De samenvatting bevat alle literatuur behorend bij de werkgroepen van blok 1.8 zoals gegeven in studiejaar 2019/2020. Met de samenvatting heb ik een 7.9 gehaald voor het meerkeuzetentamen. Succes met studeren!
Probleem 1. Land van herkomst
❖ Wie zijn onze medeburgers?
❖ Wat is de migratiegeschiedenis van medeburgers die in Nederland verblijven?
❖ Hoe staat het met de sociale status van migrantengroepen die in Nederland:
wonen, werken, inkomen, taal, religie, banden met het land van herkomst?
❖ Wat zijn belangrijke modellen vanuit pedagogisch perspectief op de invloed van
cultuur op het opgroeien van kinderen?
HOOFDSTUK 3 ELDERING: THEORETISCH KADER
Er zijn verschillende theoretische modellen voor de beschrijving en vergelijking van de
omgeving waarin kinderen opgroeien.
THEORETISCHE MODELLEN
ECOLOGISCH MODEL VAN BRONFENBRENNER
Het model van Bronfenbrenner telt dat de omgeving waarin kinderen opgroeien een
grote invloed heeft op de ontwikkeling en gedrag. Bronfenbrenner heeft het model
ontwikkeld als alternatief voor traditionele benaderingen in de ontwikkelingspsychologie
die weinig of geen aandacht besteden aan de leefomgeving van kinderen. De
ontwikkeling wordt gezien als een voortgaande en wederzijdse aanpassing tussen een
opgroeiend kind en de directe omgeving.
De ecologische omgeving bestaat uit vier samenhangende systemen:
❖ Microsysteem: het geheel van de relaties tussen het kind en de directe omgeving
in een bepaalde setting. Settings hebben fysieke aspecten (huisvesting, speelgoed
en speelmogelijkheden) en sociale aspecten (aantal personen, taakverdeling en
rolpatronen).
❖ Mesosysteem: het geheel van microstructuren waarin het kind participeert zoals
de peuterspeelzaal, de school, de sportclub en de vriendenkring.
❖ Exosysteem: formele en informele sociale structuren rond het gezin die het
microsysteem beïnvloeden. De structuren hebben een directe invloed op de
ouders en een indirecte invloed op het kind.
• Werk van ouders: het werk van de ouders bepaald bijvoorbeeld de mate
waarin de ouders voor het kind beschikbaar zijn, de oriëntatie van de
ouders op de wereld en het gezinsinkomen.
• Sociale netwerk van het gezin: een sterk sociaal netwerk en sociale steun
heeft een positieve invloed op het welbevinden van het kind en bieden
bescherming tegen het ontstaan van psychosociale problemen. Emigratie
kan zorgen voor een verlies aan sociale netwerken.
• Etnische of religieuze gemeenschap: gemeenschappen hebben invloed op
het kind en het opvoedend gedrag wanneer er wordt vastgehouden aan
traditionele waarden en normen en sociale controle wordt uitgevoerd.
, • Buurt: de kwaliteit van een buurt bepaald in welke mate kinderen veilig
kunnen spelen of in contact kunnen komen met andere kinderen.
❖ Macrosysteem: de cultuur of de ideologie van een samenleving die voortvloeit uit
de heersende religie of wereldbeschouwing. De ideologie komt voort uit de
heersende religie of wereldbeschouwing. De culturele of religieuze ideologie
komen tot uitdrukking in macrosystemen zoals het economisch systeem, het
rechtssysteem en het systeem van sociale voorzieningen en onderwijs.
Het ecologisch model biedt een geschikt kader voor de beschrijving en analyse van de
opvoeding en leefsituatie van allochtone jeugdigen. Allochtone jongeren hebben een
dubbelreferentiekader: op elk ecosysteem hebben ze te maken met sociale structuren
die gerelateerd zijn aan het land van herkomst en de Nederlandse samenleving.
Het ecologisch model besteedt vooral aandacht aan de fysieke en sociale aspecten van
de omgeving van opgroeiende kinderen, maar weinig aan de culturele dimensie van
opvoeding. De culturele dimensie blijft in het model beperkt tot het macroniveau,
doordat het model vooral is gericht op kinderen die opgroeien in monoculturele settings.
Allochtone kinderen groeien echter vaak op in biculturele settingen. Om de culturele
dimensie van de opvoeding van jongeren expliciet te maken, is het developmental niche
model ontwikkeld.
DEVELOPMENTAL NICHE VAN HARKNESS & SUPER
Volgens Super en Harkness houden ontwikkelingspsychologen die vanuit een ecologisch
model werken te weinig rekening met de culturele structuren van de omgeving.
Cultureel antropologen besteden veel aandacht aan de cultuur van een samenleving,
maar nauwelijks aan kinderen en opvoeding. De developmental niche combineert de
principes van culturele antropologen en ontwikkelingspsychologen. Het theoretisch
raamwerk van de developmental niche is een aanvulling op het sociaal-ecologisch model
van Bronfenbrenner.
,De developmental niche is opgebouwd uit drie subsystemen die samen de fysieke,
sociale en culturele context van het opgroeiende kind vormen. De drie systemen
beïnvloeden de ontwikkeling van kinderen binnen de bredere cultuur.
1. De fysieke en sociale dagelijkse settingen waarin het kind leeft: in alle
levensfasen van kinderen zijn er cultuurverschillen in de dagelijkse setting van
kinderen.
2. Cultureel bepaalde gewoontes van verzorging en opvoeding: opvoeders hebben
gewoonten van verzorging en opvoeding die bestaan uit vanzelfsprekende
gedragsstrategieën voor het omgaan met kinderen.
3. De psychologie van de opvoeders: opvattingen van ouders over de verzorging,
opvoeding en ontwikkeling van kinderen. De opvattingen van ouders verschillen
per cultuur. Ouders in samenlevingen met een sterke mate van collectivisme
zullen bij de opvoeding meer nadruk leggen op relationele waarden en normen in
de opvoeding, zoals gehoorzaamheid, respect, behulpzaamheid, dan ouders uit
meer individualistische ingestelde samenlevingen. Parental ethnotheories geeft
aan dat de theorieën en ideeën van ouders per culturele groep kunnen
verschillen.
De drie structuren worden geprobeerd in harmonie te houden waardoor het kind
optimaal kan ontwikkelen. De developmental niche is een samenhangend geheel van
subsystemen dat naar evenwicht streeft en weerstand biedt tegen veranderingen. Aan
de andere kant is de developmental niche een open systeem waardoor er vanuit de
wijdere cultureel-ecologische context veranderingen kunnen ontstaan.
De developmental niche roept een aantal vragen op over de samenhang van de
systemen en de veranderbaarheid van de developmental niche:
❖ In hoeverre komen de opvoedingspraktijken van ouders overeen met hun
geloofssystemen en welke factoren veroorzaken discrepanties? Hoeveel
discrepantie kan het systeem van de developmental niche? Allochtone ouders
hebben vaak bepaalde opvattingen over kinderen en een goede opvoeding, die
niet overeenkomen met de Nederlandse opvattingen. Bijvoorbeeld seksuele
voorlichting.
, ❖ Hoe veranderbaar is de developmental niche? Er wordt verondersteld dat een
verandering in opvattingen van ouders voorafgaat aan veranderingen in setting
en praktijken van verzorging en opvoeding. Sommige antropologisch
georiënteerde psychologen zijn van oordeel dat culturele denkmodellen moeilijk
veranderen nadat een persoon zich deze heeft eigen gemaakt. Er zijn evenwel tal
van voorbeelden te noemen waaruit blijkt dat veranderingen buiten de
developmental niche ouders min of meer dwingen hun ideeën op den duur bij te
stellen. Ouders hebben drie mogelijkheden om op deze veranderingen te
reageren:
• Adopteren van nieuwe waarden en normen naast de oude
• Vervangen van oude waarden en normen
• Het blijven vasthouden aan de traditionele opvattingen
Developmental niche is ook bruikbaar bij bestudering van andere microsystemen zoals
de peuterspeelzaal (niet alleen gezin). Het theoretisch model van Harkness en Super
biedt om meerdere redenen een geschikt kader voor de beschrijving en analyse van de
opvoedingssituatie van allochtone kinderen. In de eerste plaats is de culturele dimensie
van de omgeving een centrale factor in dit model. In de tweede plaats geeft het model
de mogelijkheid de samenhang en eventuele discrepanties tussen de subsystemen van
de developmental niche in kaart te brengen. Verder kunnen met behulp van dit model
cultuurverschillen tussen de microsystemen waarin allochtone kinderen participeren
beschreven en vergeleken worden, zoals cultuurverschillen tussen gezin en school of
tussen gezin en hulpverlening.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller socialewetenschappeneur. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.78. You're not tied to anything after your purchase.
