HOOFDSTUK 6 Veranderingen in het welvaartsvraagstuk
Casus
De jager-verzamelaars hadden geen onbeperkte voorraad aan behoefte, ze moesten
hiervoor dingen afwegen en keuzes maken. Op korte termijn moest er genoeg voedsel zijn
en genoeg regen vallen. Op lange termijn moesten de groepen verhuizen door
klimaatverandering. Hoe is het probleem van de afhankelijkheid van de jager-verzamelaars
opgelost?
Analyse: samenwerking en conflict
Samenwerking: het proces waarin individuen, groepen en/of staten relaties vormen om hun
handelen op elkaar af te stemmen voor een gemeenschappelijk doel.
Het was voor de jager-verzamelaard erg belangrijk om samen te werken, hierdoor konden
ze hun gezamenlijke doel bereiken. Samenwerking heeft een positief gevolg op de sociale
cohesie en vindt plaats op micro, meso en macroniveau. Samenwerking is op korte termijn,
bij een groepsopdracht, of lange termijn, zoals bij de Europese Unie. Bij een protest is er ook
sprake van samenwerking en is de macht van het getal erg belangrijk. Echter moet men bij
samenwerking ook vaak iets opgeven en hebben ze niet altijd hetzelfde ideaal als een
ander. Bij samenwerking moet eenieder geven en nemen, maar mensen met meer macht
zullen meer nemen. Naast het compromisbeleid is vertrouwen ook belangrijk, als mensen
elkaar wantrouwen heeft dit negatieve gevolgen voor het bereiken van het
gemeenschappelijke doel. Voordat actoren gaan samenwerken wegen ze hun eigen kosten
en baten af.
Conflict: een situatie waarin individuen, groepen en/of staten elkaar tegenwerken om de
eigen doelen te bereiken.
Toch ontstond er bij de jager-verzamelaars een conflict, ze werkten elkaar tegen om de
laatste voeding te verkrijgen. Macht en verschil in macht speelt vaak een grote rol bij
conflicten.
Wanneer iedereen baat bij iets heeft en niet alleen de mensen die meehelpen, spreken van
een collectief goed of van algemeen belang. Een belangrijk kenmerk is dat collectieve
goederen non-exclusief zijn en dat niemand er van uitgesloten kan worden. Hiertegenover
staan private goederen. Voor deze goederen moet men betalen en kunnen ervoor
uitgesloten worden als ze niet meedoen, de goederen zijn exclusief.
Dilemma van de collectieve actie
Bij de jager-verzamelaars profiteerden de hele groep van de prooi van één individuele jager.
In de 21e zijn er mensen die bewust niet bijdragen aan de collectieve actie. Een actor hoeft
hierdoor niet mee te doen aan de samenwerking, maar profiteert er wel van, deze actoren
heten free riders.
Theorie: paradigmas over conflict
De paradigmas zijn te onderscheiden op twee dimensie:
- actor vs. structuur; gaat de kwestie over interactie tussen actoren of op
macroniveau?
- consensus vs. conflict; gaat de kwestie over evenwichtigheid of strijden groepen en
individuen om beschikbare middelen?
, Functionalisme-paradigma: gaat uit van consensus en kijkt naar structuren. Mensen en
taken zijn onderdeel van de samenleving als geheel, conflict is niet wenselijk. Conflict tast de
maatschappelijke orde (de consensus) aan waardoor de samenleving moet werken om weer
in evenwicht te komen.
Conflict-paradigma: kijkt ook naar structuren, maar gaat uit van conflict. In een samenleving
strijden actoren om dingen te bereiken. Een samenleving zonder conflict is pathologisch.
Conflict is positief en zorgt voor maatschappelijke veranderingen.
Sociaalconstructivisme-paradigma: kijkt naar het gedrag van individuele actoren als
startpunt van het onderzoek. Wat is de betekenis van de actoren en hun handelingen aan
situaties als conflict en samenwerking.
Rationele-actor paradigma: de nadruk ligt op actoren en hoe zij omgaan met tegengestelde
doelen en belangen. Actoren wegen af of een conflict mogelijke voordelen heeft ten opzichte
van samenwerken. Bij samenwerken moet de sociale cohesie in stand worden gehouden en
het gaat niet alleen om eigenbelang, maar ook het gezamenlijke doel. Een actor weegt op
ten duur af of samenwerking voordeel heeft.
Oplossing en ontwikkeling: landbouwsamenleving en rationalisering
Landbouwsamenleving
Door technologie en innovaties ontstond er een landbouwsamenleving. Jager-verzamelaars
vestigden zich en waren minder afhankelijk van de natuur en brachten grote voorraden aan.
Ook ging men verschillende werkzaamheden uitvoeren.
Rationalisering: het proces van het ordenen en systematiseren van de werkelijkheid met de
bedoeling haar voorspelbaar en beheersbaar te maken en van het doelgericht inzetten van
middelen om zo efficiënt en effectief mogelijke resultaten te bereiken.
De verandering naar de landbouwsamenleving heeft met rationalisering te maken. Dit
proces bestaat uit twee delen:
- Technische rationaliteit; doelgericht inzetten van middelen om een efficiënt en
effectief resultaat te krijgen.
- Wetenschappelijke rationaliteit: ordenen en systematiseren van de werkelijkheid om
haar voorspelbaar en beheerbaar te maken.
Bij de landbouwsamenleving kwam wetenschappelijke rationaliteit er pas later bij, hiervoor
werden de werkelijkheid beheerbaar door socialisatie.
Maatschappelijke rationaliteit: mensen ontwikkelen organisaties, wetten en instellingen.
HOOFDSTUK 9 Politieke veranderingen in het verhoudingsvraagstuk
Casus: Revolutie
Vanaf de 18e eeuw werden naties heel belangrijk, de sociale cohesie tussen mensen met
dezelfde taal en cultuur was sterk. Echter ontstonden er conflicten tussen naties en vanuit
burgers die vonden dat de overheid te machtig was geworden. Mensen kwamen in verzet en
er kwam een begin aan revoluties. Denk aan de Amerikaanse en Franse Revolutie.
Analyse: gezag, representatie en representativiteit
Gezag: macht die als legitiem beschouwd wordt.
De adel en de vorst hadden vroeger veel macht, maar na revoluties hadden ze hun gezag
verloren. Gezag ligt in het verlengde van macht, actoren accepteren vrijwillig de legitieme
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller FloorHanssen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.68. You're not tied to anything after your purchase.