Collegedictaat met alle uitgewerkte hoorcolleges, gegeven tijdens de minor Fysiotherapie & Kinderen (module A). In dit document vind je zowel de hoor- en werkcolleges die in periode 1/3 worden gegeven.
HOORCOLLEGE 1 “MOTORISCH LEREN”
Kinderen ontwikkelen zich op verschillende gebieden. Deze gebieden hebben invloed op
elkaar. Kinderen die motorisch minder vaardig zijn dan leeftijdsgenootjes kunnen bijvoorbeeld
niet goed meekomen met het spelen op straat of het schoolplein, waardoor zij minder sociale
contacten kunnen hebben, wat weer invloed heeft op de sociaal-emotionele ontwikkeling. Ook
kunnen kinderen met een achterstand in de fijne motoriek problemen ondervinden met
schrijven, wat weer van invloed kan zijn op de spraak-, taalontwikkeling en de cognitieve
ontwikkeling.
De drie ontwikkelingsgebieden zijn:
Motorische ontwikkeling: kinesiologische ontwikkeling (grove motoriek) en fijne
motorische ontwikkeling van de arm/handfunctie (grijpen, loslaten, reiken en steunen).
Cognitieve ontwikkeling: ontwikkeling van denken, waarnemen, geheugen, spraak-
en taalontwikkeling.
Sociaal-emotionele ontwikkeling: ontwikkeling van omgang met anderen, emoties
en gevoelens, spelontwikkeling, ADL en zelfredzaamheid.
Motorische ontwikkeling
De motorische ontwikkeling begint al vroeg foetaal (circa 7-8e week van de zwangerschap) in
de utero. In de utero begint de motorische ontwikkeling met allerlei onwillekeurige bewegingen
waaraan het hele lichaam meedoet. Dit noemen we general movements. De ontwikkeling
wordt, naast de genetische aanleg, ook bepaald door de mate waarin het kind door de
omgeving wordt gestimuleerd.
De motorische ontwikkeling bestaat uit de veranderingen in motorisch gedrag die de interactie
van het rijpende organisme en zijn omgeving reflecteert. Dit is afhankelijk van aanleg en
omgeving.
Ontwikkelingskinesiologie
Ontwikkelingskinesiologie is de wetenschap die zich bezighoudt met de motoriek van het
menselijk lichaam. Het is de leer van het ‘leren bewegen’ en dit loopt van post-terme tot
staan/lopen. Er zijn hierbij drie mogelijkheden:
Typical development: normale ontwikkeling.
Delayed development: vertraagde ontwikkeling.
Atypical development: abnormale ontwikkeling.
De groei en ontwikkeling wordt bepaald door erfelijke factoren en externe omstandigheden
(nature en nurture). Wanneer mijlpalen worden bereikt, is afhankelijk van individuele
tempoverschillen. De volgorde is grotendeels hetzelfde.
Motorische leertheorieën
Naast de verschillende definities bestaan er ook veel theorieën over motorische ontwikkeling.
Veel theorieën proberen de ontwikkeling in een bepaalde volgorde te zetten en/of te verklaren.
Kennis van motorische leertheorieën draagt bij aan het kunnen interpreteren van
geobserveerde motoriek. Motorische leertheorieën zorgen voor:
Het beschrijven en verklaren van motorisch gedrag;
Hypothesen over veranderingen van het kind en de omgeving;
Opstellen van een behandeling.
Neurale maturatie theorieën
De kenmerken van de neurale maturatie theorieën (Gesell en McGraw) zijn:
Motoriek bepaald door neurologisch systeem;
2
, Omgevingsfactoren onbelangrijk;
Rijping van het centrale zenuwstelsel;
Invloed omgeving en taak op motorische ontwikkeling minimaal;
Vaste voorspelbare fases (mijlpalen);
Kinesiologische ontwikkeling volgens vaste regels.
De (kinesiologische) ontwikkeling van een kind gaat in drie richtingen:
Craniocaudaal: van hoofd (cephalo) naar staart (caudaal).
Proximodistaal: van centraal (proximaal) naar perifeer (distaal).
Flexie/extensie: van gebogen (flexie) naar gestrekt (extensie).
Dynamische systeemtheorie
De systeemtheorie gaat uit van redundantie (= overtolligheid aan mogelijkheden om een taak
uit te voeren). Dit leidt tot bewegingsregulatie:
Beperken van vrijheidsgraden/uitvriezen;
Bevriezen van spieren;
Relaxatiefase;
Ontdooien van vrijheidsgraden;
Toename van stabiliteit;
Spieren en gewrichten vormen een gecoördineerde eenheid.
Bij de dynamische systeemtheorie (Kelso & Tuller, Thelen) is er sprake van een continue
wisselwerking tussen factoren van het kind (fysiek, emotioneel, cognitief), invloeden van de
omgeving (fysiek, gezin, sociaal) en de context (cultuur, verwachting). Er wordt hierbij gezocht
naar energetisch de meest voordelige situatie. Er is veel variatie en de rol van het zenuwstelsel
is ondergeschikt.
Neurale groep selectie theorie
Neurale groep selectie theorie (Edelman) gaat uit van een wisselwerking tussen genen en
omgeving. Er zijn meerdere belangrijke systemen. Daarnaast is variatie en exploratie
belangrijk:
Primaire neurale repertoires/primaire variabiliteit;
Selectie;
Secundaire neurale repertoires/secundaire variabiliteit.
Motorisch leren
Motorisch leren is de studie over de manieren waarop motorische vaardigheden verworven
kunnen worden en over processen die deze werving bevorderen of belemmeren. Een nieuwe
motorische vaardigheid oefenen leidt tot:
Functionele plasticiteit: veranderingen in neurale activiteit. Bestaande verbindingen
worden hierbij geactiveerd.
Structurele plasticiteit: structurele veranderingen in het zenuwstelsel, zoals het
ontstaan van nieuwe zenuwcellen, synapsen en bloedvaten.
Fitts en Posner
Tijdens het aanleren van bewegingen en/of motorische vaardigheden worden een aantal fases
doorlopen. Deze fases worden beschreven door Fitss en Posner en omvatten een cognitieve,
associatieve en autonome fase. Training volgens Fitts en Posner verloopt als volgt:
Cognitieve fase: verschaf expliciete stap-voor-stap regels over de uitvoering.
Associatieve fase: verschaf gedetailleerde kennis over het resultaat in combinatie
met ‘Knowledge of Performance’ (verbaal, video, feedback).
Autonome fase: verschaf gedetailleerde ‘Knowledge of Results’, maar geen
‘Knowledge of Performance’. Je vestigt geen aandacht op de uitvoering zelf.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller wd-fysiotherapie. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.33. You're not tied to anything after your purchase.
