Samenvatting van geschiedenis werkplaats vwo hoofdstuk/tijdvak 4: de tijd van steden en staten. Boven iedere paragraaf staat het bijbehorende kenmerkend aspect. Belangrijke begrippen zijn dikgedrukt.
Geschiedenis tijdvak 4: steden en staten (late middeleeuwen, 1000-1500)
KA: de opkomst van handel en ambacht die de basis legden voor de herleving van
een agrarisch-urbane samenleving.
15e eeuw → Hamburg is de machtigste stad in Europa en het internationaal
handelscentrum.
De Duitse Hanze → verbond tussen handelssteden in Europa, ze hebben bij elkaar
kantoren, bestrijden piraterij en leggen soms zelfs hun wil op aan hertogen en
hertoginnen.
800 → Hamburg werd vaak geplunderd door Vikingen en andere Slavische volken,
hierdoor konden ze niet groeien.
Rond 1000 stopten de invasies en groeide Hamburg uit tot stad, wat in meer
plaatsen gebeurde. Europa kreeg weer een landbouwstedelijke samenleving.
De middeleeuwse steden hadden niet veel inwoners, er waren wel veel steden. De
typisch Romeinse steden waren gekrompen en kwamen nu weer tot bloei. De
meeste steden waren nieuw en lagen aan rivier(en/mondingen) → geen verharde
wegen meer, waterwegen waren heel belangrijk voor bevoorrading.
De steden hadden geen rechte straten, tempels, theaters en badhuizen.
Ze hadden wel kerken en stadsmuren- en wallen om zich te beschermen.
Oorzaken ontstaan steden:
- een eind aan de invasies van bv. Vikingen
- bevolkingsgroei
- landbouwmethoden werden verbeterd: vb. het drieslagstelsel, de grond werd in 3
akkers verdeeld, winter- en zomergraan en een stuk dat tot rust komt, ieder jaar werd
gewisseld.
Boeren oogstten meer voedsel dan ze zelf nodig hadden en verkochten hun
overschotten aan handelaren op markten, die ontstonden bij waterwegen in de
buurt. Ambachtslieden die met handwerk een product maakten of bewerkten
(timmerman, smid), vestigden zich ook op markten. In grotere steden werd ook over
grote afstanden gehandeld in bv. textiel en sieraden. Sommige steden
specialiseerden zich (Gent in textiel, Italië in specerijen).
Oplevende handel > geldeconomie
Rijke handelaren > bankiers
Een wisselbrief kreeg je van de bank en die kon je in een andere stad weer
inwisselen voor geld, zo hoefde je niet met veel geld te reizen.
Giro is een betalingssysteem waarbij geld van de ene naar de andere rekening wordt
gezet.
KA: opkomst van de stedelijke burgerij en toenemende zelfstandigheid van steden.
Steden werden vaak getroffen door onheil, er gingen meer mensen dood dan er
geboren werden maar doordat boeren naar de stad bleven trekken, groeiden ze toch.
De steden werden onafhankelijk van de adel, ze kregen stadsrechten, zoals een
eigen bestuur, eigen wetten, recht om tol te heffen en om stadswallen- en muren te
bouwen. In ruil voor deze privileges moesten ze wel belasting betalen, hierdoor
profiteerden vorsten en edelen van de groeiende geldeconomie, ze werden wel
afhankelijker van de steden (burgerij werd machtiger). Een heer had een
vertegenwoordiger > een schout of baljuw.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rosiework. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.
