NEUROPSYCHOLOGIE
HOOFDSTUK 8
Neglect en aanverwante stoornissen
, Hoofdstuk 8: neglect en aanverwante stoornissen
8.1 Arousal, aandacht en aandachtsstoornissen
Neglect: specifieke en kenmerkende verstoring van ons bewustzijns-aandachtssysteem. Drie
functionele units van Luria, waar van de unit voor activatie de meest fundamentele: oorsprong in
formatio reticularis, via talrijk neurale verbindingen heeft het een activerende invloed op alle andere
delen van het brein: het ascenderende reticulaire activerende systeem (ARAS). Zo zijn we wakker:
arousal. Als ARAS uitvalt door trauma is de patiënt in coma. Alleen bepaalde onbewuste functies
blijven bestaan. Mata van bewusteloosheid verschilt, kan gemeten worden met Glasgow Coma Scale.
Onze aandacht is vaak verdeeld over meer aspecten. We kunnen onze aandacht sturen en
verschuiven, we hebben alleen niet alles in de hand (afgeleid raken). Definitie aandacht: een
hersengestuurde activiteit waarmee het individu de psychische efficiënte vergroot en de cognitie
verbetert. Er zijn verschillende soorten en definities van aandacht.
8.1.1 Soorten aandacht en hun neurale ‘verankering’
We kunnen aandacht verdelen in een willekeurig (bewust) en onwillekeurig gedeelte. Onwillekeurig:
onze aandacht gaan vanzelf of tegen wil en dank naar iets toe. Willekeurig is bewuster.
Drie hoofdcategorieën:
1. Volgehouden aandacht/sustained attention
Bij sommige activiteiten is het nodig om waakzaamheid (vigilantie) in stand te houden (lange
autorit). Deze tonische arousal heeft oorsprong in de formatio reticularis in de hersenstam.
Ander aspect is meer fasisch van karakter: op ieder moment moet iets de aandacht kunnen
trekken (bij een stoplicht neemt aandacht toe). Dit heeft te maken met interesse en
persoonlijke betrokkenheid, het limbisch systeem speelt een rol. Tonische en fasische arousal
kan ten gevolge van beschadiging ernstig gestoord zijn. Veroorzaakt vaak problemen op
werk. Door het verbeteren van de volgehouden aandacht kunnen sommige stoornissen
(neglect) verdwijnen.
2. Selectieve aandacht (gerichte aandacht/focussed attention)
We kunnen ergens op inzoomen wanneer het onze aandacht heeft. We concentreren erop.
Hierbij zijn vooral gebieden van de pariëtale cortex betrokken. Voor de inprenting van
informatie zijn mediale delen van de lobus temporalis (o.a. hippocampus, amygdala) van
belang. Uit veel onderzoek komt naar voren dat deze vorm van aandacht na een
hersenbeschadiging niet gestoord hoeft te zijn. Men kan het veelvoorkomende symptoom
neglect opvatten als een stoornis van de selectieve aandacht.
3. Gestuurde aandacht (verdelen en verschuiven van aandacht)
Verdeelde aandacht
We moeten onze aandacht vaak verdelen. Meervoudige taken zijn alleen mogelijk wanneer 1
of meer deeltaken verregaand geautomatiseerd zijn. Men kan stellen dat de
geautomatiseerde routine naar het binnenbrein verschuift en dat de cortex vrijkomt voor die
aspecten die bewust gestuurd moeten worden. Verdeling kan gericht zijn op input en output.
Patiënten hebben vaak moeite met dubbeltaken. Bij verdeelde aandacht spelen gebieden in
de lobus frontalis een rol.
Verschuiving van aandacht (executieve aandacht, SAS: Supervisory Attentional System)
We kunnen afleiding tegengaan. Prefrontale schors speelt een belangrijke rol bij deze
bewuste verschuiving van aandacht. Aandacht ‘zit’ niet ergens.
Aandachtsstoornissen komen vaak voor na hersenbeschadiging. Aandachtsproblemen moeten goed
in kaart gebracht worden, kan met 3x3 systeem:
1) Luisteren-vragen-kijken
2) Patiënt-naasten-hulpverleners: laat ieder zijn verhaal vertellen
3) Volgehouden-gerichte-gestuurde aandacht. Evalueer bewust de drie subcategorieën:
Volgehouden aandacht: een lange autorit
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller gerline13. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.22. You're not tied to anything after your purchase.