100% satisfaction guarantee Immediately available after payment Both online and in PDF No strings attached
Previously searched by you
Samenvatting De rivier van Herakleitos - Johan Braeckman en Etienne Vermeersch. Hoofdstuk I (Inleiding) is schematisch uitgetypt, de overige hoofdstukken zijn in v$7.45
Add to cart
Samenvatting De rivier van Herakleitos - Johan Braeckman en Etienne Vermeersch. Hoofdstuk I (Inleiding) is schematisch uitgetypt, de overige hoofdstukken zijn in v
Hoofdstuk I (Inleiding) is niet zo belangrijk en is in schematische vorm samengevat.
Vanaf hoofdstuk II: hoofdgedachtes van elk onderdeel in volzinnen uitgeschreven, zodat de samenhang duidelijk blijft zonder het hele boek te moeten (her)lezen!
Wijsbegeerte/filosofie
o = de studie van die problemen waarvoor we nog geen wetenschappelijke oplossingsmethode
hebben
Zelfs over de vraag wat filosofie is en hoe we die moeten beoefenen, zijn de
filosofen het oneens
ieder filosofisch werk is tendentieus: geen objectief verhaal, maar de opvattingen
van een bepaald individu/wijsgerige stroming
Doel: zinvol de lezer te confronteren met de wijsgerige problemen van het verleden en het heden en
met de pogingen tot oplossingen van de filosofen dogma’s aanvaarden
o Zo kom je tot een persoonlijke, kritische opvatting
o Besef dat wij achter onze spontane inzichten vraagtekens kunnen plaatsen
= positief gevolg: afstand doen van dogmatische houding
opvattingen als waarheid beschouwen zonder ernstige argumentatie
Kan leiden tot verregaand relativisme: “we hebben alle twee evenveel gelijk”
o Dogmatisme en volstrekt relativisme
Gemeenschappelijk kenmerk: ze doen afstand van het redelijk denken, van de
rationele argumentatie
overbodig of onmogelijk = leidt tot stuurloosheid in denken
o Uiteindelijke intellectuele verstarring/vlucht in pseudowetenschap
Kennis, wetenschap en de indeling van de wetenschappen
Wijsbegeerte = gericht op kennisverwerving
o Daarom alleen zoeken naar antwoorden m.b.t. problemen op vlak van kennis
Kennis
o = elke voorstelling, elk denkbeeld of elke overtuiging waarvan we aannemen dat die met een
zekere werkelijkheid overeenkomt
o stelt ons in staat goede voorspellingen te maken (VB auto)
Wetenschap
o = een menselijke activiteit die erop gericht is tot gesystematiseerde en betrouwbare kennis te
komen + ook verwijzing naar het resultaat van die activiteit
o “een wetenschap” = een geheel van uitspraken, wetten of theorieën betreffende een
samenhangend probleemgebied, met volgende eisen:
Men kan ze meedelen (communiceren) aan andere mensen
Ze vertonen een systematisch karakter
Er bestaat controle op de betrouwbaarheid ervan
anders geen wetenschap
o Elke betrouwbare kennis kan een wetenschappelijk karakter krijgen
Wetenschappelijke discipline definiëren door voorwerp/object te omschrijven
o = overzicht van de behandelde problemen
1
,WIJSBEGEERTE
o
+ wetenschappen vaak gekenmerkt door een methode
pas goede definitie als je ook de methode/werkwijze verduidelijkt
Wetenschap op basis van methode onderverdeeld in 2 groepen
o Formele/deductieve wetenschappen
Logica en wiskunde (niet ontleend aan ervaring)
Vertrekpunt: basisformules (= axioma’s)
Door logische afleiding (deductie) volgens vastgelegde regels komt men tot
stellingen
Leren ons niets over werkelijkheid rondom ons
Verschaffen symboolsystemen of vormen om werkelijkheid uit te drukken
(daarom zijn ze formeel)
o Ervaringswetenschappen
Empirische/inductieve wetenschappen
Hoe werkelijkheid – totaliteit van dingen – in elkaar zit
Betrouwbare kennis over werkelijkheid slechts mogelijk door ervaring
Ervaringsgegevens/empirische data via zintuigen
3 deelgroepen
Natuurwetenschappen: natuurkunde, scheikunde, biologie, geologie
o Wetten van dode materie en levende wezens
Gedragswetenschappen: sociale wetenschappen
o Gedrag van mens individueel of in groep: psychologie, sociologie
Cultuurwetenschappen: producten van creativiteit mens
o Taalkunde, archeologie, geschiedenis
Natuur-, gedrags- en cultuurwetenschappen
Grenzen tussen verschillende wetenschappen soms moeilijk te trekken (VB 17)
Exacte wetenschappen: natuurwetenschap + wiskunde (ook betwistbaar)
o Alle wetenschappen moeten streven naar exactheid
Zinvol onderscheid
o Zuivere wetenschappen: alleen gericht op kennis
o Toegepaste wetenschappen: wetenschappelijke gegevens/methodes worden gebruikt om
praktische problemen op te lossen/menselijke noden te bevredigen
Positieve wetenschappen
E
o In de 19 = de wetenschappen die op gegevensfeiten berusten
de ervaringswetenschappen, i.t.t de meer speculatieve denkwijzen
Waarom zoeken wij kennis, inzicht?
Mechanismen levende wezens om zichzelf in stand te houden
o VB het opdoen en verwerken van informatie uit de buitenwereld (dankzij zenuwstelsel)
gedragsaanpassingen door verwerking = veel efficiënter leven
o Voordeel wordt nog groter wanneer ze in staat zijn tot leren
= de eerder opgedane ervaringen helpen het gedrag te oriënteren
Informatieverwerkend mechanisme + vermogen tot leren = voorstelling maken mogelijk
o = louter mentaal problemen oplossen vooraleer ze werkelijk de handeling moeten uitvoeren
2
, WIJSBEGEERTE
Niveau mens zo hoog = ook associaties door taal kunnen we die associaties ook
nog eens goed onthouden
Kennis op niet-genetische wijze overdragen = cultuur
Nadelen van uitbreiding van het kenvermogen
o Voorstellingen die voorkwamen in gevaarsituaties worden met gevaar geassocieerd
ontstaan symbolen van gevaar = angst
o Wat onbekend/vreemd lijkt, wordt als angstwekkend ervaren
o Mens wil orde/structuur geven aan informatie niet voldoende gegevens kunnen zorgen
voor foutieve interpretaties (VB 19)
o Iedere stap kan een misstap zijn
Vrijheid van handelen = gevoel van onzekerheid
Gevolg: mens voelt de nood aan inzicht en samenhang, aan cognitieve inhouden met betrekking tot
zingeving en aan richtsnoeren voor het handelen (om angst te reduceren)
Oorspronkelijke vormen van ‘kennis’ en ‘gedragsregels’:
taboe, magie, wijsheidsspreuken en mythen
Primitieve maatschappijen: handelen binnen perken door taboe
o = objecten die men niet mag aanraken en handelen die men niet mag stellen
associatie met gevaar, of vreemd/uitzonderlijk karakter: zo onrust/angst
verwekken + handelingen die de basisstructuur van de maatschappij aantasten
Om te reinigen van bezoedeling: magie
o = geheel van stereotiepe handelingen/uitspraken waarmee men bepaalde doeleinden wenst
te realiseren, steunend op wetmatigheden die volgens de rationeel denkende mens
onbestaand zijn
Riten = stereotiepe handelingen
Bezweringen = de formules
Magische riten en formules voor bredere context dan onreinheid
o Afweermagie: apotropaeïsche riten die gevaren moeten afwenden
Taboeovertreding
o Productieve magie: bevrediging menselijke noden
o Destructieve magie: kwaad berokkenen aan vijand
Magisch en mythisch denken
Magisch denken
o = geheel van opvattingen over de werkelijkheid waarbij men gelooft in wetmatigheden die via
riten/bezweringen te beheersen zijn, maar die volgens de huidige wetenschappelijke
inzichten niet voldoen
o simpel vertrouwen in associaties
Magie
o Karakteristiek voor alle prewetenschappelijke en niet-geïndustrialiseerde maatschappijen,
maar geen beperking daartoe
o Ook in onze tijd nog magisch bijgeloof/superstitie
Verband tussen taboe en magie
o Aangezien getaboeëerde voorwerpen/handelingen angstwekkend zijn, concludeert de
denkende mens dat ze machtig zijn (~ urban legends) (VB ingrediënten)
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller MaaikeSp. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.45. You're not tied to anything after your purchase.
