Summary
Samenvatting Scheikunde H12 en H13 (Chemie overal 5 havo)
- Course
- Level
Dit is een samenvatting van H12 en H13 van het boek Chemie Overal 5e editie uit 5 havo
[Show more]
Seller
Follow
kaylamsw
Content preview
Hoofdstuk 12; Chemie van het levenKoolhydraten= koolstofverbindingen met de formule CnH2mOm
- er zijn geen watermoleculen aanwezig
Sachariden/suikers = andere naam voor koolhydraten
- worden gevormd door planten uit koolstofdioxide en water (fotosynthese)
- goed oplosbaar in water ( door OH-groepen die waterstofbruggen kunnen vormen
met water) = microniveau
- Zoete smaak = macroniveau
Monosacharide = Ringvormige moleculen met 5 of 6 C-atomen met op alle C-atomen een
Oh-groep + een O-atoom
Disacharide = Suiker opgebouwd uit moleculen met twee ringvormen
- kan ontstaan door condensatiereactie van twee monosachariden ( water ontstaat
dan)
Polysacharide/biopolymeer = meerdere monosacharide
- zetmeel
- glycogeen (zetmeelmoleculen met crosslinks)
- cellulose (vezels) (bouwstof)( kan niet worden afgebroken in het
spijsverteringskanaal)
In ons lichaam gebruiken we koolhydraten voor de productie van energie
- gebeurt door hydrolyse van di- en polysacharide tot monosacharide (door
biokatalysatoren en enzymen)
- glucose en fructose ontstaat door de hydrolyse in ons lichaam
Glycogeen = een vertakt polysacharide die wordt opgeslagen in de lever en dient als een
energiebuffer
Vet en olie zijn tri-esters van glycerol en vetzuren
- glycerol (propaan-1,2,3-triol)
- vetzuren ( carbonzuren met lange koolstofketens)
Verzadigde vetzuren → sterke vanderwaalsbinding → Vast bij kamertemperatuur
Onverzadigde vetzuren → zwakke vanderwaalsbinding→Vloeistof/ olie bij kamertemperatuur
*Hydrolyse bij een olie/vet treedt op wanneer het langdurig wordt verhit met water.
● Functie vetten/olie in lichaam:
- energie/ reservebrandstof
- vorming celmembranen
Essentiële vetzuren = moet je via je voedsel binnenkrijgen ( onverzadigde vetzuren)
Niet-essentiële vetzuren = kan je lichaam zelf aanmaken
, Eiwitten zijn polymeren die worden gevormd uit verschillende aminozuren
- ontstaan door condensatiepolymerisatie
*wanneer er tussen twee aminozuren een condensatiereactie plaatsvindt, ontstaat het
molecuul dipeptide. En deze kan aan beide kanten verder reageren. Uiteindelijk ontstaat er
een polypeptide-molecuul. En die zijn dus verbonden met peptidebindingen.
Primaire structuur = de volgorde waarin de aminozuren aan elkaar gekoppelt zijn
OH- en NH- groepen kunnen waterstofbruggen/H-bruggen vormen
-SH-groepen kunnen zwavelbruggen vormen
Eiwit = ingewikkeld netwerk van meerdere polypeptide moleculen
- Door hydrolyse van eiwitten ontstaan de aminozuren weer
- Essentiële aminozuren moet je uit je voedsel halen
● Functie eiwitten in het lichaam:
- energie
- bouwstof
- vervoeren stoffen (hemoglobine)
- helpen bij bloedstolling
- hoofdonderdeel immuunsysteem
*Aminozuren worden in de lever afgebroken → ammoniak, met CO2 erbij wordt het dan
ureum en dat wordt door de nieren uitgescheiden.
Enzymen (Biokatalysator) = eiwitten die reacties in het lichaam sneller laten verlopen
- Enzymen zijn specifiek, en katalyseert maar 1 soort reactie
Substraat = de stof waar een enzym op inwerkt
Actieve centrum = de plek waar een substraat met een enzym bindt
Temperatuuroptimum = de temperatuur waarbij een het het beste werkt
pH-optimum = de pH-waarde waarbij iets optimaal werkt
- enzymen hebben een pH- en een temperatuur optimum
Hoofdstuk 13; Duurzaam produceren
Duurzaam = Iets is duurzaam wanneer het in het heden en in de toekomst geen schade
aanbrengt aan mens, aarde of milieu
Duurzaamheid berust op 3 principes (People, Planet, Profit):
- Niet belastend voor mensen (geen gevaar nu en in de toekomst)
- Minder belasting voor het milieu ( energiebesparing, minder afval, etc)
- Hogere opbrengst en winst
Recyclen = gebruikt niet het voorwerp op nieuw maar de stof waaruit het gemaakt is
cradle to cradle = alle gebruikte materialen, worden nuttig weer gebruikt in een ander
product
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller kaylamsw. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $1.07. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
66579 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now