Dit is een samenvatting van heel hoofdstuk 12 -vwo 5 Nectar- over Afweer. Ik probeer de samenvattingen altijd zo goed mogelijk te maken inclusief plaatjes en aantekeningen van mijn lessen! Ik hoop dat ik jullie hiermee kan helpen voor jullie toetsen of examens!! veel succes:)
Afweer - Hoofdstuk 12
12.1 planten en afweer
Kosten en baten
Planten hebben net als mensen een afweer, een vorm bij planten is mechanische afweer, denk hierbij aan harde
stekels en doornen. Mechanische afweer is dan ook een vorm van eigen bescherming.
Chemische bescherming
Naast de mechanische afweer heb je ook chemische afweer, dit zijn planten die stoffen maken waarmee ze zich
kunnen beschermen tegen dieren. Planten kunnen na een beschadiging van hun bladeren ook
waarschuwingsstoffen afgeven. De andere bladeren reageren hierop door hun eigen stoffen te maken om vraat
tegen te gaan.
Symbiose
Je hebt drie verschillende symbiose
1. Mutualisme: een interactie tussen twee levensvormen waarbij beide voordeel hebben van die interactie.
2. Commensalisme: een interactie tussen twee organismen waarbij het ene voordeel heeft en het ander niet
beïnvloed is.
3. Parasitisme: is een relatie tussen soorten, waarbij het ene organisme, de parasiet, op of in een ander
organisme zit en daarvan profiteert terwijl de ander aan het lijden is.
, 12.2 Bescherming
Omringd door eencellige organisme
Binas tabel 78, 79A, 92A
Er zijn veel eencellige organisme op aarde zoals bacteriën, ze hebben geen celkern maar wel DNA. Bacteriën zijn
opgedeeld in groepen:
- De leefomgeving (aeroob of anaeroob)
- De voedselherkomst (heterotroof of autotroof)
- De celvorm (bolletjes of staafjes)
- Celwandverschillen
Er zijn goede bacteriën, darmflora, maar ook slechte bacteriën. Zelfs zijn er bacteriën dat ziekteverwekkers zijn,
cholera.
Barrières
Binas tabel 80B, 87A
Dekweefsels vormen een fysische barrière voor ziekteverwekkers en gevaarlijke stoffen. Deze
weefsels bestaan uit nauw aansluitende cellen. Grote moleculen en ziekteverwekkers kunnen hier
niet doorheen, zo schermen dekweefsels het inwendige milieu af van het uitwendige milieu.
Bescherming tegen zonlicht
Binas tabel 87A
Als je in de zon zit word je bruin door het zonlicht. De bruine kleur is een
beschermingsreactie tegen het uv-licht door een extra productie van
pigment door de melanocyten (pigmentvormende cellen in de kiemlaag).
Het pigment beschermen het DNA.
Barrières aan de binnenkant
Binas tabel 83A
Aan de binnenkant van je lichaam heb je ook bescherming veel organen zijn in contact met het uitwendige milieu.
Je ademwegen en verteringsstelsel zijn aan de binnenzijde bedekt met een speciale cellaag: het slijmvlies. In dit
dekweefsel scheiden slijmbekercellen slijm af dat bacteriedodende stoffen bevat.
, 12.3 Niet-specifieke afweer
Virussen
Binas tabel 77
Virussen bestaan uit DNA of RNA met daaromheen een eiwitkapsel (capside) en
daaromheen een membraan met eiwitten.
In stappen hoe een virus een cel overneemt:
- De eiwitten van het virus hecht aan de receptoren van het membraan van
de gastheercel.
- Via endocytose neemt de cel het virus op.
- Er komt erfelijk materiaal van het virus vrij in de cel.
- De gastheercel maakt nu nieuwe virussen aan omdat de RNA erg lijkt op
het DNA van de cel.
- Het virus wordt verder afgewerkt in het Golgi-systeem.
- De virussen verlaten de cel.
- De cel gaat dood (apoptose).
Niet specifieke-afweer
Binas tabel 84J3
Als het virus in het bloed komt, dan komt de tweede verdedigingslinie in actie: de niet specifieke afweer.
Witte bloedcellen en bloedeiwitten dringen het lichaamsvreemde deeltje binnen en maken het onschadelijk.
Bloedeiwitten
Binas tabel 84J1, 84L
Het bloedsplasma bevat eiwitten die de geïnfecteerde en lichaamsvreemde cellen opruimen: de
complementeiwitten. De eiwitten zijn erg specifiek en werken als herkenningseiwit voor je afweersysteem, dit
zijn antigenen.
Een aantal complementeneiwitten vormt een groep die bindt aan het oppervlak van de ziekteverwekker, de
eiwitgroep maakt gaten in het celmembraan van de bacterie, de bacterie gaat dood.
De eiwitten trekken de aandacht van de witte bloedcellen, algemene afweer, macrofagen en dendritische cellen.
Die ruimen alles op. Al deze eiwitten vormen samen het complementensysteem.
Witte bloedcellen
Binas tabel 84I
De witte bloedcellen bestrijden alle soorten ziekteverwekkers. Witte bloedcellen
ontstaan in het rode beenmerg. In dit beenmerg bevinden zich stamcellen, die zich
voortdurend delen. De dochtercellen differentiëren tot allerlei type bloedcellen, één
type daarvan zijn de granulocyten. Dit zijn witte bloedcellen met een veelvormige
celkern. Als granulocyten ziekteverwekkers ontdekken, scheiden ze cytokinen af, dit
zijn signaalstoffen voor andere type witte bloedcellen. De cytokinen hechten aan
het dichtstbijzijnde bloedvatwand en markeren zo waar de infectie is. De cytokinen hebben een ontspannende
werking er zal meer bloed op die plek stromen en er zal ruimte tussen de epitheelcellen komen zodat de
macrofagen en dendritische cellen erbij kunnen, zo komt er een ontstekingsreactie.
De macrofagen ruimen alles op wat niet in het lichaam thuishoort door middel van fagocytose.
De dendritische cellen schakelen ziekteverwekkers uit met stoffen die ze produceren en activeren de cellen van
de specifieke afweer.
Nu begint de specifieke afweer.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fayvonharras. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.34. You're not tied to anything after your purchase.
