Portaal - Taal - Hoofdstuk 1 t/m 4, 6 t/m 9 en 12 - Samenvatting.
Samenvatting van het boek Portaal, door o.a. deze samenvatting had ik een 8 voor Kennistoets Taal 1!
In deze samenvatting wordt de stof behandeld die je moet weten/toe moet kunnen passen voor Kennistoets Taal 1. Soms heb ik d...
H1: Taalonderwijs
1.1 Waarom (taal)onderwijs?
Taal helpt met het uiten van twee primaire menselijke behoeften: expressie + contact, ook verzorgt
het de kernfuncties, als laatste is het een belangrijk element van onze cultuur.
Drie kernfuncties van het taalonderwijs:
- Kwalificatie: het eigen maken van kennis en vaardigheden en houdingen. Taal zorgt voor
taalkennis, spreken, schrijven en luisteren;
- Socialisatie: voorbereid worden op het leven als lid van een gemeenschap met eigen
tradities, gewoonten, regels en praktijken. Het overnemen van cultuurkenmerken;
- Subjectivering: persoonsvorming en bewustwording van verantwoordelijkheid.
Expliciete opvattingen over taalonderwijs → er is over nagedacht, en duidelijk geformuleerd waarom
een methode gebruikt wordt.
1.2 Visies
Bekende leertheorieën → behavioristische, cognitieve en constructivistische (= tegenwoordig
populair).
- Constructivistisch: leren is een actief proces en kennis komt voort uit interactie met
anderen.
Tegenwoordig → aandacht voor technologische ontwikkelingen. Creativiteit, kritisch denken,
probleemoplossingsvaardigheden, communiceren, samenwerking en zelfregulering.
Verschillende visies op het taalonderwijs:
- Traditioneel taalonderwijs: nadruk op schriftelijke vaardigheden en grammatica. Minder
aandacht voor spreken en luisteren. Leerkracht staat centraal;
o Voordeel: overzichtelijk;
o Nadeel: onevenwichtige aandacht voor de verschillende domeinen.
- Thematisch-cursorisch taalonderwijs: taal gebruiken in zinvolle gebruikssituaties. Met
thema's of cursorische activiteiten (= belangrijke oefeningen die niet in de kader van het
thema kunnen worden geleerd, bijv. spelling);
o Voordeel: Door thema's wordt het als zinvol ervaren door de leerlingen;
o Nadeel: kost meer tijd + het geleerde is moeilijk te meten.
- Taal bij alle vakken: taal is meer dan materie. Gericht op interactie in een groep;
o Voordeel: taal wordt gebruikt in een betekenisvolle situatie. Strategieën die zijn
aangeleerd worden bij andere vakken ook ingezet;
o Nadeel: sommige onderdelen van taal zijn beter systematisch aan te leren.
- Communicatief taalonderwijs: leren om mondeling en schriftelijk te communiceren.
Bedoeling is correctheid krijgen;
o Voordeel: leerlingen worden gemotiveerd;
o Nadeel: geen oefening in bijv. spelling, en het zijn niet altijd reële situaties.
- Whole-languagebenadering: taal wordt aangeboden als geheel (geen domeinen).
Mondelinge aandacht. Taalgebruiker staat meer centraal dan de taalstof;
, - Strategisch taalonderwijs: strategieën moeten worden beheerst voor het uitvoeren van
taken.
o Voordeel: er is een middel om greep op de taal te krijgen.
o Nadeel: het gaat vervelen.
- Taakgericht taalonderwijs: taal leren dóór taken uit te voeren. Kloof tussen kennis dat we
bezitten en wat ze nodig hebben, dit zorgt voor motivatie om de kloof te overbruggen = zone
van naaste ontwikkeling. Zelf dingen doen bijv. folders maken.
o Voordeel: leerlingen worden gemotiveerd.
o Nadeel: sommige onderdelen van taal zijn beter systematisch te leren.
- Interactief taalonderwijs: betrokkenheid en activiteit staan centraal.
Evenwicht tussen gerichte instructie en toepassing. In de praktijk is er een combinatie van elementen
uit verschillende visies op het taalonderwijs.
1.3 Inhouden en doelen
De 4 soorten inhouden van taalonderwijs:
- Vaardigheden;
- Taalbeschouwing;
- Jeugdliteratuur;
- Woordenschat.
Doelen van taalonderwijs:
- Kerndoelen: (aanbod)eisen aan leerkrachten;
- Tussendoelen: hulpmiddel bij de keuze van inhouden van het taalonderwijs, een
concretisering van de kerndoelen;
- Referentiekader taal en rekenen: de niveau eisen, 75% moet dit bereiken. Haalt de leerling
dit niet dan wordt er adequate leerstof aangeboden;
- Leerstoflijnen bij het Referentiekader taal: staat langs welke weg de eindniveaus kunnen
worden bereikt, hoe wordt de leerstof over de verschillende groepen opgebouwd?
- Doelen vanuit de methode of zelfgekozen doelen;
- Groeps- en individuele doelen: leerlijnen → een bundeling van concrete lesdoelen, doelen
worden hierin vertaald. Er kunnen aparte taaldoelen worden geformuleerd voor leerlingen of
een groepje leerlingen.
Kerndoelen en referentieniveaus worden vertaald in leerlijnen → een bundeling van concrete
(les)doelen. Leerkrachten die vooral lesgeven met behulp van een methode zullen veelal de doelen
gebruiken die de methode voorstelt.
1.4.1 Inhoud en didactiek
Elke school mag zelf bepalen hoe zij de inhouden van het taalonderwijs met leerlingen verwerken. De
visie op taalonderwijs bepaalt voor een belangrijk deel de didactiek. Er zijn twee manieren waarop
leerlingen leren:
- Incidenteel;
o Het leren vindt spontaan en 'onbedoeld' plaats. Leerlingen leren op deze manier al
voordat ze naar de basisschool gaan. Ze leren al deze kennis en vaardigheden dankzij
het 'regelgenererend vermogen'. Dankzij dit vermogen kunnen zij nieuwe zinnen
construeren op basis van de grondregel die ze zelf hebben ontdekt.
- Intentioneel.
, o Als een kind er bewust voor kiest om iets te leren. Ook als het kind er bewust voor
kiest om nieuwe vaardigheden te leren of reeds geleerde vaardigheden uit te
breiden, spreken we van intentioneel leren.
Er zijn globaal gezien ook twee soorten leersituaties:
- Instructieve leersituaties → via directe instructie wordt iets geleerd en ze moeten via
oefeningen inoefenen wat aan de orde kwam;
- Constructieve leersituaties → de leerkracht gaat in op de leervragen van de leerlingen en en
laat via ankers taalactiviteiten uitvoeren. Ankers → rijke, probleemgeoriënteerde contexten
die functioneren als gemeenschappelijke kennisbron en die uitdagen om nieuwe problemen
te verkennen. Een andere vorm van een constructieve leersituatie is een routine. Routines →
terugkerende, vaststaande en herkenbare leersituaties die aanzetten tot communicatie en
daardoor leiden tot betekenisvolle taalactiviteiten.
Als uitgangspunt voor de didactiek van taalonderwijs gaan we uit van een balans tussen
constructieve en instructieve situaties. De leerkracht kiest hiertussen en wisselt deze situaties af.
Zijn keuze is afhankelijk van:
- Zijn visie op het taalonderwijs.
- De inhoud van de leerstof: het ene onderwerp leent zich namelijk beter dan de andere voor
constructieve leersituaties.
1.5 Evalueren en omgaan met verschillen
Bij het evalueren van het onderwijs spelen toetsen een belangrijke rol. Er zijn verschillende soorten
toetsen:
- Summatieve toetsen: geven aan of een leerling na een bepaalde periode een bepaald
kennisdomein beheerst. De toets drukt een kwaliteitsoordeel uit over de beheersing van een
bepaald gebied door de leerling.
- Formatieve toetsen: geven aan in hoeverre de leerling of een groep een bepaald onderdeel
van de leerstof beheerst. De leerkracht kan op grond van de toets bepalen of hij zijn
onderwijs moet aanpassen en bepaalde dingen opnieuw of op een andere manier aan de
orde moet stellen. Formatieve toetsen zijn van belang om het gegeven onderwijs te
evalueren en op grond daarvan aan te passen.
Een goede leerkracht observeert naast de formele toetsen de leerlingen en het onderwijsproces, en
hij/zij praat met de leerlingen. Op grond daarvan kan hij het onderwijsprogramma aanpassen.
1.6 Uitgangspunten
De ene leerkracht is sterk gericht op de vorm van taal, en de andere op de inhoud van taal. Wie op de
vorm is gericht, zorgt dat leerlingen weinig fouten maken in hun taalgebruik. Een goede spelling is
erg belangrijk. Deze leerkracht geeft vaak onderwijs in deelvaardigheden. De leerkracht die de
inhoud het belangrijkst vindt, geeft zijn leerlingen andere feedback.
1.6.1 Uitgangpunten Portaal
Belangrijk voor de leerkracht is dat hij/zij:
- Weet vanuit welke uitgangspunten de gehanteerde methode is geschreven;
- Materiaal uit verschillende methoden kan selecteren om in lessen te gebruiken;
- Ook buiten de methode om lessen kan ontwikkelen;
- Reflecteert op zijn eigen handelen en een onderzoekende houding aanneemt, gericht op
verbetering van de kwaliteit van zijn/haar onderwijs;
, - De gemaakte keuzes kan verantwoorden aan leerlingen, ouders, collega's,
inspectie/overheid.
Volgens Portaal voldoet goed taalonderwijs aan negen uitgangspunten:
- Goed taalonderwijs is bedoeld voor iedereen en is kindgericht;
- Goed taalonderwijs sprankelt. Goed taalonderwijs is interessant, enthousiasmeert, nodigt
uit en is afwisselend en attractief. Hierbij gaat het om een goede balans tussen leerzaam en
aantrekkelijk;
- Goed taalonderwijs is doel én middel;
- Goed taalonderwijs heeft een balans van aandacht voor deelvaardigheden en voor het
geheel;
- Goed taalonderwijs is doelgericht;
- Goed taalonderwijs is betekenisvol en functioneel. Het speelt zich af in situaties die een
afspiegeling zijn van wat er in de maatschappij nodig is én nodig zal zijn;
- Goed taalonderwijs is taalontwikkelend. Taalontwikkelend onderwijs sluit aan bij
taalleerbehoeften van leerlingen en stimuleert de taalontwikkeling, waardoor leerlingen zelf
nieuwe verbindingen gaan maken;
- Goed taalonderwijs is gericht op bedoeling, proces en effect;
- Goed taalonderwijs is interactief.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller iesssvv. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.57. You're not tied to anything after your purchase.
