Alle filmpjes van Jortgeschiedenis die over H5 t/m H10 van het boek Geschiedeniswerkplaats gaan samengevat. Denk aan de Renaissance, de Europese expansie, de Tweede Wereldoorlog etc.
De Renaissance
Kenmerkend aspecten:
Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een
nieuwe wetenschappelijke belangstelling
De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid
Kortere samengevatte aspecten zijn: Het nieuwe mens- en wereldbeeld, oriëntatie op de
oudheid en de Europese expansie.
In de middeleeuwen werd de mens gezien als slecht en zondig, je ging naar de hemel of naar
de hel. Je moest volgens de regels van de Bijbel leren om in de hemel terecht te komen
In de renaissance (wedergeboorte) gingen de mensen genieten van het leven zelf. Er kwam
ook een nieuwe belangstelling voor klassieke erfgoed.
Het humanisme kwam op. Deze humanisten gingen oude en verloren teksten bestuderen
om de betekenissen ervan te begrijpen. Humanisten hadden een kritische denkhouding en
je moest van hen een universeel mens zijn. Door deze twee factoren kwam er een nieuwe
wetenschappelijke belangstelling, ze probeerden de wereld te verklaren op een rationele
manier.
De Europese expansie
Kenmerkend aspect:
Het begin van de Europese overzeese expansie
West-Europeanen hadden een beperkt wereldbeeld. Ze hadden alleen een goed beeld van
Europa, Noord-Afrika en de Arabische wereld.
Europese expansie begint vanaf de 15e eeuw. De Portugezen en de Spanjaarden begonnen
er mee. Redenen hiervoor zijn:
Economisch: Handel met specerijen, zijde, goud en zilver.
Politiek: Veroveren van een groot rijk
Cultureel: Verspreiding van het christendom + nieuwsgierigheid en zucht naar avontuur
,Spaanse conquistadores koloniseren de rijken van de Azteken en de Inca’s. Gevolgen
hiervan zijn:
Indianen sterven door Europese ziektes
Indianen worden gekerstend
Indianen worden gedwongen tot arbeid
Protest tegen slechte behandeling indianen -> Trans Atlantische slavenhandel: Import van
Afrikaanse slaven vormt het begin van de driehoekshandel
De Reformatie
Kenmerkend aspect:
De protestantse Reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot
gevolg had
Er komt toenemende kritiek op de geestelijkheid. Eerst streefde mensen naar wereldlijke
macht door de paus, maar dit werd betwijfeld door velen. Deze twijfels ontstonden door het
luxeleven, corruptie en rijkdom van de hoge geestelijkheid. Ook de slechte opleiding van de
parochiepriesters gaf mensen twijfels.
Mensen die afweken van de katholieke leer werden vervolgd door de inquisitie (=Kerkelijke
rechtbank die niet-katholieken, ook wel ketters, opspoorde en veroordeelde).
Vanaf 15e eeuw kon de kritiek op de geestelijkheid snel verspreid worden door de nieuw
uitgevonden drukpers. Het gevolg hiervan was dat de kerkhervorming oftewel reformatie
(=Protestbeweging tegen misstanden en manieren van geloven in de katholieke kerk) van
start ging.
Erasmus ging oudere Bijbels vergelijken met die van toen en vond allemaal fouten. Erasmus,
Luther en Calvijn vonden alle drie dat de kerk niet bezig was met geloof, maar met bijgeloof,
rijkdom en macht. Zij vonden dat de Bijbel de basis was van het geloof. De kerk moest
hervormd worden. Erasmus bleef wel trouw aan de paus, maar Luther en Calvijn hadden
andere standpunten.
De paus vond dat:
De paus de leider is van de kerk
Alle ambten in de organisatie van de kerk vervuld moesten worden door geestelijken
Geestelijken niet mochten trouwen
In de kerkdienst de eucharistieviering centraal stond
Geestelijken en heiligen nodig waren als bemiddelaars tussen de gewone mens en
God
, Luther en Calvijn vonden dat:
Er geen aparte leider van alle protestantse groeperingen samen was
Alle taken in de kerk door leden moesten worden vervuld door leken, behalve het
ambt van de predikant
Predikanten mochten trouwen
In de kerkdienst de preek van de predikant over een bijbel-tekst centraal stond
Geestelijken en heiligen niet nodig waren, want iedereen kon zelf zijn weg naar God
vinden
Maar er waren ook verschillen tussen Luther en Calvijn:
Luther vond dat verering van alleen relikwieën en heiligen bijgeloof was, terwijl Calvijn
relikwieën, heiligen, branden van kaarsen en ook orgelspel bijgeloof was. Luther zei dat je in
de hemel kwam door oprecht te geloven, terwijl Calvijn zei dat God al van tevoren had
bepaald of iemand naar de hemel ging of niet. Luther zei dat vorsten zelf het geloof voor zijn
onderdanen mocht bepalen, en Calvijn zei dat gelovige zelf zijn geloof mocht bepalen, en als
de vorst het er niet mee eens is, mocht de gelovige in opstand komen.
Gevolgen van de reformatie:
Godsdienstoorlogen in het Duitse rijk (gevolg) -> 1555 Vrede van Augsburg: vorsten
mogen zelf bepalen of hun gebied katholiek of protestants is
Contrareformatie door de katholieke kerk (gevolg) -> Bestrijding van het
protestantisme en verbetering van de misstanden in de katholieke kerk
De Nederlandse Opstand
Kenmerkend aspect:
Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse
staat
In de 15e eeuw behoorde de Nederlanden tot Bourgondië. Bourgondische hertogen
probeerden de Nederlanden te centraliseren en er komt veel verzet van steden tegen
uniformering, omdat zij bang worden hun privileges kwijt te raken. Toch lukt het de
bourgondische hertogen.
Vanaf 1515 behoorde de Nederlanden tot het Spaans-Habsburgse rijk. Als Karel V in 1556
overlijdt, en zijn zoon Filips II de macht overneemt, beginnen de problemen.
In de Nederlanden waren er altijd 17 gewesten, waar bij elk gewest een stadhouder was.
Ook hadden de adel en steden privileges. Calvinisme had een toenemende invloed in de
Nederlanden.
In 1566 vindt de Beeldenstorm plaats, waardoor Filips de hertog van Alva naar de
Nederlanden stuurt.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller 508781. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.58. You're not tied to anything after your purchase.
