Samenvatting Havo 5 geschiedenis rechtsstaat en democratie (tijdvakken voor CE)
45 views 2 purchases
Course
Geschiedenis
Level
HAVO
Samenvatting van het boek rechtsstaat en democratie (geschiedeniswerkplaats) alle tijdvakken staan erin die je moet kennen voor het centrale examens. Ook uitleg over de kenmerkende aspecten van deze tijden.
Hoofdstuk 1 paragraaf 1 De tijd van steden en staten
ka: - Het ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur.
De opkomst van de stedelijke burgerij.
Het begin van staatsvorming en centralisatie.
Democratie= deelname van het volk
Nederland was geen eenheidsstaat, onderdeel van het heilige Roomse Rijk.
Op lokaal niveau waren graven, hertogen, bisschoppen aan de macht
In de loop van de tijd ontstonden er steden die stadsrechten kregen.
Steden werden bestuurd door patriciërs.
Nederland bestond voornamelijk uit moeras→ ontginningen→ polders→
waterbeheer: waterschappen = werd ondersteund door graven van Holland.
Ontginningen en waterbeheer niet mogelijk zonder hulp van onderdanen. Zij kregen
rechten in ruil voor hun hulp. Vrijheidsrechten (eigen grond) & politieke rechten
(inspraak)
Ontginningen = Land geschikt maken voor wonen en landbouw
Cope-ontginningen
een cope is een middeleeuwse overeenkomst of contract om een gebied te
mogen ontginnen
Waterschappen
bestuur waterschappen
1. dijkgraaf: vertegenwoordiger van de graaf
2. Heemraden: Vertegenwoordiger van de inwoners. Vroeger gekozen
door middel van coöptatie, nu d.m.v verkiezingen
waterschappen zorgen voor het ontstaan van het poldermodel
Staatsvorming in de Nederlanden
Staten: vergadering van vertegenwoordigers van de burgerij, adel en
geestelijkheid van een gewest
Staten Generaal: precies zoals Staten alleen van alle gewesten.
, dus: Stadsrecht in ruil voor geld
eigen belastingen
zelf recht spreken
zelfverdediging
Patriciërs = rijke burgers in de stad
Hoofdstuk 1 paragraaf 2 de tijd van ontdekkers & hervormers
ka: - De protestantse reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa
tot gevolg had
Het ontstaan van de Nederlandse staat.
De lage landen na de middeleeuwen
De lage landen waren deel van Bourgondië
Filips de Goede richt de Staten-Generaal op (1464) → centralisatie
Maria van Bourgondië trouwt met Maximiliaan van Habsburg
De lagen landen in de tijd van ontdekkers & hervormers
De lage landen worden onderdeel van het Habsburgse rijk
Wereldrijk van Karel V, opgevolgd door zijn zoon Filips II (1555)
De Staten-Generaal
Staten- Generaal in Brussel heeft ‘privileges’, zoals inspraak in het heffen van
belastingen, het voeren van oorlogen en een eerlijke rechtspraak
De macht in de Staten-Generaal ligt vooral bij de hoge adel
Filips schendt steeds meer privileges
1. Nieuwe belastingen op nijverheid (tiende penning)
2. Voert oorlogen zonder inspraak
3. Laat columnisten vervolgen (geen eerlijke rechtspraak)
Religieuze onrust
1517 → Luther begint de Reformatie of hervorming van de katholieke kerk
Protestantisme ontstaat
Veel calvinisten in de lage landen
Hagenpreek
1566 → beeldenstorm
De nederlandse opstand (1568-1648)
De lage landen komen in opstand tegen de ‘Habsburgse’ koning in Spanje
1579 → Unie van Utrecht
Privileges van de Staten zijn gewaarborgd
gewetensvrijheid
Het pakket van verlatinge (1581)
Staten-Generaal van de opstandige 7 Gewesten zweren Filips II af
Hoewel het gezag van een vorst van god gekregen is mag de vorst geen tiran
zijn
Onafhankelijkheidsverklaring
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller noavdijk123. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.
