Kloof arm en rijk op te lossen door een basisinkomen?
Nederland is een welvaartsstaat. Dat betekent dat er relatief weinig armoede heerst. Maar de kloof
tussen arm en rijk wordt in Nederland wel steeds groter. Volgens het CPB heeft de rijkste 10 procent van
Nederland 64 procent van het vermogen in handen. De rijkste 20 procent heeft zelfs 84 procent in
handen. Wat kunnen we hier aan doen? Een veel besproken oplossing is een basisinkomen. Hierbij krijgt
iedereen een gegarandeerd bedrag van de overheid, ongeacht de hoogte van het inkomen. Maar is het
probleem hierdoor op te lossen? Kunnen we hier echt de kloof tussen arm en rijk mee verkleinen? Daar
heb ik grote twijfels bij.
Ten eerste moet zo’n basisinkomen wel haalbaar zijn. Er zijn verschillende voorwaarden aan een
basisinkomen, waaronder dat het hoog genoeg moet zijn om er fatsoenlijk van te kunnen leven. Volgens
een artikel in het NRC van 24 januari 2017 zou 160 miljard euro nodig zijn om iedere Nederlander boven
de 18 jaar een basisinkomen te geven van 1000 euro. Volgens economist Marcel Canoy zou er zelfs een
tekort van 30 miljard ontstaan. Dat is wat mensen zorgen baart. Het gedrag van de mens is lastig te
voorspellen in een situatie waar er zoveel verandert.
Ook zullen veel meer mensen minder gaan werken of zelfs stoppen met werken. Ze krijgen immers ‘gratis
geld’. Maar het basisinkomen moet wel betaald worden van het salaris van mensen die werken. Als er
minder mensen gaan werken, worden de inkomsten uit belastingen lager waardoor de overheid
torenhoge belastingen moet invoeren om dat systeem te kunnen financieren. Volgens het CPB zou het
basisinkomen leiden tot een vermindering van de welvaart: vooral vrouwen in een relatie die deeltijd
werken, zouden ervoor kiezen te stoppen met werken. Uiteindelijk zal de arbeidslust dus afnemen.
Verder geldt het basisinkomen voor álle mensen, dus niet alleen de mensen zonder werk of weinig
inkomen, maar ook de multimiljonairs die het eigenlijk niet nodig hebben. In de huidige situatie krijgen
uitkeringsgerechtigden al een toelage. Die ruilen zij als het ware in voor een basisinkomen, terwijl andere
mensen in deze situatie juist extra inkomen krijgen. Dit zorgt alleen maar voor een groter
inkomensverschil waardoor de kloof tussen arm en rijk juist groter wordt.
Er zijn natuurlijk mensen die er anders over denken. Voorstanders geven vaak als argument dat er een last
van de overheidsuitgaven vervalt als we het huidige sociale stelsel afschaffen. We hebben namelijk zo veel
uitkeringen, toeslagen en subsidies met zoveel regels waarbij zelfs uit onderzoek blijkt dat maar de helft
van de beleidsprogramma’s geen of een negatief effect hebben. In Trouw van 12 januari 2019 zei Rutger
Bregman, een Nederlands geschiedkundige en opiniemaker: ‘Sommige gehandicapten zonder
arbeidsinkomen krijgen nu door een combinatie van extra uitkeringen en toeslagen een totaalbedrag dat
boven het bijstandsniveau ligt, eenvoudigweg omdat ze voor een menswaardig leven het extra geld van
die toeslagen nodig hebben.’ Kortom, je kunt de toeslagen, subsidies en schuldhulpverlening nooit
afschaffen.
Ook beweren voorstanders dat het basisinkomen de mensen vrijheid geeft om iets te doen waar ze
energie van krijgen. Zo hoeven ze geen werk te doen die hen ongelukkig maakt waardoor dit op grotere
schaal weer kan leiden tot welvaart en innovatie. Maar of dit ook werkelijk gaat gebeuren, is maar de
vraag. De kans is groot dat mensen veel gaan uitproberen zonder er ook maar iets aan te verdienen.
Het basisinkomen zou dus negatief moeten worden gezien want Nederland gaat er financieel op
achteruit. ‘Als ons doel is om de armoede op te lossen, botsen we op de kritiek van economen die zeggen
dat een basisinkomen ofwel niet effectief is (de armoede neemt niet significant af) ofwel geen doelmatige
maatregel is.’ Aldus Rutger Bregman .Dit zorgt er dan ook niet voor dat de kloof tussen arm en rijk kleiner
wordt. Sterker nog, deze kloof wordt alleen maar groter.
Alle burgers moeten een onvoorwaardelijk basisinkomen krijgen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Iriss2003. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.82. You're not tied to anything after your purchase.