Samenvatting van de hoorcolleges, werkcolleges en kernpunten uit de literatuur (en jurisprudentie) van het vak staatsrecht 1. Met het maken van deze samenvatting heb ik een 9 behaald op het tentamen.
WEEK 1: Staat, overheid en constitutie........................................................................................................................ 4
Leerdoelen & Literatuur ....................................................................................................................................................4
1. Staatsrechtelijke geschiedenis: de Habsburgse tijd en de opstand tegen Spanje .........................................................4
2. Staatsrechtelijke geschiedenis: De Franse tijd en de stichting van het koninkrijk .........................................................5
3. Staatsrechtelijke geschiedenis: De wording van de democratische rechtsstaat ...........................................................8
4. De Grondwet op hoofdlijnen .......................................................................................................................................10
Kernpunten uit het boek & werkcollege & zelfstudievragen ...........................................................................................13
WEEK 2: Regering en Staten-Generaal ....................................................................................................................... 15
Leerdoelen & Literatuur ..................................................................................................................................................15
1. De Koning ....................................................................................................................................................................15
2. Koning en ministers .....................................................................................................................................................16
3. Staten-Generaal, democratie, parlementair stelsel ....................................................................................................19
Kernpunten uit het boek & werkcollege & zelfstudievragen ...........................................................................................23
WEEK 4A: Staatsrecht en praktijk .............................................................................................................................. 35
1. Regering en parlement ................................................................................................................................................35
2. Parlementaire controle ...............................................................................................................................................35
3. De organisatie van een ministerie ...............................................................................................................................37
4. Wetgeving (focus op voorfase) ...................................................................................................................................38
WEEK 4B: Rechtspraak .............................................................................................................................................. 40
Leerdoelen & Literatuur ..................................................................................................................................................40
1. De onafhankelijke en onpartijdige rechter ..................................................................................................................40
2. De rechterlijke organisatie in Nederland .....................................................................................................................42
Kernpunten uit het boek & werkcollege & zelfstudievragen ...........................................................................................46
WEEK 5: Decentralisatie ............................................................................................................................................ 47
Leerdoelen & Literatuur ..................................................................................................................................................47
1. Inleiding.......................................................................................................................................................................47
2. Uitgangspunten decentralisatie ..................................................................................................................................47
3. Organen van de Gemeente en van de Provincies ........................................................................................................49
4. De verordenende bevoegdheid (van de gemeenteraad, en grotendeels ook PS) ........................................................51
2
, 5. Verantwoordelijkheid en controle ...............................................................................................................................54
Kernpunten uit het boek & werkcollege & zelfstudievragen ...........................................................................................56
WEEK 6: Het koninkrijk en de internationale rechtsorde ........................................................................................... 59
Leerdoelen & Literatuur ..................................................................................................................................................59
1. Inleiding.......................................................................................................................................................................59
2. Het statuut en zijn achtergrond ..................................................................................................................................59
3. Organen van het Koninkrijk en Koninkrijkswetgeving .................................................................................................60
4. De BES-eilanden ..........................................................................................................................................................63
5. Verdragsluiting ............................................................................................................................................................64
6. Doorwerking van internationaal recht ........................................................................................................................66
Kernpunten uit het boek & werkcollege & zelfstudievragen ...........................................................................................69
WEEK 7: Grondrechten en de vrijheid van Godsdienst ............................................................................................... 72
Leerdoelen en literatuur ..................................................................................................................................................72
1. Inleiding.......................................................................................................................................................................72
2. Wat zijn grondrechten? ...............................................................................................................................................72
3. Inroepbaarheid en beperkingen ..................................................................................................................................75
4. De vrijheid van godsdienst ..........................................................................................................................................78
Jurisprudentie ..................................................................................................................................................................80
Kernpunten uit het boek & werkcollege & zelfstudievragen ...........................................................................................82
3
, WEEK 1: Staat, overheid en constitutie
Leerdoelen & Literatuur
Ø Na deze week kan de student…
o Uitleggen wat een democratische rechtsstaat is, welke elementen hierin een hoofdrol spelen en
uitleggen wat de betekenis en relevantie van deze elementen is
o Welke bronnen van staatsrecht er zijn en hoe deze zich hiërarchisch tot elkaar verhouden
o Belangrijke perioden en gebeurtenissen uit de Nederlandse staatsrechtelijke geschiedenis benoemen en
de betekenis ervan toelichten.
Ø Literatuur
o Boek H1 en H2, van der Pot H9 en H10, Venice Commission: Opinion on the new Constitution of
Hungary
1. Staatsrechtelijke geschiedenis: de Habsburgse tijd en de opstand tegen Spanje
Ø 15e & 16e eeuw
o Europa in deze tijd een lappendeken van grotere en kleinere staatjes waar de uitoefening van macht
heel persoonlijk was: vorsten regeerden zelf.
§ Heerste een drang om land groter te maken om zo hun macht uit te breiden
§ Vorsten stonden in ingewikkelde relaties met andere vorsten (huwelijken, formele gezag
relaties).
Ø 15e eeuw
o Heilige Roomse Rijk (nu midden Europa)
§ Keizer hiervan was de hoogste heerser van Europa
§ Onder hem stonden tientallen lokale vorsten die allemaal over grotere/kleinere gebiedjes
binnen het grote Roomse Rijk regeerden à
o Hertog van Bourgondië was daar een van.
§ Slaagden erin om de heerserstitel te krijgen in de Nederlandse gewesten (Graaf van Holland
en Graaf van Zeeland). En konden van daaruit hun invloed uitbreiden.
§ Huis van Bourgondië stierf uit à
o Familie van Habsburg (Oostenrijk) kreeg de hertogstitel in handen (door een huwelijk)
§ Hadden ook de keizerstitel in handen (veel prestige maar weinig macht)
§ Wel veel macht in de Bourgondische gewesten, en waren in staat hun macht uit te breiden.
Ø Halverwege 16e eeuw
o 1543: Karel V wordt landsheer van alle 17 gewesten
§ Keizer Karel V (Habsburgse Monarch) slaagt erin iom alle gewesten in de Nederlanden (17)
in handen te krijgen à hij was in al die gewesten de lokale heerser geworden
o Bourgondische hertogen (ook voor Karel V) waren begonnen de Nederlandse gewesten aan te duiden
met een overkoepelende term: Notre Pays Dan Pars De Su (onze landen van herwaards over) à en
geleidelijk aan werd dat Notre Pays Bas (onze Nederlanden).
o Staatsvorming door Karel V
§ Toen hij eenmaal over alle 17 gewesten regeerden heeft hij ook pogingen ondernomen om
daar een zekere mate van eenheid in te creëren. Voorbeelden:
• 1. Voor alle 17 gewesten komt een uiteindelijke beroepsrechter (een soort HR)
• 2. Overleggen met afgevaardigde edelen uit de 17 gewesten.
• 3. In alle gewesten ontstond een staten college (provinciale bestuurders) en er
ontstond een Staten-Generaal: orgaan dat vertegenwoordigers van al die gewesten
omvatte.
• 4. Oprichting Raad van State: een adviesorgaan om hem te adviseren over hoe hij de
Nederlanden het beste kon besturen.
§ è Er ontstaat eenwording (niet in de zin van een staat), maar er ontstaan
gemeenschappelijke organen (veroorzaakt door het feit dat alle gewesten dezelfde regeerder
hebben). Maar het zijn dus formeel nog allemaal kleine staten binnen het Roomse Rijk.
§ 1549: De Pragmatieke Sanctie à Regeling die regelt dat in alle gewesten de opvolging op
dezelfde manier geregeld moet worden.
• Zo laat Karel V uniform regelen dat zijn zoon Filips II in alle 17 gewesten op
dezelfde manier hem kon opvolgen (dus nog steeds werd hij opvolger in 17
afzonderlijke gewesten, maar wel op dezelfde manier voortaan).
o 1555: Karel V treedt af en in Nederlandse gewesten opgevolgd door zijn zoon: Filips II
§ Kenmerken van hoe Filips II regeerde
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lunaberkedam. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.
