Tijdbalk:
500-1000 tijd van monniken en ridders
- 476: val West-Romeinse Rijk
- 632: profeet Mohammed, stichter islam, overleden
- 814: Karel de Grote overleden
1000-1500 tijd van steden en staten
- 1096: aanvang van eerste kruistocht
- 1260: (ongeveer) Van den Vos Reynaerde
- 1291: einde kruistochten
- 1450: boekdrukkunst in Europa
1500-1600 tijd van ontdekkers en hervormers
- 16e eeuw (begin) Erasmus: Lof der zotheid. Begin hervorming
- 1555: Filips II, koning van Spanje, heer der Nederlanden
- 1566: beeldenstorm
- 1568: begin tachtigjarige oorlog
- 1584: Willem van Oranje vermoord
- 1585: val van Antwerpen
- Begin van Republiek van de Zeven verenigde Nederlanden
1600-1700 tijd van regenten en vorsten
- 1613: Amsterdam belangrijkste handelscentrum van Europa
- 1617: P.C. Hooft en Samuel Coster: Warenar
- 1618: Bredero: Spaanschen Brabander
- 1625: stichting nieuw Amsterdam
- 1638: Joost van den Vondel: Gysbreght van Aemstel
- 1642: Rembrandt schildert de nachtwacht
- 1648: einde 80-jarige oorlog
1 Historische achtergronden:
1.1 De Nederlanden
Middeleeuwen beginnen in de 5e eeuw n.C. toen de macht van het Romeinse Rijk in West-Europa
afbrokkelde. De middeleeuwen duren tot en met de 5 e eeuw. De eerste eeuwen na de val van het
West- Romeinse Rijk was er veel onrust. Karel de grote slaagde erin een groot gedeelte van West-
Europa weer te verenigen in zijn rijk, na zijn dood viel dit weer uitelkaar.
Nederland heette Nederlanden of Lage Landen: 17 afzonderlijke gewesten. Ieder gewest gebruikte
een eigen streekvariant van het Middelnederlands.
1.2 macht vd rooms-katholieke kerk
In de middeleeuwen breidde de christelijke kerk zich (toen nog alleen de rooms-katholieke kerk) zich
enorm uit. Kerk benadrukte het belang van het christendom, om deze boodschap uit te dragen,
maakte men ook gebruik van literatuur. Deze geestelijke letterkunde roept op tot het christelijke
leven en draagt het ware geloof uit. Een belangrijke groep tekst is geschreven ter ere van Maria: de
Marialegenden. Beatrijs is daar een voorbeeld van.
Mohammed was de verkondiger van een nieuwe godsdienst: de islam. Het christelijke West-Europa
reageerde op de zich uitbreidende macht van de islamitische Arabieren met een reeks van
kruistochten
, 1.3 Feodale maatschappij
De kern van de feodaliteit was de band van trouw en dienst tussen vrije mannen en een adellijke
heer. Als beloning voor de dienst ontvangen deze leenmannen een wapen uitrusting en inkomen
(stuk land). De feodale maatschappij was in economisch opzicht een agrarische maatschappij.
In de middeleeuwen werd de kern van een leger gevormd door ridders: ruiters, met zwaard, lans,
schild en maliënkolder
De adel en ridders leefden in een eercultuur. Het begrip eer drukte in de middeleeuwen aanzien en
waardering uit door de groep. Een echte ridder mocht zijn er in aanzien nooit verliezen.
Op de kastelen en beruchten van de adel werd een levensideaal gepropageerd dat hoofsheid werd
genoemd. Het ging om gedragsregels die bedoeld waren om onderlinge spanningen te voorkomen.
Het benadrukte het belang van beschaafd gedrag en zelfbeheersing.
1.4 De hervorming
In de 15e eeuw kwam de onvrede over misstanden in de kerk de hervorming op. De burgerij was
ontevreden over de macht van de geestelijkheid in de kerk en maatschappij. Belangrijke hervormer
zware Maarten Luther (1483-1546) en Johannes Calvijn (1509-1564). De opvattingen van deze
hervormers konden de drukpers en de uitvinding van de boekdrukkunst snel verspreid worden.
1.5 De Tachtigjarige Oorlog en het ontstaan van de Republiek
Karel V was de heer van der Nederlanden ook was hij koning van Spanje. In Spanje vestigde Karel V
een absolutistische heerschappij. Hij wil dat ook in de Nederlanden. In 1555 volgde Philips II Karel V
op. In de Nederlanden kwam er verzet tegen het absolutisme ook was er onvrede over
geloofsvervolgingen van mensen die een ander geloof hadden. Willem van Oranje was de leider van
dat verzet, dat verzet werd heftiger na de Beeldenstorm en leidde tot de Nederlandse opstand of
Tachtigjarige Oorlog. In de opstand vielen de 17 Nederlandse gewesten uiteen, in een onafhankelijke
republiek in het noorden, de republiek van de zeven verenigde Nederlanden, het zuidelijk deel bleef
onder Spaanse heerschappij. In 1648 kwam de vrede van Münster een einde aan de 80 jaar
geworden. Oorlogshandelingen en vervolging werden bezongen in strijdliederen.
1.6 Steden en handel
Vanaf de 10e eeuw kwamen in West-Europa de steden tot ontwikkeling. Deze verstedelijking was
vooral sterk in Noord Italië en in Vlaanderen. De economische basis van de stad waren handel en
productie van goederen.
Vanaf de 15e eeuw zochten zeevaarders voor de handel een zeeweg naar Indië. Dit was de basis van
de ontdekkingsreizen. Men ontdekte nieuwe landen en een nieuw continent (Amerika). Antwerpen
was de belangrijkste handelsstad van Noordwest-Europa. De bloedperiode van Antwerpen duurde
tot 1585. De stad veel toen definitief in Spaanse handen. Veel inwoners verlieten de stad.
Amsterdam nam de leidende rol over.
In de republiek was de burgerij de drijvende kracht achter de handel met Indië en het Verre Oosten.
De machtige burgers uit zaken- en bestuurs wereld vormden de groep van de regentenfamilies. De
aanduiding Gouden eeuw is eigenlijk alleen van toepassing op deze welvarende groep.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller hesennina. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.42. You're not tied to anything after your purchase.