Summary
Literatuur samenvatting Nederlands h2,6,8,10,12
- Course
- Level
- Book
Bevat van h2 paragraaf 11,12,13,14,15. H6 paragraaf 43. H8 paragraaf 56,57,58. H10 paragraaf 73,74. H12 paragraaf 94,95,96
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
salinaverburg
Content preview
Hoofdstuk 2 Literaire theorie: grondbegrippen11. Vorm en inhoud; de hoofdgenres
Elke tekst heeft een vorm en inhoud, de ‘hoe’ is de vorm van een tekst en de
inhoud is de ‘wat’. Eenzelfde inhoud kan in verschillende vormen worden gebracht
bijvoorbeeld als: gedicht, kort verhaal of als een toneelstuk. Hoewel alle teksten
hetzelfde vertellen is de inhoud niet helemaal gelijk. De manier waarop iets verteld
wordt, heeft namelijk invloed op de inhoud, en omgekeerd: een bepaalde inhoud
brengt vaak een bepaalde vorm met zich mee. Een nieuwe alinea is een
vormkenmerk, maar het zegt ook iets over de inhoud: een schrijver begint een
nieuwe alinea als hij/zij aan een nieuw onderdeel van de inhoud begint. Naar de
vorm kunnen alle teksten in twee grote groepen worden verdeeld: proza of poëzie.
Tot het proza rekenen we die teksten waarvan de regellengte afhankelijk is van de
breedte van het papier. Bij poëzie of dichtkunst is de regellengte onafhankelijk van
de bladspiegel.
Je kunt dus aan een tekst zien zonder te lezen of het proza of poëzie leest. Je kunt
teksten ook indelen naar de inhoud: zakelijke of fictionele teksten. In zakelijke
teksten wordt iets behandeld dat echt bestaat of gebeurd is. Fictionele teksten gaan
over iets wat door de schrijver geheel of gedeeltelijk verzonnen: verhalen,
toneelstukken, gedichten. De fictionele teksten zelf vallen weer uiteen in drie
groepen. Deze 3+de zakelijke teksten noemen we de 4 hoofdgenres (genre = soort)
De 4 hoofdgenres zijn:
Epiek: Alle teksten waarin een verhaal verteld wordt; epiek is dus verhalende
literatuur.
Lyriek: De verzamelnaam voor die teksten waar rechtstreeks gevoelens worden
uitgedrukt.
Dramatiek: De overkoepelende term voor alle toneelstukken. Een toneeltekst
bestaat in principe alleen uit de zinnen die acteurs tegen elkaar moeten zeggen.
Didactiek: De term die we in de literatuur gebruiken voor zakelijke teksten waarin
een ‘boodschap’ ligt opgesloten.
Lyriek is heel vaak poëzie, maar ook een liefdesbrief (proza) is lyriek. Wanneer in
een roman (epiek) iemand rechtstreeks zijn emoties uit, dan is die passage lyrisch.
12. Epiek
, De epiek is een zeer uitgebreid hoofdgenre dat talrijke genres en subgenres omvat.
Allereerst zijn er vier prozagenres die we samen de ‘eenvoudige vormen’ noemen:
sprookje, sage, mythe en legende. Het sprookje is een tamelijk kort verhaal dat
meestal opgebouwd is op de tegenstelling goed/kwaad met soms nog andere
tegenstellingen zoals arm/rijk en groot/klein. Een sage is een (meestal langer)
verhaal over belangrijke personen en indrukwekkende gebeurtenissen. Heel vaak zit
er een kleine kern van waarheid in: een bestaand personage, iets dat echt gebeurd
is of een plaatsnaam. Onder een mythe verstaan we een verhaal over
bovennatuurlijke gebeurtenissen en personen (vooral goden en godinnen), waarmee
de primitieve mens allerlei zaken die hij niet begrijp, probeerde te verklaren. De
legende is een zuiver christelijk genre: een kort verhaal waarin men toont hoe God
zich rechtstreeks met het leven van de mens bemoeit. Nauw verwant aan de vier
‘eenvoudige vormen’ is het poëzie genre van de ballade: een lied (een gedicht dat
gezongen kan worden) waarin een eenvoudig verhaal wordt verteld. Formeel wordt
de ballada onder andere gekenmerkt door talrijke herhalingen. Een ander oud
poëzie genre (maar geen ‘eenvoudige vorm’) is het epos of heldendicht: een zeer
lang dichtwerk waarin een heldhaftig persoon allerlei grootse avonturen beleeft.
13. (Episch-) didactische genres
Zakelijke teksten vallen uiteen in drie groepen: informatieve, overtuigende en
activerende. In overtuigende teksten verstrekt men ook wel informatie, maar tegelijk
geeft de auteur zijn persoonlijke visie op het onderwerp en probeert hij de lezer te
overtuigen van de juistheid daarvan. Literaire genres die tot deze groep horen zijn
onder andere autobiografie, biografie, essay, memoires en recensie. In
activerende teksten wordt de lezer niet alleen overgehaald het standpunt van de
auteur te delen maar daaraan ook praktische consequenties te verbinden, nl. te
handelen. Voor lange middeleeuwse didactische teksten gebruikt men de term
‘leerdicht’.
Er zijn echter diverse andere epische genres die wel nog steeds dat didactisch
element hebben. Daarom kan men naast de vier hoofdgenres een soort vijfde
hoofdgenre onderscheiden: de episch-didactisch literatuur. Hierin staan steeds
twee dingen naast elkaar: het verhaal (epiek) en wat ermee wordt bedoeld, ofwel het
idee erachter (didactiek). Bij de eenvoudigste episch-didactische genre, de fabel,
staat die bedoeling aan het slot vermeld. De fabel kan men definiëren als: een kort
verhaal in proza of poëzie over dieren waarin een levensles (de ‘moraal’) wordt
gegeven. De satire is een verhaal waarin (vaak op humoristische wijze) bestaande
zaken (bepaalde gebeurtenissen, politieke opvatting en sociale omstandigheden)
worden bespot en aangevallen. De satire is nauw verwant aan de parodie; in feite is
de parodie een bepaald type satire. Het is een tekst waarin een andere tekst bespot
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller salinaverburg. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.77. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67096 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now