Summary
Samenvatting Nectar 6v h17+18 - DNA, eiwitten & enzymen
- Course
- Level
- Book
Handige & complete samenvatting over DNA, eiwitten & enzymen.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
junekijser
Content preview
biologie DNA, eiwitten & enzymenDNA in je cellen
DNA bevat de informatie voor het maken van eiwitten, het is verdeeld in
menselijke cellen over de 46 chromosomen in de celkern en het cirkelvormig DNA
in de mitochondriën. DNA is dubbelstrengs en bestaat uit miljoenen nucleotiden
die samen een dubbele helix vormen. De moleculen bestaan uit een fosfaatgroep,
een suikermolecuul en een stikstofbase, het suikermolecuul (deoxyribose) bestaat
uit 5 C-atomen waar het 1’ C-atoom een binding vormt met de stikstofbase en de
5’ met de fosfaatgroep. Elke nucleotide in een streng is via zijn fosfaatgroep
gekoppeld aan het 3’ C-atoom van het deoxyribose van de nucleotide ernaast.
De 4 stikstofbasen zijn: A adenine, C cytosine, G guanine, T thymine en deze zijn
met elkaar verbonden via waterstofbruggen zodat de 2 strengen verbonden zijn.
De vaste combinaties van basenparen zijn A-T en C-G en de strengen zijn daarom
complementair: de volgorde in de ene streng bepaalt die in de andere streng. Het
5’-einde (met de fosfaatgroep) van de ene streng ligt naast het 3’-einde (met de
OH-groep) van de andere.
Histonen verstevigen en beschermen DNA-moleculen door strak om het molecuul
heen te rollen. Het geheel van de histonen en het eromheen gerolde DNA heet
een nucleosoom. De histonen van de verschillende nucleosomen koppelen met
elkaar en vormen een dikke chromatinedraad. Deze spiraliseert tot chromatine
waardoor het DNA-molecuul heel compact in de celkern is opgeborgen.
In mitochondriën zit ook DNA, dit is cirkelvormig en heet mtDNA. Dit DNA wordt
voornamelijk overgeërfd via de eicel dus via de moederlijke lijn.
Het hele DNA van een persoon heet het genoom en bevat ongeveer 19000 genen.
Een gen is een stuk DNA met informatie voor de productie van een of meerdere
eiwitten. Alle cellen hebben hetzelfde DNA maar afhankelijk van hun functie zijn
verschillende genen actief, cellen reageren op hun omgeving en dit vergroot de
variatie in het aanschakelen van genen. Genen die coderen voor eiwitten beslaan
maar een klein deel van het totale DNA, het niet-coderend DNA is een veel groter
deel die onder andere zorgt voor het aan- en uitschakelen van genen in het
coderende DNA. In het niet-coderend DNA komen vaak herhalingen van series
nucleotiden voor, dit heet repetitief DNA en ongeveer 2/3 van het menselijk
genoom bestaat hieruit. Korte repeats van 2 – 10 nucleotiden heten STR’s en
spelen een rol bij verwantschapsonderzoek. Omdat chromosomen in cellen in
paren voorkomen heeft iedereen van een bepaalde STR 2 exemplaren.
Bij verwantschapsonderzoek vergelijkt een analist de allelen (allel = een variatie
van een gen) van STR’s afkomstig van chromosomen van verschillende personen.
Meestal brengen de laboratoria de STR’s van 13 plaatsen in het DNA (loci) in kaart
wat een DNA-profiel oplevert.
, DNA kopiëren
De DNA replicatie vindt plaats in de S-fase van de celcyclus, hierin verdubbelen de
DNA-moleculen zich, dit proces start op vele plaatsen tegelijk dus die verkort sterk
de replicatietijd. Het proces gaat als volgt:
1. Helicase verbreekt de H-bruggen tussen de 2 strengen DNA en het wordt
opengeritst waardoor er 2 openingen ontstaan: replicatievorken.
2. Primase (RNA-polymerase) maakt op het startpunt een primer vast.
3. DNA-polymerase vormt vanaf de primer een nieuwe streng. Dit enzym heeft
een ruimtelijke structuur en kan dus maar op 1 manier aan de DNA streng
hechten, het enzym leest de nucleotiden van de streng daarom alleen in de
3’-5’ richting en vormt het in de 5’-3’ richting, dit is dan de leidende streng.
Het DNA-polymerase maakt de nucleotiden in de juiste combinaties en
koppelt ze zijwaarts aan elkaar tot een continue reeks op beide strengen.
Maar in de andere richting van het startpunt kan het enzym geen continue
streng vormen omdat dit tegen de leesrichting in gaat, hier ontstaat dan een
volgende (lagging) streng met replicatie in kleine stukjes. Primase plaatst op
korte afstand van het startpunt een RNA-primer waar vanaf DNA-polymerase
in de 3’-5’ richting een stukje DNA kan vormen, dit is dan dus achterwaarts
kopiëren. Het nieuwe stukje heet het Okazaki-fragment. Helicase maakt dat
de replicatievork opschuift, primase voegt een nieuwe RNA-primer toe en er
groeit een volgend Okazaki-fragment. Een ander type DNA-polymerase
vervangt alle RNA-nucleotiden uit de primers door DNA-nucleotiden.
4. Ligase koppelt dan de Okazaki-fragmenten aan elkaar tot een complete
streng en andere enzymen controleren of alles foutvrij is.
Dit proces van DNA-verdubbeling is semi-conservatief; elk nieuw molecuul bestaat
uit een oorspronkelijke en een nieuwe streng.
PCR (polymerase-chain-reaction) is het repliceren van DNA in grote hoeveelheden.
Dit vindt plaats in een machine die snel en nauwkeurig van temperatuur wisselt. De
PCR vindt stapsgewijs plaats:
1. In de machine komt het DNA-fragment, DNA primers (aan beide 3’-
uiteinden complementair aan het doel-DNA (het te kopiëren deel)),
nucleotiden, het hittebestendige Taq-polymerase en een buffer.
2. Bij 95 graden verbreken de waterstofbruggen en opent het dubbelstrengs
DNA-molecuul. De temperatuur wordt dan verlaagt naar 52 graden en de
DNA-primers binden aan beide 3’-einden van de strengen. Vervolgens bij
72 graden verlengt Taq-polymerase de nieuwe ketens van 5’ – 3’ met
complementaire DNA-nucleotiden (dNTP’s).
3. Na iedere cyclus ontstaan er nieuwe strengen vanaf de primers en na
ongeveer 30-40 herhalingen bestaat het mengsel voor het grootste deel uit
DNA-kopieën.
Er is dan genoeg materiaal voor verder onderzoek via gelelektroforese, deze
techniek scheidt DNA-fragmenten op basis van hun grootte door de fragmenten
op een gel te brengen in een elektrisch veld. DNA-moleculen bewegen naar de
positieve pool en omdat de kleine moleculen sneller bewegen ontstaat er een rij
van DNA-fragmenten van groot naar klein.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller junekijser. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.29. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52355 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now