Summary
Samenvatting geschiedenis havo 5 H7/8
- Course
- Level
- Book
Uitgebreide, overzichtelijke samenvatting geschiedenis havo 5 van hoofdstuk 7 en 8
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
michellevandijke
Reviews received
Content preview
7.1 De verlichtingKenmerkend aspect: Rationeel optimisme en toepassing van verlicht denken
De schotse filosoof Adam Smith schreef een boek over de economie. Volgens hem streven
mensen altijd hun eigen voordeel na, dit is wel natuurlijk en rationeel gedrag dat niet nadelig
hoeft te zijn voor andere mensen. Als alle mensen op een verstandige manier hun eigen
belang bereiken is dat uiteindelijk het beste vind Smith. Hierdoor komt er steeds meer
welvaart. De overheid moet zich niet bemoeien met handel en nijverheid, want dan werkt de
wet van vraag en aanbod niet meer. Het idee van dat rationeel (gezond verstand gebruiken,
redelijkheid) denken en vrijheid tot een betere wereld leidt, dit is kenmerkend voor de
verlichting (alles kan verklaard worden) in de tijd van pruiken en revoluties (1700-1800).
Bij de verlichting werd alles door experimenten enz. onderzocht. Dit zou een einde maken
aan de tijd van onwetendheid. Rationalisme (redelijkheid, gebruik van gezond verstand)
leidde tot vooruitgang. Vooral door de vrijheid, Kant vond eerst dat er nog te weinig vrijheid
was. Mensen moesten meer hun verstand gaan gebruiken en te durven denken.
De verlichting begon aan het eind van de 17e eeuw in Engeland en Nederland, deze landen
hadden in verhouding veel vrijheid. In de loop van de 18e eeuw werd Parijs het middelpunt
van de verlichting, vanuit Parijs bereikten verlichte denkbeelden heel Europa. Een
hoogtepunt uit de verlichting was de encyclopedie. Hiermee wilden ze kennis uit de hele
wereld bijeen te brengen en door te geven.
Een van de opvallendste kenmerken van de verlichting was de kritiek op godsdienst en
intolerantie. Voltaire was de bekendste bestrijder daarvan en schrijver. Hij kon er niet tegen
dat God zich voortdurend met de wereld bemoeit, door bijvoorbeeld regen enz.
Voltaire was geen atheïst (persoon die denkt dat god niet bestaat), maar hij was een deïst
(god heeft de wereld gemaakt, maar bemoeit zich er niet mee).
John Locke vond dat koningen en regeringen de macht niet van god hebben gekregen, maar
van de burgers. Ook stond de overheid niet boven de wet, maar ze moesten er zich net als
elke burger ook aan houden. Montesquieu had de theorie van een driemachtenleer waarbij
drie verschillende machten waren: de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht.
Rousseau werkte met het volkssoevereiniteit ( volk staat het hoogste) Het volk zou zijn
macht overdragen aan een volksvergadering en de besluiten waren dus van een ‘algemene
wil’. Rousseau vond ook dat de mens van nature goed was.
, 7.2 Het ancien régime
Kenmerkend aspect: Ancien régime en verlicht absolutisme.
Voltaire bracht een bundel brieven uit waar zijn bewondering in stond over Groot-Brittannië.
Hij vond de vrijheid in dat land goed, het Engelse regeringssysteem was tegen de absolute
monarchie in Frankrijk. De Franse overheid zag dit als kritiek, en verbrandde zijn brieven. In
de 18e eeuw maakte Frankrijk een grote economische groei door, de burgerij werd er rijk
van maar Frankrijk bleef een standenmaatschappij. De Franse koningen hielden vast aan
het absolutisme. Boeren en burgers draaiden op voor de hoge kosten van de koninklijke
hofhouding en de oorlogen die Frankrijk voerde. Het behoorde tot de voorrechten van adel
en geestelijkheid dat ze van belastingen waren vrijgesteld. Er verscheen een tekening van
een edelman en een geestelijke op de rug van een boer, de toestand onder het ancien
régime. (oude samenleving, voorafgaand democratische revoluties)
Voltaire ging in het Duitse Versailles wonen, dit had Frederik II voorgesteld. Frederik zag het
koningschap niet als een goddelijk recht, hij zag zichzelf als ‘eerste dienaar van de staat’.
Aan Voltaire schreef hij dat hij ‘domheid en vooroordelen’ in zijn land wilde bestrijden. Hij
moest volgens hem zijn onderdanen verlichten, hun manieren en moraal ontwikkelen en ze
zo gelukkig mogelijk maken. Frederik II zijn manier wordt verlicht absolutisme genoemd;
systeem waarbij een vorst de absolute macht heeft en verlichte hervormingen van bovenaf
invoert. Hij regeerde onder het motto ‘alles voor het volk, niets door het volk’. Hij vond de
onderdanen te dom voor medezeggenschap. Hij liet de boeren en burgers veel belasting
betalen en de adel niet.
In 1702 overleed stadhouder Willem III zonder kinderen(dus geen opvolger). De regenten
hadden het voor het zeggen, niemand controleerden hun. Regenten lieten zich omkopen en
maakten afspraken over de verdeling van de rijke ambten. De Republiek had torenhoge
schulden. De nood bij het volk nam toe, en de regenten werden steeds rijker. Zij verdienden
dit geld door bedragen te lenen een de overheid en hierop kregen ze rente. De bevolking
moest dit eigenlijk betalen omdat de belasting voor hen werd verhoogd. Er kwam onvrede,
het volk ging de straten op en riep om Oranje. De Friese stadhouder Willem IV werd tot
stadhouder benoemd in alle gewesten. Stadhouderschap werd erfelijk en de stadhouder
kreeg bijna overal het laatste woord bij benoeming van bestuurders. De Republiek begon op
een monarchie te lijken. Uiteindelijk ontstond een beweging die niet alleen tegen de rijke
regenten keerden maar ook tegen de stadhouder.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller michellevandijke. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.60. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now