Samenvatting anatomie
Hoofdstuk 26; hormonen
Een hormoon is een chemische boodschapperstof die op de ene plaats wordt gevormd en op
een andere plaats zijn werking heeft. Hormonen hebben alleen invloed op cellen die
specifiek voor dat hormoon gevoelig is. Deze cellen heten doelwitcellen. Als ze onderdeel
zijn van een orgaan noem je dat orgaan een doelwitorgaan. Hormonen worden aan het
bloed afgegeven. Dit type afgifte is een vorm van interne secretie (het product wordt altijd
aan het inwendige milieu afgegeven). De meeste hormonen zijn eiwitten en noem je
peptidehormonen. Ook zijn er hormonen van een vettige stof die heten steroïdehormonen.
Een hormoon wordt pas actief bij een bepaalde concentratie van dat hormoon in het bloed.
Over het algemeen ligt de concentratie van elk hormoon rond een oor dat hormoon
kenmerkend niveau, de hormoonspiegel. In een regelkring wordt de concentratie van
hormonen geregeld:
1. De huidige situatie wordt geregistreerd
2. Deze situatie wordt vergeleken met de gewenste situatie
3. Indien nodig wordt de situatie bijgestuurd via hormonale beïnvloeding
4. De nieuwe situatie wordt geregistreerd
5. De nieuwe situatie wordt al of niet bijgestuurd
Een belangrijke stap is de remmende terugkoppeling (negatieve feedback) er wordt een van
de schakels in de regelkring geremd in zijn activiteit. Daardoor word de rest ook minder
actief. In het hele lichaam zit hormoonproducerende weefsels, ook wel endocriene weefsel.
Endocrien betekent letterlijk naar binnen toe afscheidend. Er is sprake van afgifte aan het
bloed, ofwel interne secretie. Er zijn drie groepen:
1. Hormoonklieren als afzonderlijke organen; bestaan helemaal uit endocriene weefsel.
Hypofysevoorkwab, schildklier, bijschildklieren en bijnierschors.
2. Hormoonklieren ingebed in andere organen; eilandjes van Langerhans in de
alvleesklier, endocriene weefsel in de geslachtsklieren.
3. Hormoonproducerende cellen verspreid in een ander orgaan; nierweefsel,
maagwand.
Hoofdstuk 27; hormoonklieren
De hypofyse (hersenaanhangsel) is een kleine hormoonklier die onderaan de
tussenhersenen hangt en wordt gezien als de centrale klier (mastergland) in het hormonale
stelsel omdat hij veel andere klieren aanstuurt. De hypofyse staat onder controle van de
hypothalamus die doormiddel van zenuwvezels verbonden zijn. Dat is het hypothalamus-
hypofysesyteem. De verbinding heet de hypofysesteel. De hypofyse bestaat uit 2 delen:
Hypofyseachterkwab; het achterste deel wat bestaat uit zenuwweefsel. Vanuit de
hypothalamus lopen zenuwvezels via de hypofysesteel naar de hypofyseachterkwab.
Via deze zenuwvezels worden 2 hormonen naar de neurohypofyse vervoerd. De
hypofyseachterkwab slaat de hormonen op en geeft ze af aan het bloed. De 2
hormonen zijn:
, - Antidiuretisch hormoon (ADH); wordt aangemaakt bij een stijging van de
osmotische waarde van het bloed. Dat kan komen door te veel zout of te weinig
water. Het hormoon veroorzaakt een verminderede wateruitscheiding door de
nieren.
- Oxytocine; bij het einde van zwangerschap. Stimuleert de samentrekkingen van
de gladde spieren van de baarmoederwand, bevordert samentrekking van het
gladde spierweefsel in de melkklieren van de borsten. Ook is het een
knuffelhormoon, het verstevigt de band tussen 2 mensen.
Hypofysevoorkwab; bestaat voornamelijk uit endocrien weefsel. De hypothalamus
beïnvloedt het via de bloedsomloop. De hypothalamus geeft 2 hormonen af het
bloed dat zo bij de hypofysevoorkwab komt. De releasing hormones (vrijmakende
hormonen) en inhibiting hormones (remmende hormonen). De hypofysevoorkwab
produceert 7 verschillende hormonen die in 2 groepen worden gedeeld:
- Glandotrope hormonen; hormonen die andere hormoonklieren reguleren.
o Schildklierstimulerend hormoon (TSH); schildklierhormoon produceren
o Bijnierschorsstimulerend hormoon (ATCH);
o Follikelstimulerend hormoon (FSH); eierstokken en vorming zaadcellen
o Luteïniserend hormoon (LH); stimuleert eiersprong, testosteron aanmaak
- Effecthormonen
o Groeihormoon (somatrotroop, STH); stimuleert eiwitaanmaak en
celstofwisseling van alle weefsels
o Prolactine (lactotroop, LTH); bevordert ontwikkeling van melkklierweefsel
en stimuleert de melkproductie.
o Melanocytenstimulerend hormoon (MSH); bevordert vorming van
melanine door pigmentcellen in de huid. Voor de geboorte.
De pijnappelklier (epifyse) is een klier in de middenhersenen. Endocriene cellen produceren
melatonine en zorgt voor het dag en nacht ritme. Tot aan de puberteit speelt melatonine
een rol bij het onderdrukken van de productie van gonadotrope hormonen.
De schildklier (glandula thyroidea) ligt aan de voorkant onder het schildkraakbeen. Het lijkt
op een vlinder het middelste smalle stuk heet de istmus. Het produceert 2 hormonen:
Tri-joodthyronine en thyroxine; ze verschillen alleen in het aantal jodiumatomen. Ze
stimuleren de verbranding van cellen en ze stimuleren de eiwitaanmaak en daarmee
de celgroei.
Calcitonine; wordt gemaakt door gespecialiseerde endocrien cellen die C-cellen
genoemd worden en speelt bij allerlei processen een rol: opbouw botweefsel,
werking van zenuwweefsel, de activiteit van spierweefsel en de bloedstolling. Bij een
te hoge gehalte produceren C-cellen calcitonine die remt calciumafgifte.
De 4 bijschildklieren (glandula parathyroidea) zitten aan de achterkant op de ‘vleugelpunten’
van de schildklier. Ze produceren parathormoon (PTH) en wordt gevormd als de
calciumconcentratie van het bloed te veel daalt. Parathormoon en calcitonine zijn
antagonisten (tegenovergesteld)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller daniquehierden. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.49. You're not tied to anything after your purchase.
