Class notes
Adaptatie & Welzijn Werkcolleges
- Course
- Institution
Samenvatting van de werkcolleges van het tweedejaars vak Adaptatie & Welzijn in de bachelor Diergeneeskunde.
[Show more]
Seller
Follow
Ari4nne
Content preview
BachelorJaar 2
Adaptatie & Welzijn
WERKCOLLEGES
ARIANNE DE STERKE
, Arianne de Sterke – Adaptatie & Welzijn
Inhoudsopgave
Werkcollege 1 – Gedrag van de kat......................................................................................................... 2
Werkcollege 2 – Gedrag van de kip ......................................................................................................... 6
Werkcollege 3 – Gedrag van het rund................................................................................................... 15
Werkcollege 4 – Leren & ongewenst gedrag ........................................................................................ 18
Werkcollege 5 – Thermoregulatie / homeostase .................................................................................. 26
Werkcollege 6 – Welzijn van proefdieren ............................................................................................. 34
Werkcollege 7 – Stress coping strategieën ........................................................................................... 37
Werkcollege 8 – Insectenhouderij......................................................................................................... 42
Werkcollege 9 – Gedragsdiagnostiek GD .............................................................................................. 44
1
, Arianne de Sterke – Adaptatie & Welzijn
Werkcollege 1 – Gedrag van de kat
Gedrag van de kat
De meest waarschijnlijk voorouder van de Europese Korthaar is niet de Europese wilde kat, maar de
Afrikaanse wilde kat Felis libyca. Domesticatie trad op bijvoorbeeld in Egypte rond 5000 BC, waar de
kat ten tijde van de farao's zelfs de status van godin kreeg. Het is de vraag of de mens in eerste
instantie zelf het initiatief tot domesticatie heeft genomen. Accumulatie van voedsel voor de kat
(muizen in de Egyptische graanschuren) heeft wellicht geleid tot het innemen van zo'n nieuwe, door
de mens geschapen niche. Dat zou geleid kunnen hebben tot veelvuldige positieve contacten met en
derhalve gewenning aan de mens. Er is dan ook wel gesteld dat de kat in eerste instantie zichzelf
gedomesticeerd zou hebben en dat pas in een later stadium de mens door selectie ingegrepen en
gestuurd heeft. Op dit moment is er naast de diverse soorten wilde katten een ruime variatie aan
kattenrassen aanwezig. Hoofdpunten van aandacht bij de fok zijn vachtkleur en vachtstructuur. De
kat heeft intussen qua aantallen in Nederland en ook in andere landen de hond ingehaald als het
meest populaire huisdier.
De ruimtelijke sociale structuur, territorialiteit en dominantie
De kleine en in het wild in het bos levende en voornamelijk op kleine zoogdieren jagende kat leeft
meestal alleen. Desalniettemin zijn door het hele jaar heen groepjes van 2-5 wilde katten
waargenomen. Vooral in het voortplantingsseizoen kunnen dergelijke (tijdelijke?) groepjes worden
gezien, maar ook daarbuiten en dan bestaan ze uit een poes met haar halfwas nakomelingen. De
vrouwelijke dieren (in het vervolg als poezen aangeduid) bezetten een home-range (leefgebied) die
vrijwel exclusief wordt gebruikt. Katers bezetten een tot 3-4 maal zo grote home-range, die overlapt
met die van poezen en met die van buurkaters en waar dus van exclusief gebruik geen sprake is. Een
home-range kan enkele honderden hectares omvatten. Het is waarschijnlijk dat wilde katten de kern
van hun home-range verdedigen. Dat verdedigde deel zou men dus als territorium kunnen betitelen.
Onduidelijk is nog in hoeverre en onder welke condities ze dat doen. Leyhausen meent dat
huiskatten niet zozeer een ruimtelijke territorialiteit zouden vertonen, maar dat ze elkaar in de tijd
ontlopen. Hij spreekt daarnaast van voorrangsregels, waarbij de kat die het eerst op een schutting
loopt voorrang krijgt, ongeacht de dominantierelatie tussen beide katten. Leyhausen’s ideeën zijn
echter onvoldoende door onderzoek ondersteund. Menselijke nederzettingen bieden een
accumulatie van voedsel (muizen, ratten, melk, afval) alsmede nest- en schuilgelegenheden. Dit
vormt voor de kat een interessante lege niche die hij snel vult. Men kan dan ook in "rijke"
omstandigheden zoals die bijvoorbeeld op boerderijen zijn te vinden groeperingen van katten
aantreffen. Omdat het voedselaanbod in stedelijke gebieden redelijk rijk, maar sterk verspreid is,
wordt de sociale organisatievorm daar voornamelijk bepaald door de dichtheid van de huishoudens,
die immers de belangrijkste voedselbron vormen en waar de kern van het territorium te vinden is.
Tabor, die in Engeland gedragsonderzoek aan in Londen levende katten heeft gedaan, meldt dat een
poes met haar menselijke huisgenoten een soort groep vormt, en dat de home-range van een poes
zich beperkt tot de grens van het huishouden, zodat van overlap met de home-ranges van
buurpoezen niet of nauwelijks sprake is, net als in het wild. Bij katers ziet men, eveneens net als in
het wild, grotere en wel overlappende woongebieden. Van strikte territorialiteit (in de zin van
verdediging van het gebied tegen elke indringer) is niet altijd sprake en er bestaan grote individuele
verschillen tussen katten met betrekking tot de mate van tolerantie tegenover andere katten. Als
men combinaties van katten vergelijkt met betrekking tot die tolerantie, dan lijkt het erop dat adulte,
niet verwante poezen elkaar relatief het slechtst verdragen en de combinatie van een poes met een
kater de minste intolerantie oplevert. Tussen de in een stad levende katers is wel eens een duidelijke
rangorde aangetroffen, maar of dat altijd op gaat is de vraag.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Ari4nne. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.39. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now