LEVENSLANG LEREN EN
GELIJKE KANSEN
Professor Ides Nicaise
,Inhoud
1. Deel 1:Kennissamenleving en kenniseconomie..................................................................................5
1.1. De school van de ongelijkheid: inleiding......................................................................................5
1.2. Wat is een kennissamenleving?...................................................................................................5
1.3. Intensivering van… (deze zijn allemaal toegenomen)..................................................................6
1.4. Kwalitatieve evoluties..................................................................................................................6
1.5. Nieuwe vormen van kennisontwikkeling (Gibbons).....................................................................7
1.6. 1.1. Impact van kennissamenleving: economische aspecten.......................................................8
1.6.1. Waarom kenniseconomie?...................................................................................................8
1.6.2. Kennis en economische groei...............................................................................................8
1.6.3. Kenniseconomie en inkomensverdeling...............................................................................8
1.6.4. Niet-tewerkstelling naar scholingsniveau (EU25, 2004)......................................................10
1.6.5. Lonen en scholing typische looncurven per onderwijsniveau.............................................10
1.6.6. Menselijk kapitaal en arbeidsinkomen: commentaar.........................................................11
1.7. 1.2 impact van de Kennissamenleving: maatschappelijke aspecten..........................................12
1.7.1. Laaggeletterdheid...............................................................................................................12
1.7.2. Maatschappelijke baten van kennis....................................................................................13
1.7.3. Kennissamenleving: de nieuwe sociale kwestie..................................................................13
1.7.4. Armoederisico naar opleidingsniveau.................................................................................16
1.8. 1.3 Beleidsimplicaties algemeen................................................................................................17
1.8.1. Kenniseconomie: van Lissabon-strategie tot Europa 2020.................................................17
1.8.2. Hoe wordt kenniseconomie aangezwengeld?....................................................................17
1.8.3. Kennissamenleving en sociale cohesie: het ‘naïeve’ model................................................18
1.8.4. Kennissamenleving en sociale cohesie in de praktijk..........................................................18
1.8.5. Kennissamenleving en sociale cohesie: twee wegen..........................................................20
1.8.6. Kennissamenleving en sociale cohesie: naar een evenwichtigere mix...............................20
1.9. 1.4 Implicaties voor onderwijs en vorming................................................................................21
1.9.1. Wat is tweedekansonderwijs..............................................................................................21
1.9.2. Onderwijs en vorming in de kennissamenleving.................................................................21
1.9.3. Levenslang en -breed leren.................................................................................................22
1.9.4. Aanbod LLL (~volw. Educatie) in Vlaanderen (enkel grootste aanbieders).........................22
1.9.5. LLL in Vlaanderen................................................................................................................23
1.9.6. Anders leren (= 1 manier om volw. te stimuleren) (bevordering van niet-formeel &
informeel leren)............................................................................................................................24
1.9.7. Ongelijke deelname in VL. GEM. (aan LLL)..........................................................................25
1
, 1.9.8. Participatiebevordering bij ‘kansengroepen’ (als oplossing voor de verschillen)...............25
1.9.9. Paradox van flexibilisering..................................................................................................26
1.9.10. Tot besluit: kernvragen.....................................................................................................26
2. Deel 2: Sociale ongelijkheid in het onderwijs...................................................................................27
2.1. 2.1 Een cijfermatig beeld van de onderwijs ongelijkheid...........................................................27
2.1.1. Niet-participatie aan kleuteronderwijs op 2,5-3 jaar..........................................................27
2.1.2. Vertraging in het lager onderwijs........................................................................................28
2.1.3. Doorverwijzing naar het BLO..............................................................................................29
2.1.4. Oriëntering in het secundair onderwijs..............................................................................30
2.1.5. Maatstaven van sociale ongelijkheid..................................................................................32
2.1.6. Maatstaven van sociale ongelijkheid (vervolg)...................................................................32
2.1.7. Overgang secundair-hoger onderwijs.................................................................................33
2.1.8. Ho diploma op 25 jaar.........................................................................................................35
2.1.9. Sociaal ongelijke doorstroming...........................................................................................36
2.1.10. Deelname aan naschoolse opleidingen.............................................................................37
2.1.11. Vlaanderen vs. Wallonië (Pisa onderzoek)........................................................................37
2.1.12. Internationaal perspectief: intergenerationale onderwijsmobiliteit in de EU...................38
2.1.13. Persistente laaggeschooldheid per lidstaat......................................................................39
2.1.14. Vlaanderen in internationaal perspectief.........................................................................40
2.1.15. Internationaal perspectief (PISA)......................................................................................41
2.1.16. Internationaal perspectief: participatie aan volwasseneneducatie, naar initieel diploma42
2.1.17. Conclusies.........................................................................................................................42
2.2. 2.2 Oorzaken van sociale ongelijkheid in het onderwijs............................................................43
2.2.1. Begrippen...........................................................................................................................43
2.2.2. Vier soorten van ongelijkheid.............................................................................................43
2.2.3. Ongelijke behandeling: motieven voor discriminatie..........................................................44
2.2.4. Ongelijke behandeling: uitingen.........................................................................................45
2.2.5. Uitdieping : het verhaal van Stan........................................................................................45
2.2.6. Afroming en segregatie.......................................................................................................46
2.2.7. Afroming en segregatie…en socio-culturele vertekening in toetsen...................................47
2.2.8. Afroming en segregatie + onderschatting...........................................................................47
2.2.9. Afroming en segregatie…en socio-culturele vertekening: gevolgen...................................48
2.2.10. Afroming en segregatie: toepassingen..............................................................................48
2.2.11. Socio-cultureel vertekende curricula................................................................................49
2.2.12. Onderwijs als quasi-markt en segregatie..........................................................................50
2.2.13. Mattheüseffect.................................................................................................................51
2
, 2.2.14. Leerkrachtverwachtingen (= Pygmalion-effecten ?).........................................................51
2.2.15. Vertekende (IQ-)testen.....................................................................................................51
2.2.16. IQ-meting: vertekend en statisch......................................................................................53
2.3. 2.3 Theorieën van sociale ongelijkheid: het Vlaamse onderwijs tussen meritocratie en
egalitarisme......................................................................................................................................53
2.3.1. Van ontwikkelingsland tot wereldtop.................................................................................54
2.3.2. Theoretisch kader: ‘O-E-D’ model.......................................................................................56
2.3.3. Theoretisch kader (+LLL).....................................................................................................56
2.3.4. Ongelijkheid ingebakken in het systeem?...........................................................................57
2.3.5. Meritocratie als ideologie van gelijke kansen (P.Saunders) MAAR niet van gelijke
behandeling en uitkomsten..........................................................................................................57
2.3.6. Meritocratie........................................................................................................................58
2.3.7. Meritocratisch beleid..........................................................................................................58
2.3.8. De meritocratie getoetst in Vlaanderen.............................................................................59
2.3.9. Kritiek op de meritocratie...................................................................................................59
2.3.10. De meritocratie voltooid?.................................................................................................59
2.4. Egalitarisme (J. Dewey)..............................................................................................................59
2.4.1. Egalitarisme en gelijke uitkomsten.....................................................................................60
2.4.2. Egalitarisme in Vlaams onderwijs.......................................................................................60
2.4.3. Kritiek op het egalitarisme..................................................................................................60
2.4.4. Besluit.................................................................................................................................61
2.5. 2.4 Strategieën voor meer gelijke kansen..................................................................................61
2.5.1. Kenmerken/voorbeelden....................................................................................................61
2.5.2. 1. Vóór- en vroegschoolse educatie....................................................................................61
2.5.3. Invloed van kansarme versus kansrijke omgeving in de prille kindertijd op cognitieve
ontwikkeling – Feinstein (GB).......................................................................................................62
2.5.4. Invloed van kansarme versus kansrijke omeving in de prille kindertijd op cognitieve
ontwikkeling.................................................................................................................................63
2.5.5. Theorie van dynamische vaardigheidsontwikkeling............................................................63
2.5.6. Langetermijneffecten van VVE evidentie uit PISA...............................................................64
2.5.7. Headstart (VS).....................................................................................................................65
2.5.8. Headstart – evaluatie..........................................................................................................65
2.5.9. Initiatieven in Vlaanderen...................................................................................................65
2.5.10. Lessen voor geintegreerd aanbod 0-6 jaar........................................................................66
2.5.11. Besluit...............................................................................................................................66
2.5.12. Lessen voor Kind & Gezin..................................................................................................67
2.5.13. Lessen voor onderwijs......................................................................................................68
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller elinebunnik. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.