Samenvatting van hoofdstuk 1 en paragraaf 6.1. Gaat over globalisering, oorzaken gevolgen etc. Overzichtelijk met dik gedrukte woorden die belangrijk zijn. Moeilijke begrippen uitgelegd ook!
Aardrijkskunde Hoofdstuk 1 + 6.1 + 6.2
1.1 Globalisering : one world?
Globalisering/mondialisering = Het proces waarbij op een groot aantal terreinen de
verwevenheid tussen gebieden en samenlevingen op aarde toeneemt. → Te zien aan de
toename van de gemiddelde afstand waarover goederen, mensen en kapitaal zich
verplaatsen. Globalisering speelt op 4 dimensies: economisch, sociaal, politiek en cultureel.
Globalisering mogelijk gemaakt door de transporttechnologie ( = alle technologie die nodig
is om het vervoer van grondstoffen, goederen en mensen mogelijk te maken ) en
informatie- of communicatietechnologie ( = technologie om de uitwisseling van informatie
mogelijk te maken ).
Drie ontwikkelingen sinds 1980:
1. Reis- en vervoerstijden zijn spectaculair gedaald → alles verloopt sneller
2. Transport en communicatie zijn goedkoper geworden → oorzaak is de toenemende
capaciteit van schepen en vliegtuigen.
3. Infrastructuur rond transport en dataverkeer enorm verbeterd
Een vd oorzaken van de snelle globalisering zijn MNO´s ( = multinationale ondernemingen).
Het gevolg is dat de relatieve afstand tussen gebieden afneemt. Het is een ontwikkeling
waarbij tijd en ruimte als het ware in elkaar worden gedrukt = tijd-ruimtecompressie. De
wereld wordt dus steeds kleiner en meer met elkaar verbonden, dit noemen we een global
village.
Nadeel hiervan is dat de infrastructuur de neiging heeft zich te concentreren in de best
ontwikkelde regio´s → gevolg is dat de tijd-ruimtecompressie in het ene gebied veel sneller
loopt dan in het andere gebied.
1.2 Economische globalisering : oorzaken
De vrijemarkteconomie is door het toetreden van China tot de WTO ( =
wereldhandelsorganisatie ) het economische systeem geworden. Het gevolg van de
toegenomen wereldhandel is:
1. Productie en uitwisseling van goederen en diensten krijgen een internationaler
karakter
2. Gebieden raken economisch steeds hechter aan elkaar verbonden → gunstige
ligging is wel een voorwaarde
Het sluiten van een bedrijf in bijv China heeft veel gevolgen voor dat land, omdat China met
heel veel werklozen zit. Think global, act global pakt niet altijd even goed uit.
Onder invloed van de WTO wordt de vrijhandel gestimuleerd. Landen schrappen hierbij
tariefmuren en importquota. Open, vrije markt wordt voor eerst gevormd binnen grote
handelsblokken zoals de Nafta ( = Canada, VS en Mexico ) en de EU. Landen en
handelsblokken in tijden van economische crisis treffen meteen protectionistische
maatregelen. → eigen economie beschermen tegen buitenlandse concurrentie.
Sinds kort zijn de productieafdelingen van MNO´s steeds minder gekoppeld aan een
nationale thuisbasis. Er wordt gekozen voor opties waar zij het meeste winst uit halen.
Arbeidsintensieve delen worden verplaatst naar lagelonenlanden. Het gevolg hiervan is dat
de productieketen van goederen steeds meer wordt opgedeeld en verspreid over tal van
gebieden. Een ander gevolg is dat een groot deel van de wereldhandel plaatsvindt tussen de
verschillende onderdelen van de eigen multinational. BRIC-landen = Brazilië, Rusland, India
en China
, 1.3 Economische globalisering : gevolgen
Kapitaalstromen voor tussen drie economische kerngebieden, ook wel de triade genoemd :
Noord-Amerika, de EU en Japan. Hun mondiaal netwerk wordt bedreigd → Invloed van
een aantal landen in de semiperiferie neemt toe. Er is sprake van een Global shift = het
economische zwaartepunt verschuift.
Geografische gevolgen van deze snelle globalisering :
- Nieuwe internationale arbeidsverdeling : laat grofweg zien welke taken elk deel
van het wereldsysteem doet. Verplaatsing van de maakindustrie.
- MNO´s proberen ook regionale en nationale markten in deze gebieden te veroveren.
- Van uitschuiven naar doorschuiven: de locatie van bedrijven wordt steeds sneller
aangepast door de gewijzigde regionale en lokale situatie.
- MNO´s beperken zich meer tot hun core business.
- Globalisering is tot in de uithoeken van de wereld merkbaar.
- Leidt vaak tot grotere sociale en regionale ongelijkheid.
Gevolg is dat er grote verschillen kunnen ontstaan tussen gebieden die wel meedoen met de
globalisering en gebieden die nauwelijks worden aangeraakt. Sommige steden zijn booming
terwijl er verderop in het land helemaal niks gebeurd. Deze regionale ongelijkheid gaat vaak
samen met sociale ongelijkheid, lagere inkomensgroepen voelen zich slachtoffer van de
globalisering. Hun banen worden ingenomen door concurrentie, robotisering etc.
1.4 Globalisering : one culture?
Globalisering draagt zeker bij aan de homogenisering van deze materiële
cultuurkenmerken. Cultuur is meer en gaat ook om immateriële kenmerken → bijv.
normen en waarden. Grote invloed op de manier van leven en mensen en veranderen veel
minder snel.
⅔ van alle internationale informatie-uitwisseling vindt plaats binnen het triadisch netwerk.
Dit zijn ook de rijkste landen.
Culturele globalisering heeft 2 effecten :
1. Homogenisering : Culturen gaan op elkaar lijken door de verwestering, waar je ook
bent. Engels is de lingua franca van deze globaliserende wereld en steeds meer
inlandse talen dreigen dan ook te verdwijnen.
2. Heterogenisering : Er ontstaat in grote steden een mix van westerse en
niet-westerse cultuurelementen. Te zien aan de inrichting van de multiculturele
wijken, kleding , taal etc. Er ontstaan een mengcultuur die je transnationaal kunt
noemen.
1.5 Sociale globalisering : migratie
Pushfactor om te migreren = gebrek aan werk en uitzichtloos bestaan.
Pullfactor om te migreren = kans op beter betaald werk → liggen in het rijke Noorden.
Factoren waardoor de globalisering sterk toeneemt:
1. Welvaartsverschillen : zoektocht naar beter bestaan // drijfveer migratie No.1
2. Demografische verschillen : Verschil tussen arme en rijke landen verhoogt door de
migratiedruk. Westerse landen vergrijzen, terwijl de arme landen hun bevolking in de
actieve leeftijd alleen maar zien groeien.
3. Verbetering transport/communicatietechnologie : mensen over de hele wereld
zien hoe goed wij het hier hebben.
4. Deregulering : ontschotting tussen landen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nbobarnhoorn. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.77. You're not tied to anything after your purchase.
