Samenvatting van het boek Nectar biologie hoofdstuk 9 over Erfelijkheid. In deze samenvatting ga ik dieper in op de kruising tussen allelen, chromosomen, stambomen etc.
Chromosomenkaart
- In elke celkern van je lichaam zit 46 chromosomen, 23 van moeder en 23
van vader.
- Homologe chromosomen: twee chromosomen die samen een paar vormen.
- Karyogram: is een overzichtelijke rangschikking van je chromosomen
(binas 70b)
- Autosomen: ‘gewone’ chromosomen, van het paar zijn de vorm en grootte
gelijk.
- Het laatste chromosomenpaar van de 23 bepaald het geslacht.
XX -> meisje en XY -> jongen.
- Karyotype: hoe je het beschrijft van iemand, bijv iemand is 46, XX en
iemand anders 46, XY.
- Je kan aan een chromosoom niet zien welke erfelijke eigenschappen het
met zich meedraagt. Je kan dus alleen het geslacht aflezen.
Een chromosoom te veel of te weinig
- Als je een chromosoom te veel heb bij een paar bijvoorbeeld bij 21 (trisomie
21), heeft het kind/ diegene het syndroom van Down. Vaak gebeurd dat
wanneer er een verstoring optreed bij de meiose.
- Er kan dan dus 47 of 45 chromosomen ipv 46 zijn. (45, XX of 47, XY)
Eigenschappen
- Chromosomen bestaan uit DNA en steuneiwitten (binas tabel 70A).
- DNA bevat genoeg informatie die nodig is om te kunnen leven. Je hebt dus
voor elke eigenschap de informatie dubbel.
- Gen: de dergelijke informatie voor een bepaalde eigenschap
- Genoom: alle genen bij elkaar vormen het genoom.
- Fenotype: resultaat van samenspel tussen erfelijke factoren en het milieu.
Aangeboren en erfelijk
- Je wordt geboren met bepaalde eigenschappen, die zijn dus aangeboren.
- De baarmoeder kan daarvan ook invloed op hebben en dus moet de
moeder letten op haar eetpatroon (geen alcohol, niet roken etc).
, - Met dingen die zijn aangeboren, hoeft het niet perse erfelijk te zijn. De
moeder kan het ook zelf alleen hebben doorgegeven.
- Allelen: varianten van hetzelfde gen heten allelen.
Genen vursus milieu
- Emergente eigenschap: eigenschap dat nieuw is en wat je niet verwacht als
je naar alle factoren kijkt. Het komt niet uit DNA. Het zit hem in de
combinatie.
- Je allelen vormen bepaalde eigenschappen voor je genotype. Invloed door
milieu is fenotype.
Tweeling
- Tweelingonderzoek: onderzoek je wat de bijdrage is van de allelen
(genotype) en het milieu aan de ontwikkeling van een eigenschap.
Makkelijker gezegd; Komt zoiets door erfelijke informatie of is je omgeving
verantwoordelijk voor je eigenschappen.
- Bij eeneiige tweeling bijvoorbeeld, is alle erfelijke informatie hetzelfde,
alleen zijn de eigenschappen niet hetzelfde omdat het milieu anders
is/was.
9.2 Familiestamboom
Sproetenstamboom
- Dominante allel speelt de baas over de recessieve allel. Vaak is dominant
een hoofdletter (A, N mnu welke letter) en recessief een kleine letter (a, n
mnu welke letter).
- Voor een eigenschap telt vaak: twee varianten van een gen; een allel met
informatie van het een en een allel met de informatie van het ander. Daar
is een allel dominant en het andere recessief.
- Vaak kan je in het stamboom zien, welke allelen de familieleden hadden.
Stambomen
- Een stamboom geeft goed overzicht van de overerving van een bepaalde
eigenschap in de familie.
- vrouw is ○
- man is □
- Als er in de familie sproeten rondgaat en sproeten zijn dominant, dan
heeft iedereen met fenotype sproeten een genotype SS of Ss. ss is namelijk
geen sproeten.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller maureenhogema. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.40. You're not tied to anything after your purchase.
