Summary
Samenvatting Politicologie
- Course
- Institution
Cursus is volledig samengevat.
[Show more]
Seller
Follow
zoestaes
Content preview
Hoofdstuk 1: politiek en politicologieWat is politiek?
BENADERINGEN
Brede benadering:
- alles wat te maken heeft met het besturen van de samenleving
- komt ook voor in andere verbanden: verenigingen, scholen of bedrijven: machtsoefening in
sociale verbanden
- territorium-gebonden samenlevingen: dwingende politiek
- politieke macht van de civil society: politieke overheidsmacht beperken of beïnvloeden
Enge benadering: focus ligt bij het ordenen van een samenleving op een territorium door middel van
machtsuitoefening
Het ordenen van een territoriaal afgebakende samenleving door middel van machtsuitoefening
- mens: sociaal wezen
- leven in groep brengt conflicten met zich mee
oplossing:
1. geweld
2. vreedzame regelingen
keuze tussen beide is ook al een vorm van politiek beoefenen
MACHTSPOSITIES
1. degene die macht beoefenen
2. degene die macht ondergaan
- onderwerpen zich slecht als ze de macht gelegimenteerd vinden/ uit angst
- vrijwillig onderwerpen aan regels bij gevoel van vrijheidsbevordering/ gevoel van controle
- bv: zelf de machtshebbers kiezen
onderscheid is niet absoluut
- in een democratisch regime: machthebber afhankelijk van de steun van de bevolking
- individuen en groepen oefenen macht uit op de machthebbers
BEINVLOEDING MACHTHEBBERS DOOR BURGERS
1. gebruik van democratische rechten
- recht van vrije meningsuiting
- recht op vereniging en vergadering
- BV: arbeidsbewegingen: verbetering arbeidsomstandigheden
2. Drukkingsgroepen en lobbyisten de besluitvorming beïnvloeden
- Overheidsinstanties kunnen zo relevante sectoren consulteren
, SAMENLEVINGSVERBANDEN: NIET-TERRITORIAAL
- Impact op effectiviteit van overheidsbeleid
- Naleving van beleid en regelgeving hangt af van de medewerking van de ‘semi-autonome
sociale velden’
- Bv: sociale verbanden: gezin, werkplek
- Die gaan functioneren volgens hun eigen regels
Het ordenen en besturen van een territoriaal afgebakende samenleving door middel van
machtsuitoefening
STAATSVORMING
- De staatsvorming was een cruciale factor in de territorialisering van de politiek
- Staatsvorming centralisering van de macht
- Vroeger: de macht was verspreid over verschillende vorstendommen
SOEVEREINITEIT
- Dit idee werd ontwikkeld door de staat
- “er bestaat geen macht boven de staat, alle machten vinden zijn oorsprong in de staat zelf”
- Staat creëerde: instellingen (financiën, rechtspraak, bestuur) doel: samenleving ordenen
- Vroeger: vorst hoogste machthebber mits beperkingen door pausen en bisschoppen
- Burgers kregen rechten in ruil voor geld
- Later: alle macht geconcentreerd bij vorst
- Macht gelegimenteerd door verwijzing naar god: vorst werd gezien als vertegenwoordiger
van God
- Verlichting: burgerij kwam in verzet door dat ze zagen naar het Engels model
- Engeland: burgers verenigd waren in het parlement = handhaven ten aanzien van monarchie
- Franse revolutie: geboorte natie-staat
DE NATIE-STAAT
- Centraal georganiseerde bestuursvorm
Kenmerken:
1. Alle macht gaat uit van de natie
- Macht gaat uit van de natie
- De natie zijn niet de concrete burgers= abstract idee van het volk
- Bevolking van het land is een eenheid, ondeelbaar
- Zonder individuele belangen alleen publiek belang
- Machtsoefening: gerechtvaardigd door verwijzing naar de rede
2. Natie wordt vertegenwoordigd door het parlement
- Vertegenwoordigd de natie
- Legt de nationale wil vast door middel van debat
, 3. Regering verantwoording geven aan parlement
4. Grondwet bepaalt de politieke spelregels
- Wet: uitdrukking van de rede
- Grondwet legt politieke spelregels vast
- Instellingen oprichten: macht van natie uitoefenen/ beperken
ONTWIKKELING: MACHTSSTAAT RECHTSSTAAT
Rechtsstaat: fundamentele regels gekoppeld aan de heerschappij
MODELLEN VAN NATIE-STAAT
- Westers model
- Ook meer centralistische en autoritaire regimes
- VS: volk beschouw als bron van alle macht vrijheidsgedachte staat voorop
Vrije en gelijke deelname van elke burger
Bescherming burgers tegen overheidswillekeur
HUIDIGE WERELD
- Geglobaliseerde wereld: staten belangrijk, centraliseren niet alle macht
- Afgegrensde natiestaten verwateren
- Twee bewegingen:
1. Decentralisatie
- Toekenning autonomie aan kleinere
entiteiten binnen één staat Doen de grenzen van de samenleving vervagen =
2. Globalisering relativeert de definitie dat politiek territoriaal
- Europese unie afgebakend is
de natiestaat heeft minder macht, omdat landen en mensen verbonden zijn met elkaar
problemen gaan over grenzen heen natiestaten proberen samen te werken op een hoger
niveau
de grenzen blijven niet alleen maar te vervagen, de natiestaat is ook in staat om de grenzen
te sluiten door bv corona
Het ordenen en besturen van een territoriaal afgebakende samenleving door middel van
machtsuitoefening
- Men wil de samenleving inrichten
- Hoe: hangt af van de richting en intensiteit waarvan de machthebber wil uitgaan
- Keuze: overheidsinterventie of niet
EVOLUTIE NACHTWAKERSSTAAT SOCIALE WELVAARTSSTAAT
Nachtwakersstaat
- Maximale autonomie burger
- Individuele zelfontplooiing (persoonlijk en economisch)
- Staat mag individu niet belemmeren, maar steunen
- Staat moet zich beperken aan minimum van activiteiten
, - Staatstaken: beschermen van de staat + scheppen van voorwaarden voor zelfontplooiing
- Door: hindernissen weg te werken + juridisch en institutioneel kader hiervoor te voorzien
Sociale welvaartsstaat
- Zelfregulerend vermogen van de markt: geen geloof in
- Sociale en economische doeleinden aan overheid toegekend
- Staat ingrijpender aanwezig in leven burger: zorgt voor welzijn en welvaart volk
- Basis evolutie: arbeidsbeweging
- Ontwikkeling geïndustrialiseerde, technologische en geïnformatiseerde maatschappij
staat grijpt in bij alle sectoren
- Alles geregeld door overheidsinterventie
- De staat reguleringsstaat
- Door steeds een grotere evolutie: kan de staat dat wel allemaal regelen?
Machtsdeling
- Overheid
- Autonome agentschappen
- Niet-statelijke actoren
- Verhoudingen geregeld door CAO tussen sociale partners (werkgevers en werknemers)
Sociale
Nachtwakerstaat Regulerende staat
Welvaartstaat
Het ordenen en besturen van een territoriaal afgebakende samenleving door middel van
machtsuitoefening
Wat is macht?
MAX WEBER
- Volgens hem is dat je wil opleggen ten aanzien van anderen
- Verschillend van gezag: gelegitimeerde macht: macht die aanvaard wordt
3 vormen van gezag, afhankelijk van waar die aanvaarding op gebaseerd is
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller zoestaes. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.51. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
81311 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now