Hoofdstuk 2: Morfologie bacteriën en archaea
De meeste bacteriën en archaea zijn unicellulair: de cellen leven gescheiden van elkaar. Sommige
vormen multicellulaire aggregaten, bijvoorbeeld filamenteuze bacteriën, vorming van mycelium.
Sommige vertonen pleomorfie, waarbij verschillende vormen mogelijk zijn. Sommige vormen
associaties met andere soorten, bijvoorbeeld door biofilmvorming of symbiose. De meeste bacteriën
en archaea hebben wel een bepaalde celgrootte, maar we zien wel dat prokaryoten meestal kleiner
zijn dat eukaryoten (maar dit is niet noodzakelijk!):
Zeer klein, bijvoorbeeld Mycoplasma die ongeveer 0,3 m is. Deze bacterie kan een
longontsteking veroorzaken bij jonge kinderen. Dit is de kleinste bacterie die we kennen en
het is één van de bacteriën die geen celwand vormt
Zeer groot, bijvoorbeeld Thiomargarita die tot 750 m is. Dit is een zwavelbacterie. Het komt
voor in de marine, het is dus een zee bacterie. Deze kan je echt met het blote oog zien!
Ter vergelijking: Staphylococcus is ongeveer 1 m en een gistcel is 4 – 40 m
De celgrootte en de cel vorm zijn genetisch bepaald, maar ze worden ook beïnvloed door voedings-
en omgevingsfactoren
Verscheidene vormen
Er zijn verschillende vormen van bacteriën mogelijk:
Coccen zijn bolvormige bacteriën
Bacillen zijn staafvormige bacteriën
Spiraalvormige bacteriën
Filamenteuze bacteriën
Coccen
De coccen hebben een verschillende groepering naargelang de celdeling.
a. Wanneer de delingsas altijd in dezelfde richting wijst,
zien we dat er een keten begint te vormen, ook wel de
streptococcen genoemd. De afzonderlijke bolletjes zijn
de bacteriën, ze vormen dus een aggregaat, maar je
spreekt over bacteriën die achter elkaar liggen
b. Na één celdeling hoeft de keten zich niet meer te
verlengen en krijg je groepjes van twee bacteriën, de
diplococcen
c. De tweede celdeling gebeurt loodrecht op de eerste
celdeling, je krijgt groepjes van vier bacteriën, ook wel
de tetrade genoemd
d. Als de tetrade nog eens volgens de derde as deelt, krijg
je groepjes van acht cellen, de sarcina
e. Wanneer de delingsas willekeurig is, spreken we van stafylococcen. Zij vormen als het ware
een tros
Bacillen
Dit is de meest voorkomende vorm bij prokaryoten.
Er vormen zich ketens van twee of meer
staafvormige cellen. De celdeling is steeds volgens de
dwarse as. Wanneer men bacillen in ketens ziet,
noemt men dit de streptobacillus.
Pagina 1 van 2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lisaankersmit. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.25. You're not tied to anything after your purchase.