Overal waar mensen samenleven, bestaan regels en afspraken. Welke regels er zijn, daarover beslist
uiteindelijk de politiek. Het geheel van regels en afspraken noemen we het overheidsbeleid dat wordt
gemaakt door mensen die van politiek hun beroep hebben gemaakt, de politici. We noemen ze ook wel
bestuurders. Alle politici en ambtenaren samen noemen we de overheid. Burgers hebben invloed op
het beleid omdat wij tijdens verkiezingen onze stem uitbrengen. We kiezen dus zelf onze
volksvertegenwoordigers.
De overheid maakt beleid voor zaken die van algemeen belang zijn, zoals de aanleg van wegen.
Omdat politici besluiten nemen waar iedereen de gevolgen van merkt, hebben politici politieke macht.
Wanneer er iets op de politieke agenda staat, betekent dat: dat politici voortdurend met elkaar over
een onderwerp spreken.
Maatschappelijke problemen, zoals criminaliteit en milieuvervuiling, staan altijd op de politieke agenda.
Mensen denken verschillend over de oorzaken en oplossingen van maatschappelijke problemen. Dat
heeft te maken met de volgende drie begrippen: waarden, normen en belangen.
Wanneer het belang van de een botst met de ander, noem je dit een belangentegenstelling.
Een voorbeeld is: de verschillende kijk op euthanasie en het homohuwelijk.
Als je wilt dat de overheid rekening houdt met jouw belangen, helpt het als je macht hebt.
Daarbij maak je gebruik van machtsmiddelen, zoals geld, vaardigheden of de macht van het getal.
SAMENVATTING HOOFDSTUK 2 blz. 27
We noemen Nederland een rechtsstaat, een land waarin burgers worden beschermd tegen
machtsmisbruik door de overheid. De kenmerken hiervan zijn:
1. Er is een grondwet waarin de belangrijkste rechten en plichten van de burgers staan omschreven.
2. Een belangrijk onderdeel van de grondwet zijn de grondrechten en artikel 1: Allen die zich in
Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld.
3. De overheid moet zich houden aan wat in de wet staat. We noemen dit rechtsbescherming.
4. Om machtsmisbruik door één persoon of een kleine groep te voorkomen heeft Nederland een
onafhankelijke rechterlijke macht.
De Nederlandse parlementaire democratie heeft als kenmerken:
, ● Vrije en geheime verkiezingen en algemeen kiesrecht.
● Burgers hebben macht via het parlement, in ons land de Eerste en Tweede Kamer.
● Besluiten worden democratisch genomen, dus met meerderheid van stemmen.
● In de grondwet zijn rechten en plichten van burgers en overheid geregeld.
● Er is sprake van een ‘scheiding der machten, dit heet trias politica.
De politieke macht is verdeeld in de wetgevende, de uitvoerende en de rechterlijke macht.
De trias politica is niet helemaal zuiver doorgevoerd: ministers hebben namelijk zowel wetgevende als
uitvoerende macht.
In een democratie luisteren de politici naar de wensen van de burgers. In een dictatuur:
● heeft de bevolking geen politieke grondrechten;
● is er geen vrije pers;
● spelen de (geheime) politie en het leger een grote rol.
SAMENVATTING HOOFDSTUK 3 blz. 41
Alle Nederlanders van 18 jaar en ouder hebben het recht om te mogen stemmen, dat noem je actief
kiesrecht. Het recht om je verkiesbaar te stellen heet passief kiesrecht. Om de vier jaar kiezen de
burgers van Nederland de nieuwe leden van:
● de Tweede-Kamer; ● de Provinciale Staten;
● de gemeenteraden.
Daarnaast zijn er elke vijf jaar verkiezingen voor het Europees Parlement.
Een politieke partij bestaat uit een groep mensen met ongeveer dezelfde ideeën over hoe de
samenleving eruit zou moeten zien. Elke partij probeert bij verkiezingen zo veel mogelijk stemmen te
krijgen. De plannen van de partijen kun je lezen in hun verkiezingsprogramma’s.
Politieke partijen vertegenwoordigen vaak de belangen van bepaalde groepen in de maatschappij.
Zo denkt de VVD vooral aan de belangen van werkgevers. Een partij als de SP verdedigt juist altijd de
belangen van werknemers.
CDA en de ChristenUnie vragen veel aandacht voor de belangen van gezinnen, de partij 50PLUS
verdedigt de belangen van de ouderen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dylanroossink. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.59. You're not tied to anything after your purchase.