Summary
Samenvatting maatschappijleer - HAVO 4 - Rechtstaat
- Course
- Level
- Book
Samenvatting maatschappijleer over hoofdstuk rechtstaat voor HAVO 4
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
pienvankuik
Reviews received
Content preview
Samenvatting Maatschappijleer HAVO 4Rechtstaat
1. Recht en rechtvaardigheid
Je kent de functies van regels en wetten en je weet wat rechtsnormen zijn.
Rechtsnormen zijn gedragsregels die door de overheid wettelijk wordt vastgelegd.
Rechtsnormen ontstaan enerzijds om het maatschappelijke leven geordend te laten
verlopen en conflicten op te lossen. Anderzijds komen rechtsnormen voort uit de
waarden en normen die de meeste mensen met elkaar delen.
Je kent het verband tussen rechtsnormen en het begrip rechtvaardigheid.
Rechtvaardigheid is de persoonlijke opvatting van het geen dat juist/eerlijk is.
Rechtsnormen zijn gedragsregels die door de overheid wettelijk wordt vastgelegd.
Het is belangrijk dat rechtsnormen zo veel mogelijk overeenkomen met de opvattingen
die wij als burgers hebben over goed en kwaad. Af en toe veranderen rechtsnormen,
omdat met de tijd mee dingen veranderen. Wat vroeger normaal was, kunnen we nu heel
oneerlijk vinden.
Je weet hoe de rechtsstaat is ontstaan en je kent in dit verband de begrippen
rechtsstaat, absolute monarchie en dictatuur.
Rechtstaat(= een staat waarin burgers door grondrechten worden bescherd tegen
machtsmisbruik en willekeur van de overheid.) is (ruim 2 eeuwen geleden) ontstaan om
gevoelens van onrechtvaardigheid en misstanden te voorkomen.
Absolute monarchie is de regeringsvorm waarbij de koning alle macht heeft. In 1789 is
daar een eind aan gemaakt.
In een grondwet staat wat de grondrechten zijn en hoe het land geregeerd moet worden.
Ook dictaturen hebben een vaak een grondwet, maar de grondrechten worden er niet
gerespecteerd. In een dictatuur bepaalt één machthebber één partij in feite wat de
regels zijn.
Je kunt uitleggen dat in een rechtsstaat zowel rechten als plichten bestaan en
je kunt van allebei voorbeelden geven.
Rechten (= datgene waar je recht op hebt)-> vrijheid van meningsuiting
Plichten (= datgene wat je moet doen)-> alle jongeren hebben leerplicht en de overheid
heeft het plicht om te zorgen voor goed onderwijs.
Plichten gelden voor de overheid en de burgers.
Je kent de verschillende rechtsgebieden.
Binnen een recht bestaan verschillende rechtsgebieden, met als belangrijkste
onderscheid het verschil tussen publiekrecht en privaatrecht.
Publiekrecht:
Publiekrecht regelt de inrichting van de staat en de relatie tussen burgers en overheid.
Het is als volgt onderverdeeld:
- Staatsrecht: bevat alle regels van de Ned staat -> bevoegdheden van ministers,
rechten van Kamerleden
- Bestuursrecht: regelt de verhouding tussen burger en overheid. -> als je een cafe
wilt beginnen moet je daarvoor een vergunning aanvragen.
- Strafrecht: bestaat uit alle wettelijke regels die aangeven welk gedrag strafbaar is.
Privaatrecht:
Privaatrecht/burgerlijk recht regelt de betrekkingen tussen burgers onderling. ->zorgt
ervoor dat burgers elkaar rechtvaardig behandelen.
, VB: als je je handtekening hebt gezet onder een telefoon abonnement heb je plicht te
betalen en heb je recht op een goed product.
- Personen- en familierecht: regelt zaken als huwelijk, scheiding, geboorte,
overlijden.
- Ondernemingsrecht: bepaald welke voorwaarden je bepaalt onder welke
voorwaarden je een bedrijf mag opzetten.
- Vermogensrecht: dat alle zaken omvat die te maken hebben met iemand vermogen.
VB: sluiten van koop, huur, arbeidsovereenkomst of regelen van nalatenschap.
VB: als je een huis huurt, moet je op tijd je huur betalen, maar de huiseigenaar moet
zorgen voor veilige gas- en elektraleidingen.
2 Grondbeginselen van de rechtsstaat
Je kent het doel van de rechtsstaat en de bijbehorende grondbeginselen.
Het doel van een rechtstaat is om te zorgen voor de veiligheid van de burgers:
ze beschermen tegen de macht van de overheid en ervoor zorgen dat burgers gelijk
worden behandeld en in vrijheid kunnen leven.
Bijbehorende grondbeginselen:
- Er is sprake van een verdeling van de macht.
- De grondrechten zijn vastgelegd in de grondwet.
- Door het legaliteitsbeginsel mag de overheid alleen beperkingen opleggen aan de
vrijheid van burgers als die beperkingen in wetten zijn vastgelegd.
Je weet wat de Trias Politica is en hoe deze in Nederland wordt toegepast.
Trias Politica:
- Wetgevende macht = mensen die de regels verzinnen.
Bestaat uit de 1e + 2e kamer (=regering)
- Uitvoerende macht = mensen die de wetten uitvoeren.
Bestaat uit de regering (=ministers)
- Rechterlijke macht = bij aanklaging van de overheid.
bestaat uit rechters
Hoe komt een wet tot stand? -> wetgevende macht
1. 1 of meer ministers maken een wetsontwerp (met behulp van ambtenaren)
2. De ministerraad (het kabinet oftewel ministers) overleggen en stemmen erover.
3. Raad van staten geeft advies over het wetsontwerp.
4. – De 1e + 2e kamer = het parlement
heeft 150 leden
-2e kamer heeft amendement (= ze mogen het wetsontwerp wijzigen)
-Ze stemmen over het wetsontwerp
-De 2e kamer mag ook zelf een wetsontwerp verzinnen (= recht van initiatief)
5. -De 1e kamer heeft 75 leden ->het senaat
-heeft geen recht van amendement
-hebben wel recht van stemmen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller pienvankuik. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now