Biologie 4H Thema 4 Evolutie
4.1 Indeling van de levende natuur
Biodiversiteit is de verscheidenheid aan organismen. De levensvormen bestaan uit 3 domeinen:
bacteriën, archaea en eukaryoten. Biologen delen organismen in op basis van moleculaire
eigenschappen en op grond van uiterlijke kenmerken. Organische stoffen zijn meestal afkomstig van
organismen. Bestaande uit een of meer atomen C, H, O, N, P, S. Anorganische stoffen komen zowel
voor in de levenloze natuur als in organismen. Autotrofe organismen nemen uit hun omgeving alleen
anorganische stoffen op. Uit deze stoffen maken ze de organische stoffen waaruit ze bestaan.
Organismen met chlorofyl (bladgroen) zijn autotroof. In chloroplasten vindt fotosynthese plaats.
Cyanobacteriën bevatten chlorofyl en zijn dus autotroof. Heterotrofe organismen zijn niet in staat
organische stoffen te maken uit anorganische stoffen. Schimmels en dieren zijn heterotroof, evenals
de meeste bacteriën en archaea. De domeinen bacteriën en archaea bestaan uit eencelligen. Ze
behoren tot de prokaryoten, eencellige organismen met ribosomen, maar zonder celkern. Tot het
domein eukaryoten behoren schimmels, planten en dieren. Eukaryoten zijn organismen met een
celkern, dubbele membranen en celorganellen. Organismen worden ingedeeld in rijken, stammen,
klassen, orden, families, geslachten en soorten. Een geslacht bestaat uit soorten die zich uit
eenzelfde voorouder hebben ontwikkeld. Bij een binaire naamgeving wordt de geslachtsnaam
voorop gezet met een hoofdletter, de soortaanduiding erachter met een kleine letter en vaak
daarachter welke onderzoeker de naam heeft gegeven.
4.2 Prokaryoten
Ook bacteriën zijn eencelligen zonder celkern. Sommige bacteriën bevatten naast een groot
chromosoom ook plasmiden, dat zijn kleinere circulaire chromosomen. Bacteriën die melksuiker
omzetten in melkzuur, worden gebruikt bij de productie van yoghurt, kaas en zuurkool. Bacteriën
worden ook ingezet bij afvalwaterzuivering en bestrijding van milieuverontreiniging. Bacteriën
kunnen ook voedsel bederven en ziekten veroorzaken. Cyanobacteriën bevatten bladgroen en
blauwe pigmenten. Door de geproduceerde gifstoffen kan een hoge dichtheid van blauwalg dodelijk
zijn. In de biotechnologie worden onder andere wasmiddelenzymen, geneesmiddelen en hormonen
geproduceerd met behulp van genetisch gemodificeerde bacteriën. Bij genetische modificatie
verandert de mens het DNA van een organisme. Onschadelijke bacteriën op de huid vormen een
natuurlijke bescherming. Bacteriën kunnen geïnfecteerd raken door een virus. Een virus is geen
organisme. Ze hebben geen cytoplasma of kernplasma. In een geïsoleerd virus vinden geen
stofwisselingsprocessen plaats. Een virus bestaat voor het grootste deel uit erfelijk materiaal. Dit
erfelijke materiaal is omgeven door een eiwitmantel. Virussen kunnen zich niet zelfstandig
voortplanten, maar alleen binnen gastheercellen. Daardoor kan de gastheer ziek worden.
Virussoorten die bacteriën als gastheer gebruiken, heten bacteriofagen.
4.3 Eukaryoten
Schimmels bezitten geen chlorofyl. Ze zijn heterotroof en belangrijk voor de afbraak van organische
stoffen in de natuur. Gisten zijn eencellige schimmels. Meercellige schimmels zijn meestal
opgebouwd uit lange schimmeldraden. De celwanden van gisten en de meeste schimmels bevatten
chitine. Gist wordt gebruikt in brood en alcohol in bier en wijn. Sommige schimmels veroorzaken
ziekten, bijvoorbeeld zwemmerseczeem. Uit schimmels worden ook geneesmiddelen gemaakt.
Verschillende soorten penseelschimmel produceren stoffen die worden gebruikt als antibiotica,
bijvoorbeeld penicilline. Gisten planten zich vaak voor door knopvorming. Meercellige schimmels
planten zich meestal voort door sporen, die ontstaan aan de uiteinden van schimmeldraden. Dieren
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller shiriveldman. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.80. You're not tied to anything after your purchase.