Biologie 4H Thema 6 Waarneming en gedrag
6.1 Het zintuigstelsel
Zintuigen ontvangen interne en externe prikkels. In zintuigcellen ontstaan onder invloed van prikkels
impulsen. Mechanische receptoren reageren op aanrakingen en geluid. Chemische receptoren
binden bepaalde moleculen uit de omgeving. Zintuigen hebben een prikkeldrempel die moet worden
overschreden om een impuls te kunnen veroorzaken. Voor een adequate prikkel is de prikkeldrempel
van een zintuigcel het laagst. Adaptatie is een aanpassing van de gevoeligheid van een zintuig bij een
aanhoudende prikkelsterkte.
6.2 Het oog
Het harde oogvlies is wit, stevig een geeft bescherming. Het hoornvlies is doorzichtig en zorgt voor de
voortzetting van het harde oogvlies aan de voorzijde. De iris (regenboogvlies) is het gekleurde deel
van het oog. De pupil is de opening van de iris. Het vaatvlies bevat veel bloedvaten en zorgt voor de
voeding van een groot deel van het oog. Het netvlies is de binnenste laag van de wand van een oog
met lichtreceptoren. De gele vlek is een plaats in het centrum van het netvlies. De blinde vlek is een
plaats in het netvlies waar de oogzenuw het oog verlaat en de doorgang voor bloedvaten. Het
glasachtig lichaam houdt het netvlies op zijn plaats. De ooglens is de bolle lens achter de iris en de
pupil.
Het hoornvlies, de lens en het straalvormig lichaam zorgen ervoor dat een scherp beeld op het
netvlies ontstaat. Lichtstralen di een oog binnenvallen worden gebroken door het hoornvlies en de
lens. In het straalvormig lichaam liggen de accommodatiespieren. De lenzen hangen met behulp van
lensbandjes in de straalvormige lichamen. Accommoderen is de vorm van de lens aanpassen op de
afstand waarop een voorwerp zich bevindt. Op het netvlies wordt een omgekeerd, verkleind beeld
gevormd. In de gezichtscentra in de grote hersenen wordt het beeld waargenomen.
bij lenzen wordt de ligging van het brandpunt bepaald door de vorm van de lens. Negatieve (holle)
lenzen divergeren het licht. Positieve (bolle) lenzen convergeren het licht. Hoe boller de lens, hoe
kleiner de brandpuntafstand. Bij een bolle lens met een vaste brandpuntafstand wordt de
beeldafstand kleiner naar mate de voorwerpsafstand groter wordt.
Bijziendheid is voorwerpen van dichtbij scherp kunnen waarnemen. Verziendheid is voorwerpen van
veraf scherp kunnen waarnemen. De pupilreflex beschermt lichtreceptoren in het netvlies tegen een
te hoge lichtintensiteit. Kringspieren en straalsgewijs lopende spieren in de iris bepalen de
pupilgrootte.
Het netvlies bestaat uit 3 lagen: een laag zenuwcellen die de impulsen geleiden naar het centrale
zenuwstelsel, een laag lichtreceptoren waarin impulsen ontstaan en een laag pigmentcellen die licht
absorberen waarmee ze de zintuigcellen beschermen. In de gele vlek wordt het scherpste beeld
waargenomen. Staafjes en kegeltjes bevatten lichtgevoelige pigmenten. Met staafjes kun je alleen
contrasten waarnemen. Er zijn meerdere staafjes op een zenuwcel aangesloten en ze zijn gevoelig
voor verschillende kleuren licht behalve rood.
Met kegeltjes kun je kleuren en details waarnemen. Er zijn 3 type kegeltjes die gevoelig zijn voor
rood, groen of blauw licht. De impulsen van elk kegeltje worden apart doorgegeven aan een
zenuwcel. Bij stereoscopie kan je diepte zien. Bij optisch chiasma kruisen de oogzenuwen elkaar
gedeeltelijk. Door de vergelijking van de beelden van beide ogen in de gezichtscentra kun je diepte
waarnemen.
6.3 Gedrag beschrijven
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller shiriveldman. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.80. You're not tied to anything after your purchase.