Deze samenvatting bevat van Thema 2 Rechtsstaat de hoofdstukken 1,2,3,4,6,7,8. 5 en 9 ontbreken dus. Een goede uitgebreide samenvatting met voldoende uitleg.
Je kunt mij ook een bericht sturen en dan regel ik wat korting
rechtsstaat
hoofdstuk 1 Idee en oorsprong van de rechtsstaat
gunstige omstandigheden bestaan niet in een totalitaire staat, waarin de staat doordringt
tot in het persoonlijke leven en bepaalt wat mensen mogen lezen en zien, waar ze mogen
wonen en werken en waarheen ze mogen reizen. Hierbij heersen wantrouwen en
achterdocht, niet alleen jegens de staat maar ook tussen burgers onderling. Een totalitaire
staat is vaak ook een corrupte staat en een politiestaat. Burgers zijn angstig doordat ze
afgeluisterd of bespioneerd kunnen worden door de geheime dienst.
Nog slechter is als mensen in een burgeroorlog leven, in feite functioneert de staat dan niet
meer en geldt alleen nog het recht van de sterkste.
1.1 Wat is een rechtsstaat
Nederland is een democratische rechtsstaat die burgers een dubbele zekerheid biedt.
Vrije verkiezingen, daardoor indirect meebeslissen over politieke kwesties
Bescherming tegen de machthebbers, ook als die gekozen zijn
Een rechtsstaat is een staat waarin burgers met grondrechten worden beschermd tegen
machtsmisbruik en willekeur van de overheid.
Sociale rechtsstaat: er zijn allerlei wetten en voorzieningen om de welvaart en het welzijn
van de burgers te bevorderen.
Voordeel van een rechtsstaat relatief veel sociale vrede en sociale cohesie. Mensen
durven met elkaar in contact te treden, politieke en maatschappelijke verenigingen
oprichten. Burgers nemen niet zelf wraak maar laten een onafhankelijke rechter beslissen. In
een rechtsstaat gaan vertrouwen en wederkerigheid hand in hand samen. ook tussen
staat en burgers de staat verwacht dat burgers aan de wetten houden en belooft zichzelf
ook aan de wetten te houden. rechtszekerheid doordat burgers en staat te goeder trouw
de wetten naleven.
1.2 Hoe is de rechtsstaat ontstaan?
18e eeuw de eeuw in Europa van de Verlichting en van het verlangen naar
maatschappelijk geluk. 16e eeuw veel oorlog. 17e eeuw te grote macht bij de koning.
Tweede helft van 18e eeuw rees in Europa steeds meer verzet tegen deze onrechtvaardige
samenleving. Door de in de vijftiende eeuw uitgevonden drukpers kon nieuwe kennis
bovendien snel en breed worden verspreid. bestaande wereldbeeld en mensbeeld
begonnen te wankelen. Eerst werd gedacht dat oorlog ontstond uit Gods wil, maar het
ontstond door de menselijke heerszucht en hebzucht.
De burgerij geloofde in de kracht van de rede. Alleen door een methodisch gebruik van het
gezonde verstand konden mensen uit de duisternis van hun bijgeloof en irrationele angsten
treden. Dankzij de rede konden niet alleen de wetten van de natuur worden blootgelegd,
,maar zouden ook de voorwaarden voor een rechtvaardige en gelukkige samenleving logisch
beredeneerd kunnen worden.
Vrijheid was het wezen van geluk en zou niet kunnen worden bereikt als de macht werd
getemd: macht van de staat, de macht van de vorst en macht van de burgers onderling. Als
de macht getemd is zouden burgers in vrijheid en gelijkheid leven.
De 18e eeuw was de eeuw van het optimistische geloof in de rede, in vooruitgang en in de
maakbaarheid van de samenleving.
Mensen hebben ook een krachtig overlevingsinstinct en om te overleven moeten ze om de
schaarse bestaansmiddelen strijden. Allemaal lastig sociaal contract sluiten tot
afspraken komen om in natuurlijke vrijheid en gelijkheid te kunnen leven.
Mensen zouden ander mans eigendommen met rust moeten laten eerste stap naar vrede
maar hoe kunnen partijen zich aan deze belofte houden ? misschien beter om een
scheidsrechter er tussen te zetten die de afspraken handhaaft.
1e taak van de staat moest zijn om de veiligheid van de burgers te garanderen en hun
eigendommen te beschermen. De staat zou daarom het monopolie op geweld krijgen. Maar
waarom zouden de partijen de staat vertrouwen? Dat ze geen misbruik maken?
antwoord: de macht van de staat zou aan de ketting van het recht worden gelegd. De staat
zou dus gebonden zijn aan wat partijen zélf overeenkomen over de wijze waarop ze willen
samenleven.
Staat is meester én knecht revolutionair idee van de rechtsstaat zoals dat in de tijd van
de Verlichting is geformuleerd: de macht mag niet meer worden uitgeoefend door een
heerszuchtige vorst die beweert dat hij is aangesteld door de God en daarom gerechtigd is
als een absolute monarch te heersen.
In een rechtsstaat bepalen de burgers zelf de macht die de staat over hen mag uitoefenen.
De staatsmacht wordt opgesplitst in een wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende
macht. trias politica.
Zo kwamen de sociaalcontractfilosofen langs rationele weg tot de grondbeginselen van de
rechtsstaat:
Het begin van de grondrechten: alle mensen vrijheid en gelijkheid
Het soevereiniteits- en democratiebeginsel: vredesakkoord het sociaal contract
Het legaliteitsbeginsel: er is een staat die het sociaal contract tussen mensen kan
afdwingen, maar strikt gebonden aan de wetten die partijen zelf hebben opgesteld.
Het beginsel van de trias politica: de macht van de staat wordt verder begrensd.
, 1.3 De eerste rechtsstaten
1776 Amerikaanse kolonisten maakte zich los van de Engelse koning. Onafhankelijkheids-
verklaring riepen zij hun nieuwe samenleving uit, gebaseerd op de vrijheid en gelijkheid van
alle mensen en op het recht van elk individu om zijn eigen geluk na te streven.
Grondwet basisstructuur van de nieuwe staat, als eerste veiligheid en vrijheid van alle
burgers te beschermen. De staatsmacht werd gebonden aan het recht en vooral aan de
grondrechten van de burgers verzameld in de Bill of Rights. alles samen de Amerikaanse
constitutie.
1789 Franse Revolutie. De Verklaring van de Rechten van de Mens en Burger gaf de
klaroenstoot voor de nieuwe samenleving waarin alle mensen hun heilige en onschendbare
grondrechten konden uitoefenen. Maar er ontstonden veel staatsgrepen en constituties. In
1799 pleegde Napoleon een staatsgreep en een verlichte dictatuur waarin de machthebber
in zekere mate rekening houdt met de bevolking. In naam van de vooruitgang veroverde hij
grote delen van Europa en verspreidde de ideeën en idealen van de rechtsstaat.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lonnevatsamen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.33. You're not tied to anything after your purchase.
