Het boek Ethiek en veiligheid van Gerben Bakker samengevat. Hoofdstuk 1 t/m 7 staan in de samenvatting verwerkt. In combinatie met de PowerPoints wordt alle belangrijke informatie benoemd.
Inhoud
Hoofdstuk 1............................................................................................................................................3
Ethiek..................................................................................................................................................3
Tikkende tijdbom................................................................................................................................3
Ethische theorieën..............................................................................................................................4
Fundamentele waardenconflict..........................................................................................................5
Morele problemen.............................................................................................................................5
Dilemma.............................................................................................................................................5
Hoofdstuk 2............................................................................................................................................5
Het consequentialisme.......................................................................................................................5
Utilisme..............................................................................................................................................6
Collateral damage...............................................................................................................................7
Bezwaren van het utilisme.................................................................................................................7
Hoofdstuk 3............................................................................................................................................7
Plichtethiek.........................................................................................................................................7
Plichtethiek en de rechtstaat..............................................................................................................8
Checks and balances...........................................................................................................................9
Kritiek plichtenethiek..........................................................................................................................9
Hoofdstuk 4............................................................................................................................................9
Deugdethiek.......................................................................................................................................9
Aristoteles........................................................................................................................................10
Deugden...........................................................................................................................................10
Morele rechtvaardiging....................................................................................................................11
Alasdair MacIntyre............................................................................................................................11
Communitarisme..............................................................................................................................11
Positieve en negatieve veiligheid......................................................................................................11
Burgerparticipatie.............................................................................................................................12
Hoofdstuk 5..........................................................................................................................................12
Emoties.............................................................................................................................................12
Morele emoties................................................................................................................................13
Emotie in de samenleving.................................................................................................................13
Angst.................................................................................................................................................14
, Woede..............................................................................................................................................14
Veiligheid als emotie........................................................................................................................14
Positieve veiligheidsbenadering.......................................................................................................15
Hoofdstuk 6..........................................................................................................................................15
Integriteit..........................................................................................................................................15
Integriteitsbeleving...........................................................................................................................16
Omgaan met integriteit....................................................................................................................16
Integriteit als moreel structuur.....................................................................................................16
Integriteit als eigen moraal...........................................................................................................17
Soft control.......................................................................................................................................17
Hoofdstuk 7..........................................................................................................................................17
Ethische perspectieven op technologie............................................................................................17
Regie over de techniek.................................................................................................................17
Regie door de techniek.................................................................................................................18
Privacy..............................................................................................................................................18
Value sensitive design.......................................................................................................................18
Veiligheidstechnologie......................................................................................................................18
Kernwaarden....................................................................................................................................19
2
, Hoofdstuk 1
Ethiek
Ethiek is de systematische bespiegeling op het menselijk handelen aan de hand van opvattingen over
goed en kwaad.
- Reflectie
- Menselijk gedrag en het handelen gaat niet om het denken, maar om het doen, maar het gaat
ook wel weer om de intenties en motieven van het doen en de argumenten die gegeven worden.
- Systematisch: het onderzoeken van waarom we iets doen op bepaalde gronden kan het beste
gebeuren door de motieven te ordenen en te categoriseren.
De opvattingen over goed en kwaad zijn ook wel normen en waarden.
- Normen zijn minder abstract dan waarden. Normen zijn als het ware de verkeersregels voor goed
gedrag.
- Waarden beschrijven de dominante ideeën die de maatschappij beschouwd als goed en
nastrevenswaardig. Waarden zijn de ijkpunten van het menselijk gedrag.
De ethiek is van belang, omdat het de grens tussen goed en kwaad niet wil overlaten aan willekeur of
aan een autoritaire doctrine die voor ons beslist wat goed is. In plaats daarvan zoekt het naar
gefundeerde uitgangspunten over goed en kwaad en toetst ze in hoeverre het gedrag op grond van
deze uitgangspunten te rechtvaardig is. Het valt duiden als een veiligheidsmechanisme.
Concretere punten waarom ethiek van belang is:
- Complexe bestuurlijke afwegingen ordenen
- Verantwoording geven
- Steeds grotere waardendiversiteit
- De bescherming tegen bureaucratisch management denken (en private belangen)
- De bescherming tegen technologisch exces
- Het waarborgen van integriteit
- Gedragspsychologische veiligheidsproblemen benaderen
- Morele handelingsopties in kaart brengen (wat moeten we doen?) (Probleem van de
syriegangers)
- Afweging tussen resultaat of principe? (Denk aan HTM gezichtsherkenningssoftware enz)
- Ethiek dient als uitgangspunt bij het formuleren van gedragsregels
- Ethiek als gedragspsychologisch onderwerp. Waarom weten we wat het geode is om te doen,
maar doen we het toch niet?
Tikkende tijdbom
Het probleem van de tikkende tijdbom is een denkbeeldig vraagstuk over het noodzakelijk kwaad om
vragen hierover scherper te krijgen. Het scenario luidt:
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller maritvanderkleij. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.71. You're not tied to anything after your purchase.
