Hoofdstuk 4
P.1 De opkomst van de steden
Opkomst van handel en ambacht en herleving van de landbouwstedelijke
samenleving
Hamburg was in de 15e eeuw de machtigste stad van noord-Europa en een internationaal
centrum van handel. Hamburgse kooplieden gaven leiding aan de Duitse Hanze, een
verbond van tientallen handelssteden die kantoren bij elkaar hadden, samen de piraterij
bestreden en soms zelfs hun wil oplegden aan hertogen en koningen.
Doordat er een eind kwam aan de invasies van de vikingen en andere agressieve volken
kregen nederzettingen kans om te groeien.
De landbouwmethoden werden verbeterd: het tweeslagstelsel werd het drieslagstelsel. Een
deel brak, andere delen zomer en wintergraan. Houten ploeg werd vervangen door een
ijzeren versie. De overschotten werden verkocht op de markt, waardoor niet iedereen meer
boer hoefde te zijn. Daardoor ontstonden ambachten.
Door de oplevende handel ontstond een geldeconomie. Rijke handelaren ontwikkelden zich
tot bankiers die geld uitlenen tegenover rente. Ook konden ze geld inleveren bij de bank
waarbij ze een wisselbrief kregen en geld in andere steden konden opnemen. Met de giro
konden ze geld overmaken op een andere rekening.
P2 De stedelijke burgerij
Opkomst van de stedelijke burgerij en toenemende zelfstandigheid van steden.
Gemiddeld gingen er in de steden meer mensen dood dan dat er geboren werden, maar
door urbanisatie groeiden de steden toch. Ze waren niet meer afhankelijk van de adel, de
graaf, hertog of koning had hun stadsrechten gegeven, zoals eigen bestuur, eigen wetten,
het recht om tol te heffen en het recht om stadswallen en -muren te bouwen.
Vaak hielden de adellijke heer enige invloed via de baljuw, die namens hem de
stadsrechtbank voorzat.
Door de stadsrechten die betaald werden door steden, profiteerden vorsten en hoge edelen
van een groeiende geldeconomie. De macht van de lagere adel daalde, horigheid en
hofstelsel verdwenen geleidelijk. Herendiensten werden omgezet in geld betalingen. Toch
waren de verplichtingen aan de heer er nog steeds.
De mensen in de stad kon zich aansluiten bij de gewapende schutterij dat zorgde voor
veiligheid in de stad. Ook was het burgerrecht nodig om in een gilde te kunnen. Het
lidmaatschap van een gilde voor particuliere ambachten was verplicht. De gilde zorgde voor
de beroepsopleiding, de producten van goede kwaliteit en normale prijzen.
Als je een jaar en een dag in de stad woonde, kon je het burgerrecht kopen.
De machtigste burgers waren de rijke kooplieden. Vaak leverde een handjevol families de
schepenen, zoals de leden van het stadsbestuur en de rechtbank werden genoemd.
P3 Staatsvorming en centralisatie
het begin van staatsvorming en centralisatie.
Uit het Frankische rijk van Karel de Grote ontstonden op den duur twee rijken: Frankrijk en
Duitsland.
Honderdjarige Oorlog: Franse koning voerde oorlog tegen de Engelse. Uiteindelijk verloor de
engelse koning zijn bezittingen in frankrijk.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller teuntjewijnants. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.39. You're not tied to anything after your purchase.