Summary
Samenvatting Strafrechtelijke Sancties Reader week 1
- Course
- Institution
Week 1 van het vak strafrechtelijke sancties. Bevat 1/3 van de gehele reader die is voorgeschreven. Succes!
[Show more]
Seller
Follow
joranvanderkamp
Content preview
Samenvatting reader strafrechtelijke sanctiesWeek 1:
Historische en theoretische achtergronden sanctiestelsel
Het sanctierecht is tijd- en cultuurgebonden. Zelfs als sprake is van een gedeeld strafdoel zoals
generale preventie kunnen de opgelegde sancties en de executie ervan nogal verschillen.
18e eeuw
In de tweede helft van de 18e eeuw kwamen denkbeelden over inrichting van het strafrecht die de
Verlichting weerspiegelden. De burger kwam in deze opvattingen meer centraal te staan en het
verzet groeide tegen de nodeloos wrede strafpraktijken onder het ‘Ancient Regime’. Beccaria was
een geleerde die zich verzette tegen de willekeur en wreedheid van de strafpraktijk onder het
‘Ancien Regime’. Het lichaam van gestraften werd als object gebruikt om te straffen in een openbaar
schouwspel. Door een gebrek aan straftoemetingsregels had de rechter een grote mate van vrijheid
om de straf te bepalen. Dit werkte corruptie, regionale ongelijkheid en bevoordeling van de elite in
de hand te werken. Beccaria pleitte voor strafrechtspleging gebaseerd op rationele beginselen. Eind
18e eeuw/begin 19e eeuw wierp de mening van Beccaria zijn vruchten af. In de Code Penal (1791) was
de rechter slechts ‘la bouche de la loi’ (spreekbuis van de wet). In Nederland werkten de ideeën van
Beccaria ook door. Echter, had de rechter nog wel een ruime mate van straftoemetingsvrijheid. De
rechter was wel aan bepaalde beperkingen gebonden.
De Code Penal werd uiteindelijk ook in Nederland ingevoerd, doordat Nederland bij het Franse
keizerrijk werd toegevoegd. De straftoemetingsvrijheid van de rechter werd hierdoor beperkt. De
strafsoort was in de regel per delict bepaald, tenzij een wettelijke strafverminderingsgrond van
toepassing was. De doodstraf bleef gehandhaafd. De tenuitvoerlegging werd wel veranderd. De
guillotine voerde deze straf uit. De Code Penal bleef gelden in Nederland tot 1886, toen ons Wetboek
van Strafrecht werd ingevoerd.
19e eeuw
In de loop van de 19e eeuw voltrokken zich ontwikkelingen die bepalend zijn geweest voor ons
strafrechtstelsel. Er vond een verschuiving plaats van het straffen met het lichaam als object naar het
ontnemen van vrijheid. De doodstraf werd minder gauw opgelegd. De publieke strafvoltrekking
verdween uit beeld. De wijze van tenuitvoerlegging van de vrijheidsbenemende straffen was
zorgelijk. De omstandigheden waren erbarmelijk doordat gevangenen hongerig waren en verbleven
in koude, stinkende, donkere en vochtige lokalen. Gedetineerden gaven elkaar gemakkelijk ziektes
door en gemeenschappelijke opsluiting leidde tot het in de hand werken van criminaliteit. Eenzame
opsluiting zou een goede basis vormen voor zelfinzicht en inkeer van de gedetineerde. Deze eenzame
opsluiting zonder bevoegdheden leidde uiteindelijk tot een zeer negatief effect op de mens. In New
York werd daarom een alternatief stelsel bedacht. Het Auburn-stelsel hield in dat gedetineerden in
de nacht werden afgezonderd, maar overdag samen aten, werkten en werden gelucht. Er gold een
zwijgplicht. Indien deze zwijgplicht niet werd nageleefd stonden hier lijfstraffen op. Het Ierse of
progressieve gevangenisstelsel ging uit van een puntensysteem waarmee een gedetineerde vrijheid
kon verdienen.
Het huidige stelsel van het Wetboek van Strafrecht vindt zijn basis in de keuzes die in 1881 zijn
gemaakt. Toentertijd was het sanctiestelsel relatief mild, overzichtelijk, met een centrale rol voor de
vrijheidsstraf, een nadruk op straffen en niet op maatregelen en een belangrijke rol voor de
strafrechter (hoge mate straftoemetingsvrijheid).
, Het was relatief mild omdat er geen lijfstraffen meer waren. Ook keerde de doodstraf niet terug. Het
was overzichtelijk, omdat er slechts drie hoofdstraffen waren: gevangenisstraf, hechtenis en
geldboete. De vrijheidsstraf gold als centrale straf. Het sanctiestelsel was eensporig omdat het
sanctiestelsel een strafstelsel betrof. Als enige maatregel was de plaatsing in een
krankzinnigengesticht opgenomen (plaatsing psychiatrisch ziekenhuis). De prominente rol voor de
strafrechter sprak veel vertrouwen uit naar de rechters. Iedere zaak is anders en dit vereist
maatwerk.
Straftheorieen:
(Neo) klassieke strafrechtvaardigingstheorieen
Hierin wordt getracht een rationele grondslag te vinden voor het straffen. Beccaria ging in navolging
van Rousseau uit van het sociale contract als basis voor zijn theorie. Burgers geven een deel van hun
persoonlijke vrijheid aan de gemeenschap in ruil voor bescherming door de gemeenschap tegen
inbreuken op hun rechten en vrijheden door anderen. Dit is een relatieve strafrechtstheorie De straf
is hier het middel om een zo groot mogelijke groep een zo groot mogelijk geluk te geven. Speciale en
generale preventie staan centraal. Het nadeel van de straf dient groter te zijn dan het voordeel dat
het delict meebrengt. Bentham is het hiermee eens. Hij is een utilist. Het voorkomen door middel
van dreiging en oplegging (preventie) staat hier centraal. Deze strafbedreiging dient niet groter te zijn
dan noodzakelijk.
De absolute strafrechtstheorie stelt dat de grondslag van en de rechtvaardiging voor het straffen niet
zozeer gezocht in het veronderstelde toekomstige effect daarvan, maar in het vergelden van schuld.
Er wordt in deze theorie gestraft omdat er misdaan is. Immanuel kant is aanhanger van deze theorie.
De strafmaat dient volgens Kant te worden afgestemd op de ernst van de misdaad en niet op de
eventuele gevolgen van de straf.
In de negentiende eeuw bouwde onder andere Hegel voort op de gedachte van vergelding. Deze
denkrichting is bekend geworden als de neoklassieke strafrechtstheorie. Hierin wordt de strafmaat
bepaald aan de hand van proportionele schuldvergelding. Er mag niet meer leed worden toegevoegd
dan verantwoord is in het licht van de ernst van het feit en de schuld van de dader.
De Moderne Richting
Aan het einde van de 19e eeuw kwam een andere manier van denken over de rechtvaardiging en het
nut van straffen op. De gedachte is dat het noodzakelijk is de samenleving te beveiligen. Allerlei
disciplines werden gebruikt om de beweegredenen van de dader beter te begrijpen. Er was een
nadruk op doelmatigheid. De Moderne Richting benadrukte juist de bescherming van het collectief
tegen gevaarlijk geachte personen. Er moet een zo doelmatig mogelijke straf worden opgelegd,
waarbij de persoon en de persoonlijke omstandigheden van de dader leidend zouden moeten zijn.
Een van de grondslagen van de Moderne Richting was het onderscheid tussen gelegenheids- en
gewoontemisdadiger. Onverbeterlijke gewoontemisdadigers zouden door middel van langdurige
vrijheidsbeneming onschadelijk gemaakt moeten worden. Voor gelegenheidsmisdadigers zou de
korte vrijheidsstraf juist contraproductief zijn. Een voorwaardelijke veroordeling is hiervoor beter. De
Moderne Richting is van invloed geweest op het ontstaan van het jeugdrecht doordat een
pedagogisch oogmerk centraal werd gesteld. Ook zorgde de Moderne Richting voor de ontwikkeling
van de maatregel, naast de straf. In de eerste decennia van de 20 e eeuw was speciale preventie door
toedoen van de Moderne Richting een belangrijk doel. Na de Tweede Wereldoorlog werd onder
invloed van politieke gevangenen het gevangeniswezen flink op de schop genomen. Dit zorgde voor
het ontstaan van de Beginselenwet gevangeniswezen. De opvoedingsgedachte kwam wederom sterk
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller joranvanderkamp. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.72. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67447 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now