Summary
Samenvatting begrippen en personenlijst Nieuwe Tijd
- Course
- Institution
Een uitgebreide lijst met Begrippen en Personen die in het vak nieuwe tijd voorkomen
[Show more]
Seller
Followmariekewinters1
Content preview
Absolutisme- Een regeringsvorm waarbij de vorst over volledig regerende autoriteit beschikt en niet door
wetten gebonden is en geen verantwoording verschuldigd is.
Acte van Navigatie
- 1651, gericht tegen de handel met de Republiek, alle import in Engeland moest via Engelse
schepen gebeuren. Lokte de eerste engels-Nederlandse oorlog uit.
Acte van Seclusie
- 1654, Clausule bij verdrag van Westminster waarbij staten van holland beloofden nooit
Willem III als stadhouder aan te stellen. Niet gelukt, Willem III is toch stadhouder geworden
Aflaat
- Kwijtschelding voor god van straffen. Mensen konden deze kopen bij de kerk. Hierdoor
kwamen ze niet of korter in het vagevuur
Agrarische Revolutie
- Vanaf 1750, Tweede landbouwrevolutie, begon in Engeland en werd opgevolgd door de
industriele revolutie, vruchtwisseling, nieuwe gewassen, nieuwe landbouwwerktuigen
Anatomie
- Bestuderen van organen en orgaansystemen
Anglicaanse Kerk
- Kerk van Engeland, ontstaan uit missieactiviteiten van romeinse militairen en was eerst
verbonden met Rome, Na Hendrik VIII scheiding
Antiklerikalisme
- Stroming die zich keert tegen de invloed van de Clerus (geestelijkheid) op openbaar leven,
politiek en onderwijs. Sterk in Frankrijk 19 e eeuw
Arbeidsverdeling
- Arbeidsverdeling tussen landen, hangt samen met internationale specialisatie
Armada
- Spaans voor gewapende vloot, vloot waarmee Filips II Engeland wilde veroveren van
Elizabeth I
Atlantische revolutie
- Revoluties die liberale maatregelen uit de verlichting als doel hadden, grondwet,
parlimentare democratie, ook overzees (Amerika, curacao, Mexico)
Atlantische sprong
- Zoektocht naar nieuwe route Indië en China, handel met noordwest Europa,
Azteken
- Meso-Amerikaanse beschaving 1300-1521 in Mexico, uitgemoord door Spanjaarden
Barok
- Stijlperiode 1600-1750, overdaad van vorm en heftigheid van gevoelsuitdrukking
Bartholomeusnacht
- 1572, parijse bloedbruiloft (Hendrik IV en margaretha) waarbij er een massale moordpartij
op de hugenoten (Franse calvinisten) plaatsvond door radicale katholieken, maanden daarop
een golf van geweld door Frankrijk tegen hugenoten
Bastille
- Franse gevangenis gelegen in Parijs, bestormt op 14 juli 1789, begin Franse revolutie
Bataafse Republiek
- 1795-1806, gevormd naar Franse republiek + zusterrepubliek van frankrijk
Beeldenstorm
- 1566, op grote schaal vernietigen van heiligbeelden en andere heilige opbjecten van de
katholieken door de protestanten. Leidde indirect tot uitbreken 80 jarige oorlog en ontstaan
republiek.
Belgische Opstand
- 1830, tegen koning Willem I, leidde tot afscheiding zuidelijke provincies en onafhankelijkheid
van België
,Bill of Rights
- Eerste 10 amendementen van de grondwet VS
Boerenoorlog (protestantisme)
- 1524,25, in Duitsland, boeren kwamen in opstand tegen feodale onderdrukking, luthers
vrijheid van een christen was een argumtent, Luther was het er niet mee eens.
Boston Tea Party
- 1773, protest van amerikaanse kolonisten tegen britse overheid, hoge belasting op thee >
thee maar overboord. Centraal punt in Amerikaanse revolutie
Bourbons
- Huis Bourbon
Bourgeoisie
- De burgerij, sociale klasse van mensen in de middenklasse die hun macht of status ontlenen
aan hun vermogen, opleiding of werk. Anders dan de aristocratie (geboorterecht)
Bovenmaans
- Domein van het onveranderlijke en het goddelijke. Bestond uit ‘sferen’ die voorgesteld
werden als kristallen bollen waarin de planeten, de zon en de vaste sterren rondom de aarde
draaiden
Bureaucratisering
- Verambtelijking van aspecten in de samenleving door vele voorschriften en paperassen van
de bureaucratie.
Calvinisten
- Aanhangers van het calvinistische gedachtegoed
calvinistisch arbeidsethos
- Hard werken en sober leven
‘carpe diem’
- Pluk de dag
Celibaat
- Het niet huwen, kinderen krijgen en seks hebben van een geestelijke
Censuskiesrecht
- Kiesrecht voorbehouden aan personen die vermogend genoeg zijn om minimaal een bedrag
aan belasting te betalen
Centralisatie
- Streven naar een organisatie of natie die zo veel mogelijk vanuit een centraal punt, orgaan of
persoon bestuurd word
classicistische barok
- 1640-1720 terugkeer naar de klassieke romeinse/griekse voorbeelden
Coalitieoorlog
- 1792-1797, conflict tussen revolutionair Frankrijk en een bondgenootschap van Europese
mogendheden. NL was belangrijk strijdtoneel van de oorlog. Frankrijk bezette NL en NL werd
een Franse vazalstaat
Code Napoleon
- Ook wel code civil, burgerlijk wetboek van napoleon
Colbertisme
- Specifieke vorm van mercantilisme in Frankrijk, sterk gericht op ontwikkeling industrie en
handel maar agrarische buiten beschouwing lied, belangen koning voorop
Columbian Exchange
- Belangrijk in geschiedenis ecologie, landbouw en gewassen. Term voor de uitwisseling van
gewassen, ziekten en culturen tussen de oude en de nieuwe wereld in 1492
Comité du Salut Public/comité algemeen welzijn
- Regeringscomite, uitvoerend bewind tijdens de Franse revolutie/terreur
Communistisch Manifest
, - Geschreven door Karl Marx en friedrich engels, uiteenzeting van denkbeelden over hoe de
heilstaat tot stand moet komen.
Concilie van Trente
- 1545-1563, einde maken aan de wantoestanden binnen de katholieke kerk, priesters beter
opleiden, leer beter formuleren. contrareformatie
Concordaat van Worms
- 1122, sluit een periode van 50 jaar strijd tussen de Duitse keizer en de paus af
(investituursstrijd), beeindigd door Hendrik V en Calixtus II, paus zou bisschoppen benoemen,
keizer hoefde ze geen wereldlijke macht te geven
Congres van Wenen
- 1814-1815, na de val van napoleon gehouden door pruisen, Oostenrijk, Rusland en VK om
Europese vrede te regelen en vast te legen. Besluit naoorlogse grenzen, invoering
grondwetten en oprichting/opheffing middelgrote staten
Conservatisme
- behoudend
constitutie
- grondwet
constitutionele monarchie
- vorm van monarchie waarbij de positie van de monarch of regent in de grondwet is geregeld.
continentaal stelsel
- maatregel van napoleon die de handel tussen EU continent en GB verbood
contrareformatie
- katholieke reformatie, hervormingsbeweging binnen de katholieke kerk als tegenbeweging
reformatie. Poging het katholicisme nieuw leven in te blazen
contraremonstranten
- preciezen/gomaristen, calvinistische stroming, predestinatie, geen vrije wil om af te wijken
van het ‘ doel’, je kon er niks aan doen of je wel of niet naar de hemel ging
conquistador
- Spaanse term voor veroveraar
crisis van de feodaliteit
-
‘cuius regio, eius religio’
- Wiens gebied, diens religie
De “Ware Vrijheid”
- De ongedeelde vrijheid van de Hollandse regenten tijdens het eerste stadhouderloze tijdperk
(1650-1672)
Declaration of Independence
- Amerikaanse onafhankelijkheids verklaring, 4 juli 1776
Deductie
- Methode in de filosofie en logica waarbij de conclusie logisch onvermijdelijk volgt uit de
aannames.
Deïsme
- Theologische positie dat er wel een god of goden bestaan die het universum en de
natuurwetten geschapen hadden maar daarna verdween en het universum overliet aan haar
eigen wetten
Dertigjarige Oorlog
- 1618-1648. Oorlog in Europa. Hoofdoorzaken waren spanningen tussen katholieken en
gereformeerden en geostrategische motieven. Woedde vooral in heilige roomse rijk, Spaanse
Nederlanden en noord Spanje/Italië. Ook in Amerika en Afrika (eigenlijke eerste
wereldoorlog)
Directoire
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mariekewinters1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.88. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now