Dit is een samenvatting van de leerstof voor het vak MK: Klinsche geriatrie. Dit wordt in het 2e jaar gegeven van de studie HBO-V aan de HvA. Het is per onderdeel samengevat. Het bevat ook enkele plaatjes. Verder staat de literatuur erbij vermeld. Veel succes! :)
1. De begrippen geriatrie en gerontologie uitleggen.
Geriatrie = Studie van het ouder worden. Hoe leven oudere mensen?
Gerontologie = Studie van ouders en zieker worden. Wat gebeurt met
orgaansystemen wanneer ze ziek worden?
2. De geriatrische patiënt beschrijven.
Definitie geriatrische patiënt = Iemand met een complex ziektebeeld, als gevolg van
stoornissen op lichamelijk, geestelijk en/of sociaal gebied waardoor zelfstandig
functioneren en de kwaliteit van het leven negatief beïnvloed wordt.
Groep ouderen op hoge leeftijd die te maken krijgt met multimorbiditeit,
beperkingen en toegenomen kwetsbaarheid (frailty).
Nadruk bij geriatrische patiënt ligt op herstel en behoud van zelfredzaamheid.
3. De toename van het aantal ouderen verklaren.
Stijging van het aantal 65- en 80-plussers heeft vooral te maken met:
o Het dalen van aantal geboorten (anticonceptie)
o Stijging levensverwachting > Gezondheid beter en betere gezondheidszorg
(medicatie verbeterd en sterfteoorzaken verminderd).
Aantal ouderen blijft toenemen door babyboomgeneratie (na Tweede Wereldoorlog).
4. Het begrip kwetsbaarheid bij ouderen uitleggen en de gevolgen hiervan beschrijven.
Bij geriatrische patiënten neemt de kwetsbaarheid/broosheid toe > Frailty.
Frailty = Een relatief minder ernstige aanleiding kan de gezondheidsbalans van de
oudere leiden tot veel ernstiger gevolgen.
Vermindering van mogelijkheden bij ouderen zou kunnen leiden tot verhoging van
fysieke fysiologische respons om de homeostase te handhaven in tijden van acute
stress. Gevolg > Verschillende condities (acute ziekten, verminderde activiteit,
verminderde inname van voedingsstoffen) kunnen mogelijke uitlokkende factoren
zijn van het verhoogde kwetsbaarheidssyndroom > Cascade breakdown.
Cascade breakdown = Neerwaartse cyclus waarbij ene symptoom het andere
opwekt. Hoe meer symptomen, hoe groter de aard van de kwetsbaarheid, hoe meer
risico de oudere loopt te moeten worden opgenomen in een ziekenhuis of instelling
en ook het welbevinden wordt bedreigd.
Voorbeeld cascade breakdown: UWI > incontinentie > uit sociale leven terugtrekken
> huidproblemen > vallen > minder drinken > juiste medicatiedosering uit oog
verliezen > medicijnvergiftiging oplopen > sterven.
Niveau van functioneren gaat langzaam progressief achteruit bij ziektetraject van
kwetsbare ouderen. Zo vertonen kwetsbaarheid + mulitimorbiditeit + ADL-
beperkingen samenhang.
, Door geringe functionele reserves heeft ziekenhuisopname grote impact op
kwetsbare oudere > Langere opname > na ontslag moeilijk herstellen > blijvend
functieverlies > grotere kans heropname > grotere kans sterven.
5. De rol van de verpleegkundige bij de diagnostiek en behandeling van de geriatrische
patiënt beschrijven.
Verpleegkundigen hebben een essentiële rol > staan 24 uur per dag in contact met
patiënt > volledige en samenhangende inventarisatie maken van risicofactoren
waaraan ouderen blootstaan.
Symptomen van pijn observeren, dreigend gewichtsverlies waarnemen, delier
herkennen etc.
Verpleegkundigen hebben competenties om te achterhalen in hoeverre deze
symptomen de activiteiten van dagelijks leven belemmeren, tot welke functieverlies
deze leiden en hoe erg dit is voor de oudere.
6. De kenmerken van de geriatrische patiënt beschrijven.
Verwevenheid van medische-biologische, psychische en sociale factoren.
Multipele pathologie
Polyfarmacie > Belangrijke taak verpleegkundigen; zij moeten weten wat de
medicijnen doen bij de ene ziekte en wat bij de andere (interactie)?
Atypische presentatie > Ziekte presenteert zich anders dan je verwacht. Patiënten
voelen geen pijn (zoals verwacht), maar voelen zich moe (doordat ze erg hun best
moeten doen met bijv. ademen).
Verminderde reservefunctie > Ene orgaan kan niet compenseren met andere.
Organen werken op hun maximumvermogen (in rust).
Verlies van energie, functionele mogelijkheden, cognitie, gezondheid.
Interindividuele variatie > Sommige oude patiënten lijken goed te functioneren (of
andersom). Maar realiseer je dat hun organen niet meer goed functioneren.
Kalenderleeftijd van mensen is niet bepalend voor de gevolgen van veroudering.
Veroudering is afhankelijk van de schade waaraan het lichaam staat blootgesteld en
de mogelijkheden die het lichaam heeft om aan deze schadelijke invloeden
weerstand te bieden. Het gaat hierbij ook om de invloeden die er in de omgeving
beschikbaar zijn om te behandelen en te ondersteunen (externe factoren).
,7. De fysieke veranderingen in de volgende orgaanstelsels beschrijven.
ORGAANSTELSEL VERANDERINGEN GEVOLGEN
HART EN BLOEDVATEN o Afname kracht myocard o Hypertensie
o Afname slagvolume o Linkerventrikelhypertrofie
o Wanden hart en bloedvaten o Afname max.
stugger en minder elastisch inspanningsvermogen
o Geleidingsstoornissen
LONGEN EN ADEMHALING o Verkalking ribben > meer o Minder zware lichamelijke
weerstand inspanning
o Verzwakking respiratoire o Meer kans op longziekten
spieren> minder vitale (longkanker)
capaciteit
o Alveolaire wanden
verdwijnen > minder
oppervlakte
o Vermindering aantal
longcapillairen > minder
ventilatie
o Minder trilharen + minder
slijmvorming (bacteriën en
virussen blijven langer in
longen)
o Veranderde houding
SPIJSVERTERINGSKANAAL o Verminderde motiliteit van o Verminderde aanmaak intrinsic
maagdarmkanaal > tragere factor
maaglediging + tragere o Verminderde opname in de
darmpassage darm en maag > daardoor
o Atrofie maagslijmvlies atrofie (want er is weinig te
o Vermindering aantal verwerken). Juist door eten en
darmvlokken gebruiken van organen blijft het
o Verminderde bloedtoevoer weefsel bestaan.
lever en darmen o Veranderde reactie op medicatie
o Vitamine B12 wordt in de o Obstipatie
maag minder opgenomen >
B12 helpt bij aanmaak
nieuwe cellen.
NIEREN EN BLAAS o Nieratrofie o Verminderde filtratie
o Verminderde bloedtoevoer o Veranderde reactie op
nieren medicijnen (worden niet
o Prostaathypertrofie uitgescheiden, blijven langer in
o Gestoorde blaasmotoriek bloed)
o Kleinere blaasinhoud o Urineretentie
o UWI
o Incontinentie
, BEWEGINGSAPPARAAT o Afname botdichtheid > o Trager
osteoporose o Minder soepel
o Spieratrofie > dunne o Krachtverlies
ledematen o Verstoring balans > vallen
Spiermassa neemt elk jaar
met ongeveer 1% af.
o Degeneratie kraakbeen >
artrose (slijtage gewrichten)
ZINTUIGEN o Smaakpapillen op tong o Hoge frequenties minder goed
nemen af. horen dan lage > spraak verstaan
o Presbyacusis sterker achteruit dan andere
(ouderdomsslechthorenheid) geluiden.
o Cataract (staar) > o Minder helder zien.
vertroebeling ooglens door o Steeds minder contact met
samenklonteren eiwitten in buitenwereld > versterkt
lens. eenzaamheid en verminderde
o Presbyopie > kwaliteit van leven.
Ouderdomsverziendheid:
dichtbij slecht zien.
HUID o Ouderdomsvlekken/ o Beschadigingen van huid kunnen
levervlekken (omdat kleur minder snel en goed herstellen.
lijkt op die van lever) > bij o Huidkanker komt vaker voor.
90% van alle blanke mensen
boven de 60 jaar.
Huid is beschadigd door zon.
HORMOONSTELSEL o o
LYMFATISCH SYSTEEM o o
CENTRAAL ZENUWSTELSEL o Aantal zenuwcellen nemen o
af.
Twee factoren die veroudering/ vermindering reservecapaciteit organen
beïnvloeden:
o Endogeen > Erfelijke eigenschappen (genen)
o Exogeen > Factoren van buitenaf (roken bijv.)
Veroudering > Atrofie = Afname van weefsel of orgaanmassa.
Oorzaak > Verminderde activiteit, voeding, hormonale stimulatie.
Gevolg > Verminderde anatomische en functionele reserve.
Meer vetweefsel en minder spierweefsel.
Gevolg > Daling energiebehoefte en stofwisseling + Verandering verdelingspatroon
medicijn.
Gevolgen op andere gebieden: Psychisch, slaap, functioneel, sociaal.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller AhlamZ. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.50. You're not tied to anything after your purchase.
