Summary
samenvatting psychologie
- Course
- Institution
samenvatting psychologie eerste jaar verpleegkunde
[Show more]
Seller
Follow
tessavanoost
Content preview
Hfstk 1 Geest, gedrag en psychologische wetenschapOver dit hoofdstuk gaat hij hoogstwaarschijnlijk niets vragen.
1.1 Wat is psychologie en wat is het niet?
Psychologie is een breed veld, met vele specialismen, maar in wezen is psychologie de wetenschap
van gedrag en geestelijke processen. Het terein van de psychologie beslaat zowel interne geestelijke
processen (denken, voelen,..) als de externe waarneembare gedragingen (praten, glimlachen,…)
Psychologie: wetenschap van gedrag en mentale processen.
Hfstk 3 sensatie en perceptie
De hersenen nemen de wereld indirect waar, omdat de stimuli deze omzetten naar neurale
impulsen. Ze moeten altijd vertrouwen op informatie van het sensorisch systeem en een gecodeerde
neurale boodschap doorgeeft waaruit de hersenen hun eigen ervaring moeten destilleren
Manier waarop stimuli wordt omgezet in sensatie:
- Transductie
- Sensorische adaptie
- Drempels
Bepalen welke stimuli in sensaties worden omgezet, wat de kwaliteit en het effect van die
sensaties zijn en of ze tot ons bewustzijn zullen doordringen (ook wel
signaaldetectietheorie)
Transductie
= proces waarbij de ene vorm van energie wordt omgezet in een andere vorm. Specifiek: de
omzetting van stimulusinformatie in een zenuwpuls
Kleuren, smaak,… worden in de zintuigen en hersenen gefabriceerd. Externe stimuli bereiken nooit
rechtstreeks de hersenen. Bij alle zintuigen is het de taak van de sensorische receptoren om
informatie van een stimulus om te zetten naar elektrochemische signalen enkel deze begrijpen de
hersenen
Belangrijk:
Transductie begint op moment dat een sensorische neuron een fysische stimulus opvangt
activeert dan de receptoren die prikkeling omzetten in zenuwimpuls die zich dan verplaatst
naar sensorische verwerkingscentra
De stimulus komt dus niet verder dan de receptor, het enigste dat door zenuwstelsel
verplaatst wordt is informatie in de vorm van neurale impuls passen bij stimulus
Hoe kunnen we weten of de wereld die we ‘zien’ in onze geest overeenkomt met de
buitenwereld? p. 10 bovenaan
Sensorische adaptie
= Proces waardoor receptorcellen minder gevoelig worden als de stimulus een bepaalde tijd op
hetzelfde niveau aangeboden wordt bv. Je kunt eerst schrikken van koud water, maar er daarna aan
gewend raken naarmate je er langer in zit en oppeens voelt het niet meer koud aan
,Heeft het voordeel dat we zo niet overspoelt worden met al de stimuli die we opvangen.
Drempels: de grenzen van sensatie
Absolute drempel: hoeveelheid stimulatie nodig voordat de stimulus wordt opgemerkt. Het
uitgangspunt hierbij is dat de stimulus de helft van het aantal pogingen moet worden opgemerkt
Verschil drempel: Het kleinst mogelijke verschil waarbij de stimulus nog de helft van het aantal
pogingen wordt opgemerkt. Wordt soms afgekort naar JWV (Juist waarneembaar verschil)
Bv. Als je huisgenoot vraagt om de televisie stiller te zetten en je doet dit kan het zijn dat hij geen
verschil merkt. De verandering in volume komt dan niet overeen met zijn verschildrempel
Wet van weber: Theorie die stelt dat het JWV in proportionele verhouding staat tot de intensiteit
van de stimulus. Met andere woorden: Het JWV is groot als de intensiteit van de stimulus groot is, en
klein als de intensiteit van de stimulus klein is
Bv. Als je het volume van de televisie hard hebt staan, moet je de televisie behoorlijk zachter zetten
om verschil te horen. Staat de televisie al redelijk stil zul je kleine veranderingen in het volume snel
waarnemen
Wij zijn dus gebouwd om veranderingen in en relaties tussen stimuli op te merken
Signaaldetectietheorie
= Theorie die stelt dat sensatie afhankelijk is van de kenmerken van de stimulus. De
achtergrondstimuli en de detector. Bv. Iemands interesses zijn van invloed op welke onderwerpen
diegene onthoudt bij het kijken naar het journaal.
De signaaldetectietheorie erkent dat het feit dat de detector, waarvan de lichamelijke en geestelijke
toestand voortdurend verandert, een sensorische ervaring moet vergelijken met een constant
veranderende verwachtingen en biologische omstandigheden. Bv. Als je in bed ligt en je hoort een
geluid, dan moet je beslissen of het een kat was of een inbreker,… hoe je het geluid beoordeelt hangt
af van verschillende factoren bv. Helderheid van je gehoor, wat je verwacht te horen
Deze theorie neemt variabele omstandigheden, die van invloed zijn op het opmerken van een
stimulus, in ogenschouw en geeft een accurater beeld van sensatie. Vroeger zei men als de stimuli
boven je absolute drempel stijgt je die zou opmerken. Hier wordt dat niet beschouwd als een
eenvoudige kwestie en houdt rekening met dat iemands lichamelijkheid en geestelijke toestand
voortdurend verandert
,Wat is de relatie tussen perceptie en sensatie? perceptie geeft betekenis aan sensatie
door perceptie ontstaat een interpretatie van de externe wereld, geen letterlijke kopie
Sensatie: alles wat ons via onze zintuigen bereikt.
Percept: het betekenisvolle product van perceptie; dikwijls een beeld dat geassocieerd
wordt met concepten, herinneringen aan gebeurtenissen, emoties en motieven.
perceptie
Het betekenisvolle product van perceptie; dikwijls een beeld dat geassocieerd wordt met concepten,
herinneringen aan gebeurtenissen, emoties en motieven
Je kunt pas begrijpen wat de sensorische informatie vpoor jou betekent als die is verwerkt door
perceptuele machinerie in je hersenen
Hoe wordt een gewaarwording omgevormd tot een betekenisvolle percept?
- Bottom- ip en top-downverwerking
o Top-downverwerking (conceptuele verwerking): Perceptuele analyse die de nadruk
legt op onze verwachtingen, concepten, herinneringen en andere cognitieve
factoren en niet zozeer gestuurd wordt door de kenmerken van de stimulus. 'Top'
heeft betrekking op een mentale set in de hersenen die boven aan het perceptuele
verwerkingssysteem staat dit soort denken is sterk afhankelijk is van concepten
(kennis) in de geest van de waarnemer, je hebt al een beeld voor je
o Bottom-upverwerking (stimulusgedreven verwerking) : Perceptuele analyse die de
nadruk legt op de kenmerken van de stimulus, en niet zozeer op onze concepten en
verwachtingen. 'Bottom' heeft betrekking op het detecteren van
stimuluskenmerken, de eerste stap van perceptuele verwerking. Deze
kenmerkdetectoren geven antwoord op vragen als: wat voor kleur heeft het?
Beweegt het? Ruikt het goed? ,…
Perceptuele constanties
- Perceptuele constantie: Het vermogen om hetzelfde voorwerp in verschillende
omstandigheden, zoals na verandering van verlichting, afstand of omgeving, te herkennen
bv. Je ziet een open deur vanaf een bepaalde hoek dan zie je de deur vervormd. Maar je
‘weet’ dat een deur rechthoekig is dus zal je zal rechthoekig waarnemen omdat de hersenen
dit beeld corrigeren.
Perceptuele blindheid en veranderingsblindheid
- Perceptuele blindheid: Waarnemingsfout die plaatsvindt omdat het mensen vanwege
selectieve aandacht niet lukt om iets waar te nemen. Hun aandacht is er niet op gericht, of ze
verwachten het niet bv. Je rijdt met de auto maar je concentreert je op de weg en je ziet zo
niet dat een auto van rijbaan verandert
- Veranderingsblindheid: Een perceptuele fout waarbij veranderingen die plaatsvinden in
iemands visuele veld niet worden waargenomen bv. Wanneer een vriend een andere
haarkleur heeft
Perceptuele ambigueiteit en vervorming
Soms ontstaan perceptuele problemen. die ontstaan niet enkel door onduidelijke stimuli, maar soms
is het de interpretatie van een beeld die onze perceptie vreselijk inacuraat maakt gebeurt vaak bij
een illusie= Een aantoonbaar verkeerde perceptie van een stimuluspatroon, in het bijzonder
, wanneer die wordt gedeeld door anderen die dezelfde stimulus waarnemen, je hersenen houden je
voor de gek
Typen illusie:
- Bottom-up illusie (op niveau van senatie): zit em in de manier waarop receptor cellen in je
ogen op elkaar inwerken. Door vuren van bepaalde cellen die die gevoelig zijn voor grenzen
tussen licht en donker, worden aangrenzende cellen geblokkeerd, die blokkade zorgt ervoor
dat je zwarte vlekken zal waarnemen op witte kruispunten die net buiten de plek ligt waar jij
je blik hebt op gericht
- Ambigue figuren (op niveau van perceptie): Afbeelding die op meer dan één manier
geïnterpreteerd kan worden. Bv. Figuur zie je vasen of gezichten?
Müller-lyer-illusie: illusie van de 2 lijnstukken die evengroot zijn maar de ene lijkt groter dan de
andere. Dit is een aangeleerde stimulus en het gaat over de hoeken,…
Theoretische verklaringen voor perceptie
Hoe perceptie in ze werk gaat:
Gestalpsychologie (aangeboren)
Gestaltpsychologie: Een in Duitsland ontwikkelde visie op perceptie. Het Duitse woord Gestalt
betekent "geheel" of "vorm" of "patroon". Gestaltpsychologen menen dat een groot deel van onze
perceptie wordt gevormd door aangeboren en in de hersenen verankerde patronen
- Figuur en grond: een figuur is een patroon waar alle aandacht naartoe gaat, al het andere
wordt de grond genoemd (de achtergrond waartegen we de figuur waarnemen)
o Onze hersenen lijken een afkeer te hebben tegen een lege achtergrond
o Subjectieve contouren: grenzen die niet in de stimulus voorkomen, alleen in de
subjectieve ervaring van de waarnemer
- Sluiting: Term uit Gestaltpsychologie; de neiging om lege plekken in figuren in te vullen,
zodat incomplete figuren als geheel worden waargenomen (hangt samen met subjectieve
contouren, ze vullen allebei incomplete stimulie in)
Concluderen door leren: hier ligt de nadruk op aangeleerde invloeden op perceptie, met begrip van
de invloed van verwachtingen, context en cultuur
Gestaltwetten van de perceptuele ordening
= De Gestaltprincipes van gelijkenis, nabijheid, continuering en gemeenschappelijke bestemming, op
grond waarvan de elementen van een stimulus perceptueel geordend worden
- Wet van gelijkenis (‘soort zoekt soort’): Het Gestaltprincipe stelt dat we geneigd zijn gelijke
voorwerpen in onze perceptie in een groep onder te brengen bv. Bij het kijken naar een
voetbalwedstrijd gebruik je de kleuren van de truitjes om de spelers in 2 groepen te verdelen
- Wet van de nabijheid: Het Gestaltprincipe dat stelt dat we geneigd zijn voorwerpen die dicht
bij elkaar staan tot een groep te ordenen
- Wet van de constituering: het Gestaltprincipe dat stelt dat we percepties van onderbroken
figuren verkiezen boven die van lossen en onsamenhangende figuren. Speelt ook een rol bij
de manier waarop we mensen waarnemen zo gaan we er vanuit dat wanneer we iemand al
een tijd niet hebben gezien die persoon hetzelfde is gebleven
- Wet van gemeenshappelijke bestemming: Het Gestaltprincipe stelt dat we geneigd zijn
gelijkvormige objecten samen te voegen als ze een gelijke beweging of bestemming hebben
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller tessavanoost. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.55. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
83822 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now