Samenvatting sociale
psychologie
Het zelf
Wat is sociale psychologie?
De wetenschappelijke studie naar de manier waarop gedachten,
gevoelens en gedragingen van mensen worden beïnvloed door de
werkelijke of imaginaire aanwezigheid van anderen mensen
Vier thema’s zijn: het Zelf, groepsgedrag, attitudes en overredende
communicatie, en beslissen en beoordelen.
De belangrijkste psychologische principes en mechanismen die ten
grondslag liggen aan het Zelf zijn:
o Zelfkennis
o Zelfevaluatiemotieven
o Interpersoonlijke aspecten
Zelfkennis
o Accuraat of inaccuraat (waar of misplaatst, ingewikkeld of simpel,
goed gestructureerd of chaotisch)
o Bewust en onbewust
o Cognitief en affectief (rationeel of gevoelsmatig)
1. Zelfbewustzijn
Bewust zijn van je eigen bestaan en het vermogen om over jezelf na te
denken – bewustzijn van je eigen persoon in relatie tot de buitenwereld.
Zelfbewustzijnstheorie
Idee dat wanneer mensen hun aandacht op zichzelf richten, ze hun
gedrag evalueren en het vergelijken met hun innerlijke normen en
waarden. Mensen worden dan van henzelf bewust.
o Subjectief bewustzijn
o Het vermogen om een onderscheid te maken tussen wat ‘zelf’
of ‘eigen’ is en wat ‘niet-zelf’ of ‘vreemd’ is. (Adaptief)
o Aan te treffen bij alle levende wezens en vergt geen complexe
processen
o Gebaseerd op elementaire waarnemingsfuncties:
waarneming van eigen lichaam
o Bijvoorbeeld: ruimtelijke oriëntatie en coördineren van
motoriek
1
,2
o Egocentrisch georiënteerd: reactie vanuit persoonlijk
perspectief (egocentrische projectie)
o Bewaken van persoonlijke ruimte: eigen afstand tot anderen
o Kameleoneffect: imiteren van gedrag terwijl de ruimte
bewaard wordt
o Nadelen van subjectief bewustzijn: egocentrisme en
impulsiviteit
Worden overwonnen door verhoogd objectief bewustzijn
o Objectief bewustzijn
o Het vermogen jezelf te herkennen als een zelfstandig object.
Wordt gekenmerkt door het vermogen naar jezelf te kijken
vanaf een afstand met objectieve waarneming.
o Gebaseerd op abstract een complexe informatiebewerking
o Dit bewustzijn kan afwijkingen van het vertrouwde zelfbeeld
herkennen (fysiek: haar zit anders)
o Het vermogen jezelf te herkennen in de spiegel
o Stelt ons in staat ons gedrag te vergelijken met abstracte
normen en waarden en ons hieraan aan te passen: vertonen
van meer normatief gedrag
o Het vermogen op onszelf te reflecteren
o Nadelen: kan uitvoeren van automatische taken en prestaties
beïnvloeden (bezwijken onder druk) en kan leiden tot
angstige en depressieve gevoelens (door vermogen je
tekortschieten te herkennen).
o Extensief zelfbewustzijn
o Het vermogen om huidige ervaringen te integreren in je
eerdere persoonlijke herinneringen en emotionele
voorkeuren.
o Het activeren van uitgebreide netwerken van herinneringen,
ervaringen en gevoelens (zoals terugkijken in de tijd, maar
ook nadenken over de toekomst)
o Kern: de ervaringen en herinneringen die je hebben gevormd
tot persoon en bepalend zijn voor hoe je in het leven staat
o Gebaseerd op brede en complexe mentale processen
o Autonomie/ Zelfbepaling: ervaring van zelfstandigheid en
het kunnen zijn van de persoon die je wilt zijn, in tegenstelling
tot de ervaring van dwang, druk of dreiging van lage
autonomie
o Helpt doelen in te zien en te verbinden met je eigen normen
en waarden – genereert intrinsieke motivatie
2
,3
o Verhoogd extensief bewustzijn helpt je denkveld te verbreden
en helpt bij het verwerken van negatieve emoties en
ervaringen – plaatsen in ruimer perspectief (ruimer
bewustzijn)
o Creativiteit: het vermogen uiteenlopende ervaringen te
integreren en in een nieuw perspectief te plaatsen. Mensen
met een hoge mate van autonomie vertonen ruimere en
creatievere denkpatronen.
o Regulering van zelfbewustzijn
o De drie niveaus hebben allen een diepgaande invloed op hoe
mensen zich voelen, hoe ze denken en hoe ze zich gedragen.
Mensen doen regelmatig pogingen hun bewustzijnsniveau
aan te passen aan hun behoeften of aan de eisen van de
situatie. Dit noemen we het vermogen tot regulatie.
o Niet alle mensen zijn hier flexibel genoeg voor. Regulering
vergt een omschakeling van weten wat je moet doen
(objectief zelfbewustzijn) naar het werkelijk uitvoeren
(subjectief), naar extensief (je taak in verband brengen met
eigen doelen en waarden).
o Externe hulp of ondersteunen kan worden geboden via
bijvoorbeeld vrienden door aanmoediging of beloning
o Door te veel zorgen kan de overschakeling van objectief
naar subjectief worden geblokkeerd
o Ondersteunende activiteit voor betere regulering: meditatie
Zelfbewustzijn (self-awareness)
De handeling van het denken over onszelf.
Wat doet het zelf precies? We kunnen vier belangrijke functies
onderscheiden:
1) Zelfkennis: het verwoorden en ordenen van wat we over onszelf
weten
2) Zelfcontrole: plannen maken en uitvoeren van besluiten
3) Zelfpresentatie: we proberen een zo goed mogelijke indruk op
anderen te maken
4) Zelfrechtvaardiging: we willen een zo goed mogelijke indruk op
onszelf maken
3
, 4
Het Matteuseffect
Als je veel hebt is het makkelijker om er meer van te maken dan als je
minder hebt
Angstopwekkende communicatie
Persuasieve boodschap die de attitudes van mensen door middel van
angst probeert te veranderen. In voorlichtingscampagnes wordt vaak voor
deze benadering gekozen. Of dit soort communicatie zin heeft, hangt
ervan af of mensen aandacht willen besteden aan de argumenten
(centrale route naar overtuiging) of niet. Attitudeverandering t.o.v. een
kwestie is het doel en dat gebeurt via de centrale route naar overtuiging.
Sociale invloed
Het effect dat de woorden, daden of alleen al de aanwezigheid van andere
mensen heeft op onze gedachten, gevoelens, attitudes of gedrag. Onze
gedachten, gevoelens en gedragingen worden zowel beïnvloed door onze
directe omgeving als door onze cultuur en individuele achtergrond.
Construct
De manier waarop mensen de sociale wereld waarnemen, begrijpen en
interpreteren. Sociaalpsychologen besteden veel aandacht aan de wortels
van deze interpretaties.
Naïef realisme
Dit is een speciaal soort construct, hierbij zijn 2 partijen overtuigd dat ze
dingen waarnemen die ook daadwerkelijk zo zijn. Mensen zijn dan vaak
bevooroordeeld, ze zien dezelfde dingen namelijk op een andere manier.
Er zijn 2 psychologische motieven hiervoor:
o De behoefte om ons goed te voelen over onszelf
o De behoefte om de wereld accuraat (nauwkeurig/precies) weer te
geven
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller vivianzondag. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.29. You're not tied to anything after your purchase.