Samenvatting studieboek Kritisch Denken van Timo ter Berg, Tim van Gelder, Fiona Patterson & Sytske Teppema (Hoofdstuk 1 en 2 (verplichte literatuur)) - ISBN: 9789043179614, Druk: 2, Uitgavejaar: 2011
Samenvatting Boek kritisch denken
Hoofdstuk 1 en 2
,Hoofdstuk 1:Kritisch denken
Wat is kritisch denken
Kritisch denken is de kunst van het juist denken. De kritische denker kent de principes en procedures
van kritisch denken en kan die toepassen. Een kritische denker poneert niet zomaar een stelling,
maar baseert die op deugdelijke redenen gebaseerd op goede bronnen. Een kritische denker is
vaardig in het analyseren van beweringen van anderen, kan redeneringen van anderen, kan
redeneringen in een tekst herkennen. De kritische denker kenmerkt zich door een open,
onderzoekende houding en neemt niet op voorhand aan, hij is gericht op waarheid, bereid te wikken
en te wegen in het opbouwen van een eigen betoog en in het beoordelen van andermans
redenering.
Hoe leer je kritisch te denken?
Uitgangspunten
De methodiek Kritisch Denken berust op 6 uitgangspunten:
1. Kritisch denken is moeilijk mensen zijn van nature niet kritisch. Het onderbouwen van een
mening, het geven van redenen die de juistheid van een stelling aantonen: deze elementaire
redeneervaardigheden zijn niet aangeboren.
2. Oefening baart kunst
3. Overdrachtgerichte oefening (transfer) is nodig de verworven kennis, vaardigheden en
houding moeten in de rest van de studie toegepast worden.
4. Theoretische kennis is onmisbaar
5. Mensen houden het liefst vast aan hun overtuigingen
6. Het maken van redeneerschema’s bevordert de vaardigheid in kritisch denken het
visualiseren van redeneringen, het maken van redeneerschema’s, stimuleert de ontwikkeling
van kritische denkvaardigheden.
Redeneerschema’s
Wat is een redeneerschema?
Een redeneerschema is een afbeelding van een redenering: het is een grafische weergave van de
structuur van een redenering of discussie. Kenmerkend voor redeneerschema’s is dat ze uitsluitend
betrekking hebben op de structuur van een redenering of discussie en alleen daarvoor kunnen
worden gebruikt.
Geschiedenis van het redeneerschema
De basis van de redeneerschema’s ligt bij het werk van Charles Wigmore, die aan het begin van de
vorige eeuw schema’s maakte van complexe juridische redeneringen. In de jaren 90 werd steeds
vaker gebruik gemaakt van redeneerschema’s. Er zijn verschillende manieren waarom het zinvol is
redeneerschema’s te maken:
1. Redeneerschema’s vormen een aanvulling op je begrip.
2. Het maken van redeneerschema’s vergroot je vaardigheden op het gebied van redeneren en
kritisch denken.
3. Redeneerschema’s helpen je bij het ontwikkelen van duidelijke, krachtige, heldere
vormgegeven redeneringen die vormen een noodzakelijk onderdeel van elk goed betoog.
4. Met redeneerschema’s kun je je redeneringen aan andere mensen duidelijk maken
redeneerschema’s werken veel beter omdat de redenering daarin duidelijk en
ondubbelzinnig wordt gepresenteerd.
5. Redeneerschema’s bieden houvast bij het evalueren van een redenering zodat kan worden
vastgelegd of de redenering al dan niet klopt doordat in een redeneerschema de structuur
van de redenering zichtbaar is, komen eventuele verborgen sterke en zwakke punten vanzelf
aan het licht.
6. Aan de hand van een redeneerschema kunnen meningsverschillen rationeel worden
opgelost.
, 7. Op vergelijkbare wijze kunnen redeneerschema’s van pas komen bij het nemen van betere
beslissingen.
8. Het is interessant en leuk om redeneerschema’s te maken.
Hoofdstuk 2: Basisbegrippen Kritisch Denken met Rationale
Groeperen
Basisbegrip 1: Groeperen
Groeperen is een van de fundamentele aspecten van het denken. De definitie van een groep is: een
groep is een verzameling dingen die op de een of andere manier bij elkaar horen. Groeperen is niet
meer dan het maken of aanduiden van groepen. Dit komt neer op:
- Identificeren van een geschikt groeperingsprincipe
- Identificeren van de dingen die tot de gedefinieerde groep behoren
- Weergeven van delen op een heldere en ordelijke manier
Een groeperingsprincipe is een expliciete uitspraak over de essentie van een groep; geeft de manier
waarop of reden waarom leden bij elkaar horen. Coherent betekent goed doordacht en
weergegeven. Een coherente groep is:
- Volledig
- Intern verschillend
- Minimaal
- Geordend
Soms wordt voor een goed gevormde groep de Engelse afkorting MECE gebruikt. MECE staat voor
Exclusive, Collectively, Exhaustive, in het Nederlands komt het neer op geen overlappingen, geen
gaten.
Basisbegrip 2: Hiërarchisch groeperen
Een hiërarchie is een geneste structuur van groepen en subgroepen waarbij ‘kinderen’ van een item
samen een groep vormen. Een hiërarchie lijkt op een boom, met takken en veel bladeren. Ook lijkt
het op een stamboom, de items in de hiërarchie zijn ouders en kinderen. Een coherente hiërarchie is
een goed doordachte en weergegeven hiërarchie. De hoofdkenmerken zijn:
1. Coherente groepen groepen moeten volledig, intern verschillend, minimaal en geordend
zijn.
2. Abstractie :
o Hoe hoger, hoe algemener
o Consistente niveaus items moeten op hetzelfde niveau bevinden, ongeveer even
abstract.
o Volledige dekking niveaus alle relevante abstractieniveaus moeten
vertegenwoordigd zijn, geen schakels ontbreken
3. Congruentie de gehele hiërarchie vergelijkbare groeperingsprincipes handhaven.
Congruentie kent 2 vormen:
o Horizontale congruentie groepen op hetzelfde niveau, hetzelfde
groeperingsprincipe
o Verticale congruentie ongeveer hetzelfde groeperingsprincipe als de groepen daar
direct boven of onder.
Redeneren
Basisbegrip 3: kritisch denken
Kritisch denken komt neer op de kunst van het juist oordelen. Kritisch denken betekent: op een
betrouwbare en effectieve manier denken. De basis van kritisch denken wordt gevormd door inzicht
in de manieren waarop beweringen worden ondersteund of weerlegd door bewijs. Onder onkritisch
denken valt:
- Uitspraken alleen op goed vertrouwen voor waar aannemen.
- Denken dat iemands overtuigingen voor hem waar zijn en niet verkeerd zijn of mogen
worden bekritiseerd.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller MvD93. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.22. You're not tied to anything after your purchase.
