Samenvatting ter voorbereiding op examen Systeemgericht en
krachtgericht werken
Boek: Anders kijken; Theorie en praktijk van de systeembenadering (Joop Willemse)
De Psychoanalyse
- Sigmund Freud wordt gezien als de vader van de psychologie; geboren in 1856 in
Freiberg
- De psychoanalyse bestaat uit: De psychoanalytische theorie en de psychoanalytische
therapie
De psychoanalytische theorie behandelt de dynamiek van de processen van de mens
De psychoanalytische therapie is de vorm van therapeutisch handelen waarbij uitsluitend
psychische, dat wil zeggen niet medicinale of medische, beïnvloedingsmiddelen worden
aangewend om stoornissen op het spoor te komen en op te heffen, met het doel om ziekten te
genezen
Freud onderscheid drie ontwikkelingsfasen: De orale fase, de anale fase en de fallische of
genitale fase. Wanneer een kind een fase niet goed doorloopt, zal het de niet goed doorwerkte
elementen meenemen naar de volgende fase, wat zich later kan aandienen als een
persoonlijkheidsstoornis of een psychische aandoening als angst of depressie.
Een belangrijk gegeven uit de psychoanalyse is het persoonlijkheidsmodel. Hier worden drie
elementen onderscheiden: het Es, het Ich en het Uber-Ich.
Es: Hier verblijven de driften, de impulsen en de seksualiteit, die voortdurend de aandacht
van de persoon vragen.
Ich: heeft een sturende en coördinerende functie. Het moet laveren tussen Es en Uber-Ich.
Uber-Ich: is het gedeelte van de persoonlijkheid waarin het individu de waarden, normen,
geboden en verboden van de samenleving heeft verinnerlijkt. Door het Uber-Ich oefent de
persoon zelf de sociale controle uit met betrekking tot alle voorschriften, regels en verboden
die hem geleerd zijn door ouders, familieleden, onderwijzers, politie, justitie en andere
maatschappelijke instanties die als taak hebben mensen te socialiseren en in het gareel te
houden.
Het behaviorisme
- Theorie ontwikkeld rond 1920
- Burrhus Skinner wordt gezien als belangrijkste vertegenwoordiger van het
behaviorisme
- Kan worden omschreven als de psychologie van het uiterlijk waarneembare gedrag
- Theorie over de wijze waarop mensen leren, de mens wordt gezien als lerend wezen,
alle menselijk gedrag is aangeleerd. De mens komt als een onbeschreven blad op de
wereld. Vanaf de geboorte doet hij ervaringen op en leert hij. Veel van wat de mens
nog niet kan kan worden aangeleerd, en ongewenst gedrag kan worden afgeleerd.
, - Therapievorm die behoort tot het behaviorisme wordt gedragstherapie genoemd
(gewenst gedrag aanleren en ongewenst gedrag afleren)
- Uitgangspunt van Behaviorisme is dat we niet in het binnenste van de mens kunnen
kijken en dat we het moeten doen met wat we kunnen zien: het waarneembare
menselijk gedrag.
De humanistische psychologie
- Ontstaan in de jaren 50 en 60 van de twintigste eeuw
- Abraham Maslow is de theoreticus van deze stroming
- De nadruk ligt op menselijke mogelijkheden, de mogelijkheid van de mens om te
kiezen en zich te ontplooien
- Mensen hebben een aangeboren behoefte aan groei en zelfontplooiing of
zelfverwezenlijking
Behoeftehiërarchie van Maslow
- Fysieke behoeften als eten, drinken en seksualiteit
- Behoefte aan veiligheid: een dak boven je hoofd, de zekerheid dat je ouders voor je
zorgen en zich verantwoordelijk voor je voelen, de afwezigheid van oorlog en een
politiek klimaat dat wordt gekenmerkt door de afwezigheid van bedreiging, geweld en
politieke willekeur
- Behoefte aan liefde, affectie en de behoefte om bij andere mensen te horen
(‘belongingness’)
- Behoefte aan erkenning en waardering. Voor de ontwikkeling van zelfrespect hebben
mensen het nodig dat ze worden gewaardeerd, dat men hen prijst, bevestigd en
respecteert
- Behoefte aan groei en zelfverwezenlijking
De systeemtheorie
- Heeft niet het individu, maar het individu in zijn omgeving tot onderwerp
- Is inhoudelijk leeg. Het is een manier van denken, een specifieke benaderingswijze,
een bril waarmee je naar de werkelijkheid kunt kijken
- Belangrijkste uitgangspunten van de systeemtheorie:
o Het geheel is meer dan de som der delen (het systeem heeft een eigen
karakter dat niet te herleiden is tot de eigenschappen van de delen)
o Binnen het systeem zijn de delen van elkaar afhankelijk (in een systeem
hangt alles met elkaar samen, als er binnen het systeem iets verandert, komt het
gehele systeem in beweging
o Het systeem bepaalt in belangrijke mate het gedrag van de individuen
psychoanalytische therapie (bijvoorbeeld groepsdruk in vriendenkringen)
o Het systeem probeert zich op allerlei manieren aan te passen aan zijn
omgeving (Het systeem wil overleven)
o Een systeem heeft de eigenschap zichzelf te handhaven en te blijven
voortbestaan wanneer het eigenlijk geen recht van bestaan meer heeft
(instanties die noodzakelijk waren maar door veranderingen in de maatschappij
hun functie verliezen vormen zich om tot bijvoorbeeld expertiseteams om
overheidsinstanties te voorzien van advies)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ldoezelaar. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.44. You're not tied to anything after your purchase.