Master Geneeskunde van gezelschapsdieren – Niveau 1
Arianne de Sterke
Samenvatting spoedeisende oogaandoeningen
bij gezelschapsdieren
Hoofdstuk 4: Oogheelkundige spoedgevallen
§ 4.1 introductie
Oogheelkundige spoedgevallen kunnen in twee hoofdgroepen verdeeld worden:
- Traumata (direct / indirect): oogluxatie; veretsingen; stomp, oppervlakkig of perforerend trauma van de overige adnexa en/of de oogbol.
- (Oog)ziekten met agressief/snel verloop: retrobulbair proces; agressieve ulcers; uveïtis anterior; glaucoom; lensluxatie; acute blindheid door uveïtis posterior,
ablatio retinae of bloeding/ontsteking/neoplasie van de papilla of nervus opticus.
,§ 4.2 Oogbol proptosis en luxatie
Voorkomen: Proptosis is een verplaatsing van de oogbol naar frontaal, ook wel exophthalmos genoemd. In geval van luxatie stulpt de gehele oogbol tussen
de oogleden uit, dit is een spoedgeval. Het is vaak het gevolg van indirect trauma (aanrijding e.d.) welke heeft gezorgd voor druk op de jukboog en daarmee
het door de oogspleet naar buiten persen van de bulbus. De arteriële bloedvoorziening blijft intact, maar de veneuze drainage wordt geblokkeerd. Er zal
entropion van de oogleden optreden achter de oogbol en de conjunctiva zullen sterk zwellen en rood verkleuren. De cornea raakt ernstig beschadigd en de
nervus opticus is direct of binnen enkele uren irreversibel aangetast. Brachycefale rassen zoals de Pekingees en Shih Tzu hebben een dermate ondiepe
orbita en ruime oogspleet, dat luxatie gemakkelijk optreedt (al mogelijk bij hyperactiviteit / fixeren van de hond, laat daarom de eigenaar de hond rondom de
nek fixeren).
Therapie: De oogleden moeten zo snel mogelijk terug over de oogbol getrokken worden (dit lukt de eigenaar zelden zelf). De dierenarts moet eerst
controleren voor totale ruptuur van oogspieren of de nervus opticus (m.n. wanneer vrij bloed aanwezig is!). Het oog wordt beschermt met het 1e keus
antibioticum (chlooramfenicol) en zalf (atropine 1%). Als het dier nog versuft is, kan direct een laterale canthotomie worden uitgevoerd, anders wordt de
patiënt eerst onder anesthesie gebracht. Nu kunnen de oogleden met behulp van 2 Allis-klemmen (of 2 strabismushaken) over de oogbol getrokken kunnen
worden. Hierna wordt een tijdelijke tarsorrhaphie uitgevoerd. Hierbij worden het boven- en onderooglid aan elkaar gehecht met twee tot drie horizontale
matrashechtingen (5-7 mm van de rand af; 4-0/5-0 hechtdraad; snijdende punt of ronde naald; stukje infuusslang om te voorkomen dat de hechtingen
insnijden; niet te ver van de rand af want dan entropion, en ook niet volledig door het ooglid want dan beschadigd de draad de cornea). Vergeet niet ook de
canthotomie snede weer (precies) te sluiten, beginnend met een 8-vormige hechting. Voordat de hechtingen gesloten worden, wordt de antibioticum en
atropine zalf tussen de oogleden aangebracht. Nazorg bestaat uit het aanbrengen van dezelfde medicatie in de laterale ooghoek (2dd) en er worden
ontstekingsremmers voorgeschreven (VB. NSAID carprofen; parenteraal). Na 3-5 dagen wordt de meest mediale hechting verwijderd. Als er nog steeds kans
lijkt op luxatie, worden de achtergebleven hechtingen er nog in gelaten voor een paar extra dagen. Na verwijderen van de hechtingen wordt antibioticumzalf
en atropinezalf nog circa 10 dagen gecontinueerd, nu 4dd. De canthotomie hechtingen worden pas na 10-12 dagen verwijderd.
, Complicaties:
- Wanneer er na het wachten van de extra dagen nog steeds recidief is, kan een permanente tarsorrhaphie uitgevoerd worden. Hiervoor wordt een stukje huid
van 10-15 mm x 1 mm verwijdert net buiten de bovenste- en onderste ooglidrand. De proximale randen van deze wonden worden aan elkaar gehecht (5/0
nylon / zijde) zodat er een weefselbrug ontstaat over de gesloten oogspleet heen die de oogbol in positie houdt. Nazorg bestaat uit chlooramfenicol zalf
gedurende 10 dagen en daarna een beschermende oogzalf (Vitamine A). Na enkele maanden kan de weefselbrug doorgeknipt worden (deze wonden sluiten
spontaan).
- Wanneer de mediale rechter oogspier gescheurd is, treedt er strabismus divergens op na reponeren van de luxatie. Chirurgie van de oogspieren is geen
optie. Het is enkel mogelijk om de membrana nictitans over te hechten aan de laterale sclerale conjunctiva bij de limbus (1-2 matrashechtingen). Dit voorkomt
geen luxatie, maar kan helpen een betere positionering van het oog te krijgen. De strabismus divergens kan nog gedeeltelijk verbeteren binnen 6-8 weken.
- Bij te veel schade (zeker bij ruptuur van de oogspieren en n. opticus) is een enucleatio bulbi onontkoombaar.
Prognose: Wanneer de luxatie binnen 1-2 uur (<15 min. bij de Pekingees) opgelost is, is de prognose voor de oogbol en visus redelijk gunstig. De prognose
voor de visus is echter afhankelijk van de ernst van het letsel (ernstige schade aan / kneuzing van de bulbus resulterend in afscheuren van mediale
extrinsieke oogspieren / n. opticus, loslaten van de retina, hypheem → permanente blindheid of phthisis bulbi (gekrompen, niet-functioneel oog) niet uit te
sluiten).
Preventie: Bij brachycefale rassen kan een mediale canthoplastiek (oogspleet inkorten) overwogen worden (voorkomt teven irritatie door neusplooien,
caruncula trichiasis en entropion van de mediale ooghoek). Het wordt aangeraden hiervoor door te sturen naar een specialist.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Ari4nne. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.80. You're not tied to anything after your purchase.