Samenvatting van het vak sociologie in periode 1 van Social Work. Het boek is: de samenleving, kennismaking met de sociologie, 14e editie. Aan de hand van dit boek, powerpoints en kennisclips heb ik deze samenvatting geschreven.
Samenvatting Sociologie, de samenleving
1.1 Het sociologisch perspectief
Sociologie kunnen we omschrijven als het systematisch onderzoek van de menselijke samenleving. De kern van deze
discipline bestaat uit een geheel eigen gezichtspunt dat we sociologisch perspectief noemen. Het sociologisch
perspectief laat zien hoeveel invloed de samenleving heeft op het leven van individuen.
Volgens Peter Berger is het sociologisch perspectief; het algemene in het bijzondere zien. De sociologie helpt om in
het gedrag van bepaalde mensen algemene patronen te ontdekken.
Socioloog Emile Durkheim toonde aan hoe sociale factoren het individuele gedrag beïnvloeden. Durkheim verklaarde
de gevonden verschillen in termen van sociale integratie. De conclusie is: in het gedrag van afzonderlijke individuen
kunnen we algemene sociologische patronen ontdekken.
Drie sociologische perspectieven:
- Structureel functionalisme = samenleving is een complex systeem; bestaat uit verschillende subsystemen;
die samenhangen en allemaal bijdragen aan het functioneren van de samenleving.
- Conflictsociologie = samenleving bestaat uit ongelijkheid, hierdoor ontstaan conflicten die verandering
veroorzaken
- Symbolisch interactionisme = richt zich op sociale interacties tussen mensen in de samenleving.
Er bestaan 2 verschijnselen die helpen bij het leren vanuit het sociologisch perspectief te kijken:
- Een bestaan in de marges van de samenleving
- Het doormaken van een sociale crisis
Hoe groter de marginaliteit van het individu, hoe beter hij in staat is om het sociologisch perspectief te hanteren.
Perioden waarin de samenleving veel veranderingen ondergaat of in een crisis verkeert, kunnen ons uit ons
evenwicht brengen en ons tot het aannemen van de sociologische visie bewegen.
1.5 Sociologie en de moderne samenleving
Modernisering is een sociaal veranderingsproces welke ingezet werd door de industriële revolutie
4 kenmerken modernisering:
- Verdwijnen kleine traditionele gemeenschappen
- Individuele keuzemogelijkheid
- Grote sociale diversiteit
- Oriëntatie op toekomst en tijdbewustzijn
De socioloog Tönnies heeft in zijn theorie over Gemeinschaft en Gesellschaft een waardevol verslag van de
modernisering vastgelegd. Gemeinschaft is de kleine menselijke gemeenschap & tradities (voor de modernisering)
en Gesellschaft is dat menselijke betrekkingen (relaties) verdwijnen omdat het vooral op eigenbelang is gebaseerd
(moderne samenleving).
Kenmerken Gemeinschaft vs Gesellschaft:
- Groepsbelang -> Individuele vrijheid
- Positie in de groep (hoe belangrijk is iemand voor de groep) -> Gelijkheid
- Traditie in ere houden en groep bij elkaar houden -> Persoonlijke mening, ontplooiing, verantwoordelijkheid
- Saamhorigheid -> Eigen belang
- Schaamte (eer) -> Schuld
De gevaren van de moderne samenleving volgens:
- Tönnies: industrialisering, urbanisatie en commercialisering leiden tot verzwakking affectieve bindingen
(solidariteit)
- Durkheim: gevaar voor anomie: samenleving biedt het individu weinig collectieve waarden en gedeelde
normen.
- Marx: Moderne samenleving is een klassensamenleving waar macht en uitbuiting de dienst uitmaken
Afzwakken zorgt voor individualisering, mensen zijn meer aan hun lot overgelaten, er wordt niet om gekeken naar
elkaar. Kom je niet mee, is er geen groep die je opvangt, maar moet je het zelf regelen.
Anomie = normloosheid, mensen gaan hun eigen gang. Geen gezamenlijke waarden meer, iedereen doet maar wat.
Marx zegt dat de moderne samenleving zorgt voor verschillende lagen. Dat dit zorgt voor ongelijkheid, waarbij niet
in de groep wat besloten wordt, maar dat er een bepaalde groep de macht krijgt en gaat heersen.
Als sociaal werker krijg je hiermee te maken. In de traditionele samenleving leefden we samen zagen we naar elkaar
om. Nu staan mensen meer op zichzelf, zijn op zichzelf aangewezen. In het sociaal werk krijg je te maken met
groepen / individuen die dit niet kunnen. Die het risico lopen om te verdrinken in de huidige samenleving.
, Dat komt dan niet alleen door dat ze op individueel niveau niet mee kunnen komen, maar door allerlei factoren in de
samenleving die hier voor zorgen
3.1 Wat is cultuur?
Cultuur en samenleving in het verlengde van elkaar. Samenlevingen vormen mensen op een territorium die hun
eigen levenswijze hanteren. Cultuur is de wijzen van denken, handelen en materiele objecten die in combinatie de
levenswijze van een volk vormen. Cultuur is het resultaat van sociale ervaring (door interactie met elkaar
uitonderhandelen, hoe met elkaar om te gaan). Een immateriële cultuur omvat door de leden van een samenleving
ontwikkelde ideeën, variërend van kunstuitingen en spiritualiteit. Een materiële cultuur verwijst naar materiële
objecten gecreëerd door de leden van de samenleving, variërend van bankstellen tot merkpetjes. Gezien de
bestaande culturen verschillen, is het geen wonder dat we vaak een cultuurschok krijgen, een gevoel van
desoriëntatie als we met een voor ons onbekende levenswijze geconfronteerd worden.
Cultuurkenmerken:
- Cultuur wordt overgebracht via socialisatie en in stand gehouden door sociale controle.
- Cultuur is veranderbaar en dynamisch, Technologie heeft invloed op hoe we de samenleving inrichten.
- Socioculturele revolutie (jagen en verzamelen, veeteelt en tuinbouw, landbouw en industrie.
- Tegencultuur: zet zich af tegen dominante cultuurpatroon
- Eigen cultuur is vanzelfsprekend; een vreemde cultuur daarentegen niet (cultuurschok). Culturele diversiteit
in een land kan toenemen of afnemen.
- Superioriteitsgevoel (gevoel gebonden en identiteit).
3.2 Cultuurelementen
Culturen hebben een aantal elementen gemeen zoals symbolen, taal, waarden en normen.
- Symbolen: Een verschijnsel dat een bepaalde betekenis heeft die door mensen met dezelfde culturele
achtergrond herkend wordt. Een woord, een rookworst, een vuist omhoog, het zijn allemaal symbolen.
- Taal: Taal vormt de kern van een symbolenstelsel. Taal is een systeem van symbolen dat mensen in staat
stelt om met elkaar te communiceren. Ook stelt taal ons in staat om de cultuur door te geven aan de
volgende generatie of mensen elders, een cultuuroverdracht.
- Waarden: Waarden zijn cultureel gedefinieerde standaarden waarmee mensen bepalen wat wenselijk, goed
en mooi is, en die als algemene richtlijnen voor het maatschappelijk leven fungeren. Waarden zijn een soort
maatstaven voor wat goed is en niet.
- Normen: geschreven of ongeschreven regels over verwachtingen waarmee de samenleving gedrag van
mensen reguleert.
3.3 Technologie en cultuur
Een cultuur wordt mede gevormd door de technologie. Technologie is de kennis die mensen gebruiken om hun
bestaan in de buitenwereld vorm te geven. We kunnen de technologische ontwikkelingen in termen van de
socioculturele evolutie begrijpen:
- Jagen en verzamelen: Het met eenvoudige hulpmiddelen jagen op dieren en het verzamelen van eetbare
planten. Zij besteden het grootste deel van hun tijd aan het zoeken naar eten. De beperkte technologie
maakte ze kwetsbaar voor de natuur.
- Tuinbouw en veehouderij: De tuinbouw is het gebruik van handgereedschap om gewassen te verbouwen.
Het houden van vee is het domesticeren van dieren. Veel samenlevingen combineerde deze twee. Hierdoor
kwamen er permanente nederzettingen.
- Landbouw: De grootschalige landbewerking met behulp van dieren of machines die gebruikt werden om het
land te ploegen. Hier spreken we van het begin van onze beschaving. Sterke bevolkingstoename. Er is steeds
meer specialisatie, waardoor geld de rol van algemeen ruilmiddel begint te worden. De agrarische
technologie geeft de mens zo veel controle over zijn omgeving en zoveel meer mogelijkheden om het leven
in te richten dat er meer ongelijkheid en culturele diversiteit toeneemt.
- Industrie: De spierkracht van mens en dier werd vervangen door nieuwe krachtbronnen. Industrie is het
produceren van goederen met behulp van geavanceerde energiebronnen die omvangrijke machinerieën in
werking stellen. Mensen konden zich sneller verplaatsen. De levensduur word veel langer.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lisadeboer2. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.77. You're not tied to anything after your purchase.
