Summary
Samenvatting Maatschappijleer 4Havo rechtsstaat
- Course
- Level
- Book
hierbij een samenvatting van maatschappijleer het thema rechtsstaat
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
noellek
Content preview
Maatschappijleer RechtsstaatParagraaf 1, recht en rechtvaardigheid
Regels en wetten
Rechtsnormen:
Rechtsnormen= gedragsregels die door de overheid wettelijk zijn vastgesteld.
- Maatschappelijk leven geordend laten verlopen, conflicten oplossen.
- Het delen van normen en waarden binnen de samenleving.
Wat is rechtvaardig
De rechtsnormen proberen zoveel mogelijk overeen te komen met de opvattingen die de burgers
hebben over het goede en het kwade. Wat vroeger normaal was kunnen we nu heel vreemd vinden,
daarom veranderen we de rechtsnormen af en toe.
Ontstaan rechtsstaat
Rechtsstaat= Een staat waarin burgers door grondrechten worden beschermd tegen
machtsmisbruik en willekeur van de overheid.
- 1789 Franse revolutie maakt eind aan absolute monarchie (= regeringsvorm waarbij de
koning alle macht heeft.)
- 1789 Verklaring van de Rechten van de Mens en de Burger.
- 1798 Eerste Nederlandse grondwet
Grondwet= Wat de grondrechten zijn en hoe het land geregeerd moet worden.
Thorbecke legt macht koning grondwettelijk aan banden en gekozen
volksvertegenwoordigers krijgen meer invloed. (Vrije meningsuiting en kiesrecht)
1917 Alle mannen kiesrecht, 2 jaar later ook de vrouwen.
Een grondwet is geen garantie voor een rechtsstaat. Ook dictaturen (= bepaalt 1 machthebber of 1
partij in feite wat de regels zijn) hebben vaak een grondwet, maar de grondrechten worden er niet
gerespecteerd.
Rechten en plichten
In een rechtsstaat gelden niet alleen rechten (datgene waar je echt op hebt), maar er zijn ook
plichten (datgene wat je moet doen). Zo geld voor alle jongeren de leerplicht. De overheid heeft de
plicht tot goed onderwijs.
Rechtsgebieden
Publiekrecht en privaatrecht
Verschil?
Publiekrecht gaat over inrichting van de staat en over de relatie tussen burgers en overheid/
privaatrecht over de relatie tussen personen onderling.
Publiekrecht
Staatsrecht -> alle regels voor de inrichting van de Nederlandse staat (rechten en
Kamerleden).
Bestuursrecht -> verhouding tussen burger en overheid (vergunning)
, Strafrecht-> wettelijke regels van welk gedrag strafbaar is.
Privaatrecht
Personen- en familierecht-> zaken over huwelijk, echtscheiding, geboorte, overleiden en
adopteren.
Ondernemingsrecht-> onder welke voorwaarden je je bedrijf gaat oprichten.
Vermogensrecht -> alles met betrekking tot iemands vermogen (koop-, huur- of
arbeidsovereenkomst.)
Paragraaf 2, de grondbeginselen
Basis van de rechtsstaat
Rechtsstaat is als doel, de veiligheid van de burgers.
- Beschermen tegen de macht van de overheid.
- Zorgen ervoor dat de burgers gelijk worden behandeld.
- In vrijheid kunnen leven.
Deze doelen zijn uitgewerkt in grondbeginselen:
- Er is sprake van een verdeling van de macht.
- De grondrechten zijn vastgelegd in de grondwet.
- Door het legaliteitsbeginsel (= De overheid mag alleen beperkingen opleggen aan de vrijheid
van burgers als die beperkingen in wetten zijn vastgelegd.) mag de overheid alleen
beperkingen opleggen aan de vrijheid van burgers als die beperkingen in wetten zijn
vastgelegd.
Verdeling van de macht
Het principe van de machtsdeling of trias politica (= De trias politica is een politiek systeem dat
gebruikt kan worden voor het besturen van een staat. Het betekent dat je in die staat een
wetgevende, uitvoerende en een rechterlijke macht hebt. Het wordt daarom ook wel de scheiding
der machten genoemd.)
Bedacht door de Franse filosoof Montesquieu (1689-1755)
Machtsverdeling:
De wetgevende macht maakt de wetten waaraan burgers en de overheid zicht moeten
houden (bijv. leerplicht). Dit is de taak van het parlement en de regering samen. Meestal
komt een minister namens de regering met een wetsvoorstel en besluit het parement om
het voorstel goed of af te keuren.
De uitvoerende macht zorgt ervoor dat eenmaal goedgekeurde wetten worden uitgevoerd.
Hiervoor is de regering verantwoordelijk.
De rechtelijke macht beoordeelt of burgers of machthebbers wetten hebben overtreden.
Deze macht is uitsluitend in handen van de onafhankelijke rechters.
Checks and balances= de staatsmachten moeten elkaar controleren en aanscherpen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller noellek. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.93. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
69052 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now