Plantenziektes
6.5.1 Aardappelziekte
Is een van de belangrijkste plantenziekten -> Phytophthora infestans -> zorgt voor een fatale
aantasting van de aardappelplant en de snelle verspreiding van plant tot plant en van veld tot veld.
De schimmels tast bovengrondse en ondergrondse onderdelen van de aardappelplant aan, en is in
staat om binnen 2 weken een gewas volledig te vernietigen. Schade ontstaat door: aantasting van
loof -> productie wordt verminderd en aantasting van de knollen.
Levenscyclus
Symptoom -> bladvlek of lesie. Uiterlijk hiervan is afhankelijk van weersomstandigheden.
- Vochtige omstandigheden: lesie begint als waterige vlek. Aan de onderzijde vormt een dunne
laag schimmelpluis bestaande uit sporendragers en sporen. Dan verkleurt die van groen naar
bruin. En breidt zich ondertussen uit en sporuleert in een zone eromheen.
- Droge omstandigheden -> lesie is bruin en scherp begrensd.
Stengellesies -> onstaan als gevolg van infectie van bladoksel of door uitgroei van geïnfecteerde
moederknol. Een derde mogelijkheid is dat de schimmel vanuit een aangetast blad de stengel binnen
groeit. Stengellesies zijn langwerpige, stengelomvattende, grauwbruine tot bruinzwarte lesies
waarop sporen worden gevormd. Deze stengels breken makkelijk af en ze kunnen lange tijd in een
gewas aanwezig blijven.
Knollen -> kunnen besmet worden met sporen tijdens het groeiseizoen. Aantasting begint als een
oppervlakkige, blauwachtige, door de schil schemerende vlek. Dit breidt zich uit, de schil wordt
bobbelig en het aangetaste weefsel verkleurd roestbruin. Kan zowel oppervlakkig zijn als diep in de
knol. Knolaantasting ontstaan vooral op natte en zwaardere gronden en is relatief minder van belang
op zandgronden.
Infectiecyclus
Zomer
Voor de ontwikkeling van ziekte zijn de temperatuur een aanwezigheid van vocht belangrijk.
Sporendragers worden gevormd aan de onderzijde van het blad en stengels -> vochtigheid groter dan
90%. Na de infectie van een plant is een bladvlek eerst enkele dagen onzichtbaar, dan verschijnen vrij
plotseling de lesies. Deze groeien snel en produceren grote hoeveelheden sporangia. Deze worden
verspreid door wind en regen en kunnen dan nieuwe infecties veroorzaken.
Deze (aseksuele) cyclus wordt per seizoen meerdere malen volbracht, een infectiecyclus duurt
gemiddeld 3-5 dagen. Ze kunnen zich ook seksueel vermenigvuldigen -> oösporen zijn hiervan het
product.
Oösporen worden gevormd in aangetast loof en komen vrij na afbraak van dit loof in de grond ->
kunnen fungeren als overlevingsstructuren. Na de kieming kunnen ze dan weer nieuw planten
aantasten. Ze hebben een belangrijke functie als generator van genetische variaties.
Winter en vroege voorjaar
Hij overwintert in Nederland, als mycelium in aangetaste knollen en als oösporen in de grond. Deze
infectiebronnen veroorzaken primaire haarden. Wanneer de omstandigheden een uitbarsting gunstig
zijn, kan dit leiden tot een uitbarsting.
Oösporen kiemen langzaam onder vorming van sporangia -> maximaal 7 a 8 weken in grond
overleven. Hierdoor zijn er altijd wel besmette sporangia in een perceel aanwezig zijn. Dit treedt vaak
op rondom natte plekken.
Resistentie, virulentie en agressiviteit.
Volledige resistentie is op dit moment nog beschikbaar -> p. infestans bezit namelijk virulentie voor
meerdere R-genen. Het is daarom een kwestie van tijd wanneer p. infestans in een onbeschermd
gewas terecht komt en daarmee de resistentie barrière van het ras overwint. De snelheid van de
epidemie hangt af van de horizontale resistentie. Hogere niveaus van horizontalen resistentie
, vertragen de epidemie, terwijl gunstige omstandigheden het kunnen versnellen. Tussen
aardappelrassen zijn er grote verschillen in vatbaarheid voor het pathogeen van zowel het loof als de
knollen. De resistentie van het loof kan worden veroorzaakt door -> moeilijker binnendringen, trage
groei schimmel en geringe vorming van sporen.
Bestrijdingsstrategie
Effectieve bestrijding -> aantal sterk samenhangende maatregelen die jaarrond, op de juiste manier
moeten worden toegebracht.
- Gebaseerd op preventieve maatregelen, beperkt beschikbare en beperkt effectieve curatieve
maatregelen. Deze zijn gebaseerd op de levenscyclus van het pathogeen. Belangrijk om snel
en adequaat te reageren.
Begin: uitschakelen van primaire bronnen (afdekken en opruimen van afval, voorkomen van
bestrijding van opslag, voorkomen sporenvorming, opsporen van haarden) -> infectie in loof
voorkomen (gewas behandelen met preventieve middelen)(lage ziektedruk en goed toegankelijk
perceel zijn belangrijk).
- Er zijn beslissingsondersteunende systemen die kunnen adviseren over de timing van
bespuiten en over het gebruik van welke middelen.
- Loofaantasting -> haarden opsporen en die dan verwijderen of verbranden. Dan met curatief
middel ingrijpen.
Voorkomen van knolaantasting -> het gewas van opkomst tot oogst gezond te houden en het telen
van aardappels op ruggen. Hulpmiddelen -> sporendodende middelen gebruiken tijdens knolzetting
en tijdig beëindigen van groei.
Een voldoende ruime gewasrotatie, waarbij er maar een keer in de vier jaar aardappels geteeld
worden zorgt dat er minder kans is op een infectie.
6.5.2 Wortelrot
Wortelrot is een typische zwakke parasiet. Planten onder stress zijn dus gevoeliger voor de infectie.
Wortelrot kan veel plantensoorten aantasten en is in het algemeen herkenbaar aan wollig wit
schimmelpluis. De wortel als ook de stengel kan worden geïnfecteerd. Jonge plantjes worden
aangetast, zodra de wortels de besmette grond in gaan. De vaatbundels worden aangetast, waardoor
de sapstroom stokt en de plant slap gaat hangen. Door gebrek aan voedingsstoffen treedt er meestal
geelverkleuring op
Preventieve matergelen om wortelrot te voorkomen:
- Beperkt inbreng wortelrot door schoon uitgangmateriaal te gebruiken.
- Verwijder alle onkruiden tijdens de teeltwisseling.
- Stomen van grond door de schimmel.
6.6.1 Iepziekte
Veroorzaker is Ophiostoma ulmi en de verwante Ophiostoma novo-ulmi.
De iepziekte laat zien hoe een schimmel binnen een korte tijd een boom volledig kan vernietigen ->
door samen te werken met een insect, de iepenspintkever (efficiënte verspreiding). Door de vorming
van steeds agressievere stammen blijft hij de mens de baas.
De iep is een ideale boom, hij verdraagt veel wind.
Uitwendige symptomen
De iepziekte is een verwelkingsziekte. Het is als eerste te zien aan enkele takken, hiervan verwelken
de bladeren -> eerst geel dan bruin. De dode bladeren blijven eerst aan de tak vastzitten, er wordt
namelijk geen afstotingslaag gevormd -> ze worden dan vaantjes genoemd. Aangetaste takken gaan
snel dood. Wanneer de bast ervan afgehaald wordt, is een bruine verkleuring van de buitenste laag
van het hout zichtbaar. De verkleuring is niet aaneengesloten -> een cirkel van bruine stippen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller beckerslara. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.10. You're not tied to anything after your purchase.