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.05. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
79202 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now